Het is in de regering op dit ogenblik de hele nacht door bakkeleien over nieuwe maatregelen die ons uit de crisis moeten halen.

We moeten elkaar niets wijs maken. Er gaan niet veel cadeaus onder de nationale kerstboom liggen dit jaar.

Er is maar een oplossing: we moeten met zijn allen armer worden. Of het nu een indexsprong wordt, of een verhoging van de BTW, of nog een loonstijgingstop, we worden hoe dan ook armer, in termen van modale Belgische burger.

Werkelijkheid

Dat komt niet door een of ander perfide politiek plan, maar het is gewoon de realiteit.

Heel Europa wordt armer. We hebben de beste tijd achter ons en beter wordt het ook niet meer.

Aan ons om nog zoveel mogelijk te proberen iets te doen met hetgeen nog overblijft. Dan maar naar de Aldi om een maximale hoeveelheid goederen uit de euro te persen.

Ik denk dat we dat moeten aanvaarden, dat de beste tijden voorbij zijn. Daarom is alle pret nog niet onmogelijk. We moeten er het beste van maken en dat doen we niet door bij de pakken te blijven zitten en te huilen en zielig doen, maar door te proberen nog iets te betekenen voor onze naasten, en dat zijn op de eerste plaats zoals het woord het zegt degenen die ons het meest nabij zijn.

Het kost geen geld om aardig en vriendelijk te zijn. En het brengt ook niets op te snappen en te snauwen. Probeer blij te zijn met wat overblijft. Dat is heel andere koek dan het geloof in de ongebreidelde vooruitgang dat de twintigste eeuw zo kenmerkte, met alle gevolgen van dien.

Verschil

Het kan niet altijd alleen maar vooruitgaan, zoveel is duidelijk. Er zal dan ook veel meer dan ooit tevoren afhangen van ons vermogen het verschil te maken. Laat het dan een verschil zijn dat jezelf en je naasten ten goede komt.

Joanna Lumley vaart de Nijl op in vier programma’s op Een.

Ik vond het een zalig weerzien met deze actrice die onder meer wereldberoemd is geworden in haar rol van Patsy Stone in de onvergetelijke comedy reeks Absolutely Fabulous. De eerste uitzending in de reeks nam ons mee naar Egypte, waar ze met bewonderenswaardig gemak met de kamelen omgaat. Het is helemaal geen flauwe tante, maar wel eigengereid en ontzettend grappig.

“De Ramadan equivalent of Christmas lighting in Oxford street,” zegt ze kwansuis als ze op de kameel voorbij straten komt waar papiersnippers zijn opgehangen aan draden die dwars boven de straat gespannen zijn, hoog genoeg om er met een kameel onderdoor te kunnen, mogen we aannemen, en dit als uiting van de feestelijkheden die in de Moslimcultuur met de vastenmaand gepaard gaan.

Unspoilt

Ze gaat heel vriendelijk met de Egyptenaren om en overheerst natuurlijk elke gesprekspartner. Ik heb verschillende keren heel erg moeten lachen. Geweldig wat die vrouw daar doet. Leuk van nog eens iets te zien van een Islamitisch land waar het gezellig is en redelijk “unspoilt” of: ‘nog niet bedorven’ zoals ze zegt. Niet verwesterd zeg maar. Ik heb er echt wel zin in gekregen om dat eens te gaan zien  om te beginnen met Luksor natuurlijk. Caïro was ik al eens tijdens een memorabele vakantie in het tijdperk van mijn voormalige, en flink foute echtgenoot. Misschien niet iets om mee te koop te lopen, die tijd.

Het was een aangename televisieavond moet ik zeggen, zonder vervelende commercials, dankzij onze puike openbare omroep. We kijken ook wel eens naar een spannende film op de commerciële televisie maar dan krijg je weer die olijfolie en die maandverbanden om de oren geslingerd om van de haarproducten maar te zwijgen. De volgende morgen voelt Chloë zich goed.

Ik weet niet hoe het komt dat het idee van die oerknal zoveel los maakt in zoveel mensen, dat het nieuws wordt als er iets meer over bekend wordt, hoe opgeklopt die race naar het oudste licht ook is.

Het publiek ziet dat graag, de wetenschap die God op de hielen zit. We stoten daar op een grens waar we niet over geraken, en diegenen die in God geloven zullen dan graag zeggen: zie je wel, voorbij die grens ligt God.

Daar waar de wetenschap duidelijke antwoorden geeft, moet je niet naar andere verklaringen op zoek gaan, tenzij je kunt aantonen dat je beter kunt dan de gangbare denkbeelden bij de huidige stand van de kennis.

Keuzes

Maar er  blijven genoeg domeinen over waar de wetenschap niet het laatste woord heeft. Er zijn heel wat keuzes die je zult moeten maken in je leven, waar de wetenschap wel inlichtingen kan geven over wat er gebeurt in het ene of het andere geval, maar waar de keuze ook op andere gronden kan berusten, van emotionele of ethische aard, om maar twee voorbeelden te geven.

Die oerknal vormt zowat dag 1 van de natuurhistorische geschiedenis. De geboorte van het heelal. Als er een schepper bestaat die een schepping geschapen heeft, dan heeft hij daar en toen zijn grootste en misschien wel enige slag geslagen.

Het heelal is zo groot dat er op grond van de natuurwetten en de statistische hoeveelheden wel ooit een zonnestelseltje met een planeetje eromheen zou ontstaan, waar de mogelijkheid van een atmosfeer bestond etc.

Op die planeet vormen we een stofje, en de planeet zelf is maar een stofje in het heelal.

Natuurwetten

Volgens Spinoza heeft God de natuurwetten in beweging gezet en daar is al de rest uit voortgekomen zonder dat God nog moet tussenkomen in de menselijke geschiedenis. Wat niet wegneemt dat we in ons mensenleven de keuze hebben tussen goed en kwaad, tussen een leven dat iets betekent voor de anderen, of een totaal egoïstische opstelling. Het is niet het oudste licht dat ons daarbij zal helpen.

Het oudste licht

Terzake vandaag: wetenschappers hebben het oudste licht gezien.

Op de foto een vroegere winnaar uit 2010in de wedstrijd om de foto van het oudste licht. Foto van de Europese Planck-satelliet.

Reeds in 2003 was er een toenmalig oudste licht, maar het oudste licht dat vandaag ontdekt is is nog veel ouder. Het zijn getallen om van te duizelen en ik zal ze hier niet herhalen.

Oerknal

We weten alleen dat dit licht alleen maar zo oud kan zijn omdat het zo lang onderweg is. Het komt van heel ver weg en de bron moet zich in de ruimte en in de tijd veel dichterbij de big bang bevinden dan wij nu en hier.

Lieven Verstraete ondervroeg de kosmoloog Thomas Hertog in Terzake op Canvas en stelde de vraag of we nu dichter komen bij de waarom vraag: wat was er voor de oerknal en komen we op deze manier dichter bij God?

De kosmoloog ging er niet op in. Met God heeft dit niet veel te maken vindt hij. Waar we wel dichterbij komen is een beter begrip van de oerknal zelf. Wat daar plaats heeft gevonden tart de fysica zoals we die nu kennen. De oerknal is geen explosie, maar wat is het dan wel? Op een bepaald ogenblik is het tot uiteenspattende heelallen gekomen, waarvan sommige levensvatbaar bleken en andere niet.

Schepper

Uiteindelijk worden we er niet veel wijzer van wat de waarom vraag betreft, zoals in waarom de schepping? Schuilt er een plan, een wil of een brein achter, of is de werkelijkheid alleen maar het gevolg van een samenspel van blinde fysische wetten?

We kijken hier naar de uiterste verte van ons kijkvermogen, en dan blijft er toch altijd bij de nieuwsgierige mensheid iets knagen van: bestaat er geen manier om nog iets verder te kijken.

We zijn er al een tijdje mee bezig en er is weinig kans dat het oudste licht van vandaag ons veel meer over God vertelt dan het oudste licht van 2003.

We schieten er eerlijk gezegd niet zoveel mee op en het is wellicht alleen maar een teken dat onze ruimtetelescopen steeds beter worden, en wellicht ook nog ergens voor dienen, van al het dure geld dat ze hebben gekost.

Piaget

Vandaag verbeterde ik een tekst over de invloed van de omgeving op de ontwikkeling van kleine kinderen en dan kun je moeilijk om het werk van Jean Piaget omheen.

Centraal staat het idee dat het kind vertrekt met een potentieel aan ontwikkelingsmogelijkheden dat het kan realiseren naarmate de omgeving kansen biedt en risico’s ver houdt.

Tijdens de zwangerschap grijpt vooral in het tweede trimester, van drie tot zes maanden, de rijping van de hersencellen van de toekomstige baby plaats. Net tijdens die periode zijn de hersenen het gevoeligst voor toxische invloeden zoals in het geval van foetaal alcoholsyndroom.

Hersenontwikkeling

Hetzelfde idee komt terug als het kind een peuter of een kleuter is geworden. De hersenen kennen dan een nieuwe periode van intense ontwikkelingen. Niet dat er nog cellen bijkomen, maar het gaat nu om het aantal knooppunten tussen die cellen, de synapsen.

Die ontwikkeling van de hersencapaciteiten zal het beste lukken als er in die periode voldoende voedsel, rust en stimulatie voorhanden is.

Het resultaat, namelijk wat er van dat kind worden zal, hangt af van een ingewikkelde wisselwerking tussen wat er in je chromosomen neergeschreven is, en de kansen die je krijgt om je te ontwikkelen.

De chromosomen die we hebben, kunnen we niet uitwisselen. We hebben de helft van papa en de helft van mama gekregen en daar moeten we het hele leven mee doen. Dat zijn de kaarten waar je mee start, maar dan moet het spel nog gespeeld worden.

Invloed van het milieu

En dan hangt het grotendeels af van de kwaliteit van het milieu waarin dat kind opgroeit. De invloed van sociale klasse is heel groot. Het niveau van opleiding van de moeder is doorslaggevend, samen met het gezinsinkomen, de gezinssamenstelling en de kwaliteit van de woning. Eenoudergezinnen hebben vaak een laag inkomen en de kinderen in die situatie krijgen dikwijls minder kansen.

Die chromosomen kun je niet veranderen maar de omgeving wel. Grosso modo zal een gunstig milieu er voor de meeste kinderen hetzelfde uitzien, maar als er een of ander probleem rijst op basis van de erfelijkheid kan het zijn dat er aan de omgeving meer specifieke eisen gesteld moeten worden.

Jean Piaget (Neuchâtel, 9 augustus 1896 - Genève, 16 september 1980) was een Zwitsers psycholoog die de cognitieve psychologische ontwikkeling van kinderen bestudeerde.

Bron Wikipedia