Dagboek November 2013

30. nov, 2013

Positiebepaling

Er komt altijd weer een moment in het leven dat je alles nog eens in vraag moet stellen.

We mogen nooit bij de pakken blijven zitten. Altijd weer moeten we ons de vraag stellen, of we wel goed bezig zijn, en of er niet iets moet veranderen. Dat constante bevragen zorgt voor onrust, maar op een of andere manier zorgt die onrust ook voor vooruitgang.

Om vooruit te gaan, moet je voorkómen dat je ter plaatse blijft dribbelen, en daarom moet je een richting kiezen en die een tijdje aanhouden. Alleen zo kom je vooruit. Als je geen richting hebt dan verspil je je energie aan een Brownse beweging, waarbij alle partikels op het einde van de dag uiteindelijk gemiddeld zo wat ter plaatse blijven, zodat er in wezen niets veranderd is.

Doelwit

Om vooruit te gaan moet je dus een baken kiezen, een richtkaap of een poolster.

Dat kan onder de vorm van een project met doelstellingen. Je kunt later niet evalueren als je vroeger niet die doelstellingen hebt vastgelegd. Alleen op die manier is het succes te meten.

Bij het bepalen van de levensdoelen is de literatuur van onschatbaar belang. Je kunt immers pas een goede keuze maken als je over de juiste informatie beschikt. Je kunt je natuurlijk op andere bakens richten, zoals modelfiguren, de opvoeding of de godsdienst, maar dan nog kan het nuttig blijken te zijn, keuzes en waarden te kaderen aan de hand van wat de literatuur erover te zeggen heeft, met inbegrip van de heilige schrift, die in de literatuur een bijzondere plaats inneemt zoals ik al eerder heb betoogd.

Breed

Literatuur bedoelen we dan in de brede zin.

Literatuur komt overeen met alle menselijke ervaringen die ooit te boek zijn gesteld, of op een andere manier bewaard, ook onder de vorm van bijvoorbeeld muziek, televisie en film. Informatie wordt literatuur als ze niet alleen bewaarbaar maar ook afroepbaar is, en als je dus doelgericht op zoek kunt gaan naar de informatie die je nodig hebt over het onderwerp dat je voor ogen hebt.

Om afroepbaar te zijn moet de beschikbare informatie in zekere mate geordend zijn, of gestructureerd zodat je doelgericht kunt zoeken. Naarmate de hoeveelheid beschikbare informatie groter is, wordt die structuur steeds belangrijker om binnen een redelijke termijn te kunnen hopen de gezochte informatie te mogen vinden.

We krijgen natuurlijk ook allerlei informatie ongevraagd en schijnbaar ongeordend over ons uitgestort: we kijken televisie, we luisteren naar de radio. We krijgen dan een combinatie van elementen die al bestonden en die dus uit de literatuur zijn geplukt, en elementen die nog niet bestonden, maar die vanaf het ogenblik van hun verschijnen aan de literatuur worden toegevoegd.

Wisselwerking

Dat is nu het hele mooie, dat we de literatuur niet alleen kunnen raadplegen maar dat we daar ook iets aan toe kunnen voegen.

Schrijven is uiteindelijk de meest verfijnde manier om de chaos van het leven in orde om te zetten.  In plaats van romans te schrijven, of een autobiografie, heb ik nu de gelegenheid op de website mijn ding te doen, wat de bewaarbaarheid verzekert, zij het vluchtig, en de toegankelijkheid groot maakt.

29. nov, 2013

Robotstem

Machines nemen steeds vaker het woord.

Overal krijg je synthetische stemmen te horen; je belt aan een voordeur, neemt een lift, print een pagina, haalt geld af, rijdt met de auto, en daar beginnen allerlei stemmen te praten, van mensen die niet bestaan, maar die toch altijd de indruk wekken dat ze wel bestaan, gewoon omdat ze een menselijke stem lijken te hebben. Automatisch ga je daar een persoon bij invullen en je gaat je gedragen alsof daar echt een mens zat, tenzij je jezelf tot de orde roept.

GPS

Het meest frequent is het de satellietnavigatie die me vertelt wat ik moet doen.

Je kunt de stem zelfs kiezen en die krijgt ook een naam, zodat je weet wie spreekt. Daar waren we al aan gewend, en je zet het af of aan als je het zelf wilt. Tot daar aan toe, maar er zijn nu ook op de computerprogramma’s binnengeslopen, toepassingen die bijvoorbeeld de harde schijf op schadelijke software scannen, die ineens totaal onverwacht het woord nemen, en me op de hoogte stellen van de toestand van de harde schijf.

Ik schrik me telkens een hoedje. Of je betreedt een lift in een modern flatgebouw en je hoort een vrouw met een slaapkamerstem die je welkom heet en vertelt op welke etage we vertrekken, en naar welke etage we gaan. Of de printer die ons ineens vertelt dat het weer eens tijd wordt om de inktpatroon te verversen.

Telkens valt op dat we in een tijd leven waarin machines ons vertellen waar we zijn, waar we naar toegaan en wat we moeten doen.

Meester en knecht

We staan er wellicht onvoldoende bij stil, maar hier is toch iets vreemds aan de hand.

Machines zijn oorspronkelijk uitgevonden om de mens te helpen met lastige of repetitieve taken. Oorspronkelijk was het de mens die de machine bijbracht wat er te doen stond. Die verhouding lijkt nu omgekeerd, naarmate er steeds meer machines zijn die ons vertellen wat van ons verwacht wordt.

We houden ons meer en meer bezig met downloaden, updaten, back-up’en. Het zijn natuurlijk allemaal Engelse termen. Als blije eigenaar van een iPhone, een iPad, en verschillende iPods besteed ik een deel van mijn tijd aan het beheer van dit elektronisch park dat voortdurend erom vraagt bij de tijd te zijn. Zonder ophouden komen er nieuwe versies die je dan weer moet installeren, wat iedere keer toch weer tijd en concentratie vraagt.

Machtsverhouding

Je gaat je afvragen of de machines daar zijn om de mens te dienen, dan wel omgekeerd.

Neem nu de plaag van de telefoonsystemen die je automatisch sorteren als je wenst gebruik te maken van een of andere dienst, hetzij een ziekenhuis, een taxi of technische bijstand.

Je drukt op een toets en dan gaat daar iemand commentaar bij geven. Wenst u dit, druk een, wenst u dat, druk twee etc. Om hier voorbij te geraken bestaat er geen andere manier dan de machine te plezieren en de procedure te doorlopen.

Het is altijd weer lastig. Zeker als ze beginnen van: u kunt nu uw keuze bevestigen. Weet u het zeker druk 1, twijfelt u druk 2. In gevel van blijvende twijfel tussen 1 en 2, drukt u op drie, en dan zal iemand van de helpdesk vroeg of laat moeten beginnen zich moe maken.

Je kunt zeggen wat je wilt, de machine luistert niet. De communicatie verloopt maar in een richting.

28. nov, 2013

Heeft geen geschiedenis

Een rustige dag is voorbijgegaan.

Zijn de dagen dat er geen nieuws is, niet de beste? Vooral dat er geen slecht nieuws is gekomen, geen facturen, geen deurwaarders, geen familiesores. Er heeft zich vandaag niets toegevoegd aan al de bestaande ellende die een mens hoe dan altijd me zich meesleept.

Dat zijn de beste, de dagen van van routine, of om in de woorden van Marcel Proust te spreken: la sainte habitude. De heilige gewoontevorming, om het een beetje gezocht te vertalen. De dagen die verlopen zonder verrassing zonder grote vreugde, maar ook zonder pijn.

We mogen dan best eens kijken naar al de kleine dingen die er zijn en die het leven aangenaam maken, zoals muziek in huis, lekkere kip gegeten die door mijn wederhelft is klaargemaakt.

Arbeid

Op het werk was het de gewone stress van elke dag, maar niets dat buiten de comfortzone is gekomen.

Claude Bernard, de  beroemde fysioloog stelde gezondheid gelijk met ‘stilte in de organen.’ Elk lichaamsonderdeel doet zwijgend wat gevraagd wordt, zonder de aandacht op zich te trekken. Alle organen die stil en onverdroten hun dagelijkse werk doen zonder daar veel gerucht of misbaar bij te maken. Is dat niet het paradijs? Dat alles werkt zonder stennis en zonder heibel?

Ik heb me voorgenomen net dat gevoel te bevorderen en te begunstigen in mijn eigen kleine kleurloze leven. Gewóón zijn. Gewoon zíjn. Het dagelijks labeur, zonder ophef. Elke dag brengt zijn zorg, elke dag brengt een oplossing voor een andere zorg. Het leven is al ingewikkeld genoeg zoals het is, zonder dat ik nog moet zoeken naar verwikkelingen.

Tevreden

Het is nu genoeg geweest met het verleggen van de grenzen. Misschien zijn ze nu voorlopig voldoende verlegd, of ben ik uitgeput. De begeerte zelf is weggevallen en je kunt dat ook als een groot goed beschouwen.  

Het enige wat nog telt, naast het schrijfplezier, is de naaste verwantschap: de partner, de dochter, de moeder. Familie is de bron van de grootste voldoeningen en het meeste verdriet. We zijn de strijd uit het verleden vergeten, en we willen geen conflicten meer. Het is wellicht een van de zegeningen van de leeftijd dat we daarin milder worden en elkaar bij voorbaat vergeven voor de beperkingen en de tekortkomingen die we hebben.

27. nov, 2013

Evangelische zalving

Vrij somber en negatief ben ik aan mijn leven begonnen, en pas in latere jaren open gaan bloeien.

Dat geestelijke ontwikkelingsproces ging vooruit dankzij de invloed van enkele lichtgevende figuren die mijn pad hebben gekruist, en daartoe reken ik ook auteurs, want veel van mijn kracht heb ik altijd uit de literatuur geput. Dat was mijn geheime proviand die me op de been hield in de moeilijkste omstandigheden. Al die boeken die ik las, en de ontmoeting met een handvol figuren, dat was de wereld die mij licht en zuurstof gaf. 

Er zijn mensen, niet veel maar ze bestaan, die een soort licht van liefde rond zich heen spreiden. Dat soort mensen oefent een weldadige invloed uit op zijn omgeving. Door dat soort mensen op te zoeken, en wanneer je ze vindt, proberen bij te houden, kun je jezelf een heel eind op weg zetten om zelf ook misschien ooit zo iemand te worden die anderen licht en sterkte geeft.

Innerlijk licht

Er zijn mensen die ermee geboren zijn en die er geen enkele moeite schijnen voor te moeten doen.

Anderen moeten dat met vallen en opstaan leren. Of je dat licht kunt doorgeven of niet, hangt af van een innerlijke ingesteldheid die sommigen aangeboren is, maar die de meesten moeten proberen te verwerven. Dat is veel meer van belang dan intellectuele poespas, diploma’s of literair succes. Ik heb een tijdje rondgelopen in het wereldje van schrijvers en publieke figuren, maar de pret was er gauw af en ik heb dan ook afgehaakt van al die ijdelheid, oppervlakkigheid en emotionele leegte.

Er lopen inderdaad heel veel mensen rond die vol zijn van zichzelf en die bij gevolg geen licht maar zwaarte uitstralen. Zelf zijn ze nooit tevreden, en ze nemen aanstoot aan degenen die wel licht uitstralen. Dat verklaart de tegenkanting die je kunt ondervinden soms van personen van wie je het niet verwachtte.

De andere wang

De verleiding bestaat dan om op die kwaadheid ook met het kwade te reageren, en zelf duister en zwaar te worden en zich met gelijke wapens te gaan verdedigen. Dat leidt tot niets. Je kunt het licht alleen maar bewaren, door het door te geven. Daartoe dien je boven het strijdtoneel te blijven zweven, en je eigen weg blijven volgen, en het licht van de liefde nooit uit het oog te verliezen. De oorspronkelijke tegenstand zal vroeg of laat afbrokkelen, en je zult zien dat meer en meer mensen dat goede voorbeeld gaan volgen. Dat gaat echter niet zonder slag of stoot en het vraagt heel wat inzet en inzicht.

Je kunt het meemaken, en ik maak dat in mijn beroep eigenlijk nog dikwijls mee, dat mensen dat licht opvangen en zich gaan ontplooien.

Beelden wekken maar voorbeelden strekken. Voor die zeldzame ontmoetingen doen we het en blijven we het doen, en dat maakt het leven de moeite waard. Om een of andere reden zijn zij die aan de onderkant van de maatschappij staan, en die de minste kansen krijgen, nog degenen die het best reageren op het licht van begrip en respect.

Zorglicht

Vrouwen met name, armen, inwijkelingen, alleenstaanden en zieken. Daar wordt het ook een licht van zorg. Niet dat je daar elke dag in slaagt, maar het blijft toch een streven, om niet alleen technische zorg te verlenen maar dat ook te kaderen in een licht van zorgvuldig omgaan met elkaar. Juist aan de onderkant van de maatschappij stellen mensen verbaasd vast dat er iemand bestaat die hen min of meer correct behandelt.

Over het algemeen geldt: hoe meer macht, geld of aanzien, hoe minder licht. Dat is bijna een natuurwet. Maar er zijn ook daar uitzonderingen te vinden.

26. nov, 2013

Sta op, neem uw bed op

Ik kan niet leven in een klimaat van constant wantrouwen.

De leugen en het bedrog hebben mijn leven lang genoeg verziekt om me nu niet langer door de eerste de beste Stijn, Stef of Stanislas om de tuin te laten leiden. Daar ik mijn eindigheid nu maar al te goed besef is de resterende tijd des te kostbaarder geworden  Het moet nu gebeuren, en wat nu niet gebeurt is de moeite  niet.

De tijd is voorbij dat ik schimmen najoeg, of driftig op zoek ging naar wat ik niet had, en voorbij te gaan aan wat ik wel had. Wie ziek wordt, staat oog in oog met zijn of haar eindigheid. Het is  een klap die je lichamelijk treft, maar die je geestelijk moet gaan verwerken.

Kijk, ik maak alles nieuw

Met de tijd krijg je meer veervermogen en leer je de prioriteiten anders te leggen.

Het lijden brengt het uiterste aan geesteskracht uit de mens naar boven. Je gaat de werkelijkheid anders zien, met nieuwe ogen, en er komt een nieuwe glans op de alledaagse dingen te liggen. Ik ben er intussen op getraind slecht nieuws snel te verwerken en er vooral het goede in te zien, al mag ik daar niet over opscheppen.

Er kan altijd nog iets komen waar je niet op gerekend had. Je kunt niet alles voorzien, voorspellen of voorkomen.

De ziekte werpt je terug op jezelf, want aan veruit de meeste anderen heb je niks als het je overkomt, tenzij je het geluk hebt dat er werkelijk iemand voor je zorgt.

Ziek of gezond, het komt er op aan het eigen leven zo knus mogelijk in te richten.

Ontluiking

Het gaat om de zelfontplooiing.

Het beste wat we mogen hopen is dat we elke dag de gelegenheid hebben onze geest uit te laten, en dat we ons onbeperkt mogen overgeven aan mijmeringen en gepeinzen over de grote en de kleine dingen van het leven.

Uiteindelijk is dat wat ik het liefste doe: nadenken, in al zijn vormen, met vooral ook mediteren en overwegen,  contemplatie of beschouwing. En alles wat er tussen ligt. In een heen en weer beweging tussen het lezen en het schrijven. Zolang ik dat mag doen, zul je me niet horen klagen.

We bezitten van binnen allerlei wondere mechanismen die zich na elkaar afspelen, als de randvoorwaarden gunstig zijn, in een klimaat waar de zelfontplooiing alle kansen krijgt, door toedoen van genegenheid en respect van de naaste omgeving.

Het leven is een zoektocht naar het licht. Wat mij betreft is dat het Goddelijke licht, en dat schijnt door mensen. Sommigen geven meer licht dan anderen, maar weinigen geven zoveel licht; dat ze anderen voortdurend inspireren en ertoe aan zetten meer uit zichzelf te halen.

Er bestaan mensen die dat hebben. Ze zijn zeldzaam, maar ze bestaan.