Dagboek maart 2013

Of ziek van het werk

Volgens een bericht in de medische pers is het voorbije jaar een recordjaar geworden inzake ziekteverzuim. Het betreft voornamelijk het langdurige ziekteverzuim en het verschijnsel treft grote bedrijven meer dan kmo’s.

Veel van de groei in het langdurig ziekteverzuim is te wijten aan psychische problemen van verschillende aard, onder meer door toedoen van slechte verhoudingen op het werk. Het heeft veel met werkdruk te maken. Gezien de duurte van de lonen in ons land, zijn we verplicht uiterst productief te zijn, om het nadeel te compenseren.

De druk wordt zo groot dat de werknemers beginnen te kraken, en dat komt aan het licht wanneer hun draagkracht vermindert omdat ze ouder worden, omdat ze af te rekenen krijgen met privé problemen zoals zorgsituaties, of als er conflicten bij komen.

Verstarring

Onze wetgeving ter zake is vrij strikt en star, en leidt vaak tot een vaak voorkomende patsituatie.

Wanneer de werknemer en de werkgever niet meer met elkaar overweg kunnen, omdat de druk te groot geworden of de conflicten onbeheersbaar zijn geworden, dan ziet de werknemer zich gedwongen zijn of haar toevlucht in de geneeskunde te  zoeken. Je wordt ziek van je werk en je moet naar huisarts.

Je kunt dat immers niet blijven uithouden, om je elke dag met lood in de schoenen naar het werk te slepen zoals ik gisteren al aantoonde. Je komt dus bij de arts terecht die vaststelt dat je niet meer kunt werken, en die in ons stelsel dan een periode van werkonbekwaamheid voorschrijft.

In het geval van een bediende betekent dit, dat je nog exact een maand lang je loon krijgt doorbetaald. Dat heet het gewaarborgd loon in vakjargon. De werkgever draagt deze last helemaal zelf, en de ziekteverzekering komt daar niet in tussen.

Ziekteverzekering

Dat verandert als de maand verstreken is en de werkonbekwaamheid blijft duren. De patroon houdt op te betalen, en de ziekteverzekering neemt over, en betaalt een bedrag uit dat gevoelig lager ligt dan het salaris. Ik dacht iets van een 80 procent maar ik kan me vergissen. Dat is een heel goed stelsel in de mate dat het mensen in staat stelt hun rekeningen te blijven betalen als ze door ziekte niet in staat zijn met werken hun kost te verdienen. We mogen er dan ook trots op zijn dat we een beschaafd land zijn dat zich een dergelijk sociaal beleid kan veroorloven.

De vraag is alleen hoe lang nog, maar op die vraag ga ik even niet in, want het zou ons te ver voeren.

Pat

Wat je nu vaak ziet gebeuren is dat de werknemer zich vast rijdt in dat ziektestatuut, en dat is een fout van het systeem naar mijn inschatting.

De bediende kan niet terug naar zijn of haar werk, wegens ziekte. De werkgever kan, wil of mag de bediende niet ontslaan, want dan is hij een verbrekingsvergoeding verschuldigd. Bovendien is de bediende door zijn ziektestatuut beschermd tegen ontslag.

Waarom neemt de bediende dan niet zelf ontslag? Wel dat kan of mag hij of zij niet omdat je in dit land niet het recht hebt tot de conclusie te komen dat je een job moet laten staan, om wat voor reden dan ook, ziekte of wat anders.

Een werknemer mag namelijk niet vrijwillig weggaan, want dan verliest hij of zij, zijn of haar rechten op een uitkering. Dat kun je alleen maar doen als je nieuw werk zou hebben gevonden, wat moeilijk is zo lang je in de lappenmand ligt.

Afbeelding: Antoine-Jean Gros: Hercules en Diomedes

Met hart en  ziel

Een vriend van ons zit thuis met een burnout een gat in de grond te kiezen.

Hij behoort nu tot het grote aantal mensen die ziek zijn geworden van hun werk. Niet van het werk op zich want dat doen ze meestal met hart en ziel, maar negen keren op de tien van de verziekte menselijke relaties met de collega’s en met de hiërarchie.

Het is juist omdat ze hun werk met hart en ziel doen, dat ze daarin zeer kwetsbaar zijn als het fout loopt. Iemand die er zich geen ballen van aantrekt en die totaal onverschillig en futloos naar het werk begeeft, zal het niet gauw voor hebben dat hij of zich emotioneel vast rijdt in het kluwen van kwetsuren.

Openbaar ambt

Het probleem komt naar mijn aanvoelen vaker voor in de administraties van de overheid, of andere instellingen waar de ambtenaren of bedienden jarenlang doorbrengen in eenzelfde dienst of afdeling, omringd door jarenlang dezelfde collega’s. Daar groeit dan na verloop van tijd een soort evenwicht, al zullen er overal wel spanningen zijn, gaande tot vetes en pesterijen.

Als de sfeer verziekt is, en het komt tot uitbarstingen, dan kun je er donder op zeggen dat er iets scheelt aan het management. De vis rot aan de kop. Als werknemers vechtend over straat rollen, dan is er meestal ergens een manager die in de voorafgaande periode zijn of haar verantwoordelijkheid niet heeft opgenomen, of verkeerde beslissingen genomen.

De manager is onbekwaam, of van slechte wil, dat kan ook voorkomen. Dan krijg je oude conflicten die weer tot uitbarsting komen en die de sfeer verzieken.

Als je je elke dag willens nillens naar het werk moet slepen dan wordt je op de lange duur depressief. Je kunt dat een tijd compenseren op allerlei maniere,, en dikwijls gebeurt dat helaas met pillen en alcohol, maar er komt een moment dat de wilskracht opgebruikt is en dat er een veer breekt.

Inzinking

Je stort in. Je kunt niet meer slapen. Je wordt duizelig en misselijk. Je eet niet meer, of juist te veel. Etc.

Dan gaat de kaars uit, en om erger te vermijden is het dan beter dat je gebruik maakt van je rechten inzake sociale zekerheid. Ga dan maar naar de huisarts.

Er is dan een ding dat je niet moet doen, en wat onze vriend wel gedaan heeft, en waar ik wens tegen te waarschuwen. Begin dan geen e-mails te schrijven, zeker niet in dronken toestand. Op een ogenblik dat je gekwetst en geschokt bent, kun je beter alle kanalen naar en van het werk buiten werking stellen en een totaal zij het voorbijgaand isolement opbouwen. Even een korte time-out kan wonderen doen.

Mensen zitten op dat ogenblik totaal vast in dat denkpatroon omtrent wat hun is overkomen. Je moet dat even van je af kunnen zetten. Doe dan ook iets radicaal anders. Lees een boek, ga naar een film of een tentoonstelling. Ga sporten. Kom los uit die obsessie met dat werk en geef wat zuurstof aan je hersens.

Slotsom

Maar ga geen emails beginnen schrijven tot je weer aangesterkt bent. Ga niet beginnen bellen of zo. Als er zakelijke dingen te regelen zijn met het werk, geef dat dan aan een advocaat of iemand van de vakbond of zo.

Radiostilte is het beste. Velen hebben moeite om dat te geloven omdat ze nu eenmaal in die tredmolen zitten, maar daar moet je echt even uit.

Reageerbuisbevruchting

We weten allemaal dat het sinds vele tientallen jaren mogelijk is zaadcellen in te vriezen, zonder schadelijke gevolgen voor de kinderen die met behulp van dit ingevroren en ontdooid zaad worden verwekt.

Eicellen zijn zelfs in het lichaam hooguit een paar uren leefbaar. Technisch lijkt het moeilijk tot onmogelijk, ze in te vriezen en te ontdooien om ze voor een bevruchting te gebruiken, al zijn er recente berichten dat er toch nieuwe technieken op komst zijn, om dat wel te doen. Deze bijdrage zou dus wel eens snel gedateerd kunnen zijn.

Diepvries

Wat je wel kunt invriezen is een embryo. Dat komt overeen met een bevruchte eicel die zich begint te delen. Wanneer het nog maar uit enkele cellen bestaat, kan het worden ingevroren en later weer ontdooid om het in de baarmoeder in te planten. Dit kan een mogelijkheid zijn  bijvoorbeeld bij vrouwen die een chemotherapie dienen te ondergaan of van wie de eierstokken moeten verwijderd worden. Je kunt een of een paar eicellen laten verwijderen, bevruchten, invriezen en bewaren voor later wanneer je genezen zult zijn, en kinderen wilt, wat niet meer mogelijk zou zijn als er die embryo’s niet waren.

We weten dat er bij in vitro fertilisatie technieken vaak verschillende embryo’s worden verwekt. Door op het juiste moment de gepaste hormonen toe te dienen wordt bij de eiceldonor een meervoudige eisprong opgewekt, waarna drie tot vijf eicellen kunnen worden geoogst. Hiertoe wordt een buis in de navel van de vrouw ingebracht.

Wensouders

Een paar dagen geleden hadden we het nog over homomannen die het in Thailand gaan zoeken, waar het wettelijk mogelijk is een eicel van de ene vrouw in het labo met je eigen zaadcellen te laten bevruchten, om die vervolgens bij een andere vrouw in te planten die de zwangerschap uitdraagt.

In plaats van nu in Thailand twee vrouwen te betalen, de ene om een eicel te doneren en de andere om het kind te dragen, naast wellicht een aantal tussenpersonen, zou je  in eigen land op zoek kunnen gaan naar vrouwen die op zoek zijn naar een afwezige vader, pakweg een bewust ongehuwde moeder, of een lesbisch stel, om een embryo te doneren,. in ruil voor zaad en het dragen van alle kosten.

Ik denk dat je dan veel meer controle zou hebben over de kwaliteit van wat daar allemaal moet gebeuren, en dat je meer zicht hebt over met wie je te maken hebt.

Slot

Technisch is dat allemaal niet zo een groot probleem. Er is een aantal raadplegingen voor nodig, een laparoscopische ingreep op de vrouw om de eicellen weg te halen en een heleboel labowerk. Vooral dat laatste is duur.

Dat zal de papa niet afschrikken. Het zal wellicht goedkoper zijn dan twee Thaise vrouwen en wellicht een aantal tussenpersonen in te huren met alle risico’s van dien. Wat ga je immers beginnen als iemand niet zijn of haar woord houdt?

Blijft alleen maar over dat je een IVF arts bereid moet vinden om dat allemaal mee te maken.

Geroofde maagd

De discretieplicht laat niet toe dat ik de werkelijke naam onthul, dus ik zal haar een pseudoniem geven,voor wat dit dagboek betreft: Sabine.

Zij is het meisje dat niet lang heeft geleefd. Zij is wel ter wereld gekomen, maar niet geboren, omdat zij nog een foetus was. De zwangerschap werd afgebroken omdat onderzoek aan het licht had gebracht dat het geen levenskansen had. Ik heb het er al twee keer over gehad in dit dagboek.

Ik verneem nu dat de familie en de zorg het hier heel goed gedaan hebben. Het ziekenhuis was begripvol, en de moeder heeft waardig afscheid kunnen nemen, omringd door haar partner en naaste verwanten. Het is zeer indrukwekkend hoe dit ‘wenskind’ een plaats heeft veroverd in de harten. Het woord is misschien oneigenlijk gebruikt, maar komt wel te pas.

Uiterst gewenst was ze wel, Sabine.

Voedsnoer

Het is allemaal heel ingewikkeld omdat er meer onderzoek moet gebeuren, maar er heeft een kleine en stille rouwplechtigheid plaatsgevonden.

Voor de moeder is het zeer gunstig dat ze dit samen met een familie kan beleven en dat er ook aandacht aan besteed wordt, zoveel mogelijk in dezelfde mate als wanneer Sabine een voldragen baby was geweest, die pakweg tijdens of kort na de geboorte zou zijn gestorven. Dat is een drama van alle tijden.

Hier is de navelstreng niet doorgeknipt. Daardoor blijft er aan de kant  van de moeder altijd het gevoel zitten dat dit ene kind nooit van haar los komt. De andere kinderen moet zij vroeg of laat in hun volwassen leven laten gaan. Normale kinderen worden groot, duur en lastig en dan gaan ze weg. Normale gang van zaken. Niet zo voor Sabine.

Blijvertje

Sabine blijft. Ze groeit alleen maar niet. Dat wil nog niet zeggen dat ze krimpt. Het is meer dat ze stolt. Er komt niets bij, er gaat niets af.

Dat heeft op ons dan weer een bloedstollend effect, zeker in het begin, maar het went. Wij hebben geleden maar zij niet. Zij is pijnloos uit het leven gestapt en heeft het lijden nooit gekend. Ze heeft helaas nimmer de gelegenheid gekregen te huilen, wat normalerwijs het eerste is wat je doet als je op de wereld komt.

Doordat ze nooit geleefd heeft, behalve in onze verwachtingen vormt ze een blanco pagina, een ideaal kaatsvlak waarop we onze wensen en dromen konden projecteren, en nu ze niet meer onder de levenden is, gaat dat projecteren onverminderd door.

De moeder zal later vaak nog denken, zo van, nu zou ze zo oud zijn geweest, nu zou ze beginnen praten, nu zou ze dit doen, nu dat. En dat is goed. Sabine heeft haar plaats gevonden. Zij is in een moeite doorgestoten naar het hiernamaals, zonder eerst een heel leven van zwoegen en smachten mee te maken.

Tot slot

Laat dat zwoegen en smachten maar aan ons over. Wij die tot bewustzijn gekomen zijn, en een wereld aangetroffen hebben die niet mals is. Wij moeten onze hemel nog verdienen, of onze eeuwige rust, voor de atheïsten onder ons.

We moeten onze eigen streng trekken en ten dienste staan van de anderen om het leven een beetje de moeite waard te maken, zoniet voor onszelf, dan toch voor de anderen.

Ik weet zeker dat Sabine het met me eens zal zijn.

Patroon van de daklozen

Dat een flinke portie waanzin geen beletsel vormt, althans niet voor de r.k. kerk, om heilig te worden bewijst de heilige Benoît-Joseph Labre,  geboren op 26 maart 1748 te Amettes, in Artesië (Noord-Frankrijk) en overleden  op 16 april 1783, nog geen 36 jaar oud.

Hij is de patroonheilige van de (schilder)modellen, de vrijgezellen, de bedelaars, de pelgrims, de zwervers. Hij werd heilig verklaard in 1881 door Paus Leo XIII.

Nomade

Benoît-Joseph Labre leidde en zwervend leven als dakloze pelgrim en bewandelde jarenlang te voet de wegen van Europa, voornamelijk tussen zijn geboortestreek, en Compostela en Rome, waar hij zich uiteindelijk min of meer vestigde

Als jongeman probeerde hij eerst nog in verschillende kloosters toe te treden, onder meer van Kartuizers en Trappisten. Hij werd overal geweigerd. Daarvoor werden uiteenlopende redenen ingeroepen, onder meer zijn “zwakke gezondheid, zijn angsten en zijn overdreven hang naar gestrengheid.” Of omdat hij te jong was, of geen roeping had, wat naar vrome uitvluchten ruikt. Tenslotte werd hij weggezonden, uit de abdij van Sept-Fons op 11 november 1769, wegens “zijn geesteskwellingen die te vrezen gaven voor zijn hoofd.”

Controverse

Op grond van zijn hang naar verstervingen legt hij de gelofte af zich niet meer te wassen. Zijn gebrek aan hygiëne en het ongedierte dat hij met zich meedroeg, zijn spreekwoordelijk geworden.  Zijn rondzwervende manier van leven die in de Middeleeuwen nog werd bewonderd, tijdens het gouden tijdperk van de grote bedevaarten gaf in de achttiende eeuw, ten tijde van de Verlichting aanleiding tot wantrouwen vanwege de lokale en de kerkelijke overheden.

Hij gaat met iedereen om in broederlijke termen en wordt soms mishandeld of vernederd door de metgezellen die hij langs de weg ontmoet, of nog door kinderen of passanten, maar hij glimlacht in plaats van zich te weer te stellen.

Wanneer hij sterft, in Rome, in de nabijheid van Santa Maria dei Monti, wordt hij door de straatkinderen spontaan tot heilige uitgeroepen: ‘E Morto, Il Santo.’ Of ‘De Heilige is dood.’ De begrafenisplechtigheid grijpt plaats in de genoemde kerk in volle vastenperiode en geeft aanleiding tot spectaculaire vormen van volksdevotie. Het wordt zo erg dat de Corsicaanse wachten van Paus Pius VI moeten tussenkomen. Al gauw komt het bij zijn graf tot onverklaarbare genezingen.

Besluit

Dat deze heilige een geestesstoornis vertoonde zal niemand ontkennen. Desondanks werd hij door het volk als een heilige vereerd, in die mate dat de kerk hem tot de eer van de altaren verhief.