Voor of tegen

Hoe het begon.

Het verhaal gaat aan het rollen op vrijdag 22 juli 2011, wanneer om 15 u 17 De Standaard Online het bericht verspreidt dat in de Antwerpse binnenstad een Standaard-journaliste, gekleed in een boerka door de politie opgepakt is.

Bij nader inzien bleek het te gaan om Lieve Van de Velde, een journaliste van De Standaard die wilde zien hoe mensen reageren op een vrouw in het stadsbeeld, die geheel gehuld is in een zwart gewaad, dat haar fysionomie volledig aan de zichtbare waarneming onttrekt.

Voor haar experiment koos zij de Meir, de Antwerpse winkelstraat bij uitstek, waar zij van een grote menigte verzekerd was. Gehuld  in zo’n alles verbergende draagbare tent, leerde ze al snel een lesje: dit is een explosief stukje kleren.

Het duurde maar enkele minuten vooraleer een man, die haar had zien lopen, de politie verwittigde. Die plukte haar even later van de straat. 'Geef ze maar een boete, agent', klonk het bij een van de omstanders op het moment dat de politie haar inrekende. De journaliste kwam ervan af met een vermaning. In Antwerpen is een boerkaverbod ingeschreven in het politiereglement.

Moet er geen zand zijn?

Luc van B. is het er niet mee eens.

“Een boerka dragen is tegen de wet, zo schrijft hij," op het forum. Dan wordt hij een beetje vervelend: “Wat is de volgende stap van de hoernalisten van deze kwaliteitskrént? Door het rode licht rijden, in 't openbaar masturberen, kinderen betasten... om te zien hoe de omstaanders reageren? Eén keer kan je 't... immers ongestraft doen. GVD: pak dat boerkamens haar perskaart af en laat ze schabben vullen in de Colruyt voor de rest van haar dagen. Zij is een smet op het beroep van journalist. En stuur de hoofdredacteur wandelen. Of doe zoals in Engeland: doek dat sensatieblaadje meteen op.”

Roger

Ik geef het maar weer zoals ik het gevonden heb op het discussieforum, dat ik omtrent het onderwerp bezocht. Ene Roger Van Houtte daarentegen vindt het: “Weer een uitmuntend voorbeeld van onderzoeksjournalistiek. Een persprijs wenkt. Wat een triestig gazetje. Dat soort stuntwerk kunnen ze, maar een formatienota grondig en kritisch doorlichten, dat is te veel moeite. dat moet ineens hoera en hosanna zijn. Ik word moedeloos van dat soort kwaliteitspers.”

Onzin

Vrijheid blijheid

Dat mag dus ook al niet meer.

Ikzelf werd er eerst een beetje moedeloos van, maar ik kon het natuurlijk niet laten, in het geweer te komen. Wat mag je nog wel in dit land? Als je niet met een doek over je kop de straat op mag. Wat is dat toch voor een vreselijke onzin. Wie voelt zich dan zo bedreigd en welke vrezen spoken er door het hoofd, als we bang zijn van een ongewapende vrouw die haar gelaat wenst te bedekken, laat staan heur haar. Die hele boerka-obsessie is van een weergaloze larie met gestoofde apekool.

Wat is dit voor een land waar het hoofddeksel van onhuwbare meisjes het voorwerp uitmaakt van parlementaire debatten. Iedereen moet maar dragen wat hij of zij leuk vindt, zolang de geslachtsdelen maar bedekt blijven. Meer moet dat voor mij niet zijn. Een minimum van fatsoen, maar verder moet iedereen maar zien.

Het is een merkwaardige verzameling van waarden. Porno mag wel in deze samenleving, Oorlog mag, alles mag, alleen een ding maar niet: een hoofddoek dragen. Ik vind dat dit een heel rare samenleving is geworden, waar blijkbaar iedereen niet welkom is.

Duizenden

Rudi Dierick antwoordt hierop het volgende: “Een onderzoek over meerdere jaren leerde me dat hoofddoek en meer nog boerka complexe symbolen zijn. Ze zijn cultureel-religieuze gebruiken waar sommige moslims het hoogste belang aan hechten, maar het zijn ook politieke symbolen, en veel erger, ook instrumenten in de onderdrukking van vele moslima's. Naast de duizenden die ze uit vrije wil dragen zijn er ook duizenden die daartoe gedwongen worden én nog eens duizenden waar een combinatie van beide factoren geldt: dwang, dreiging met geweld én berusting daarin.

Voor een grondige bespreking, zie het rapport 'Islam, hoofddoek en democratie' op mijn weblog. Wel 115 p..

Tenslotte: mijn commentaar was specifiek gericht op het feit dat een journaliste van een zelfverklaarde kwaliteitskrant meedoet aan zo'n politieke provocaties. ieder zijn mening, maar mogen we nu echt geen greintje journalistieke deontologie verwachten?

Noch verbod

Nico Volckeryck vindt het vreemd.

“Dat De Standaard zich daar mee bezig houdt” Hij is voor plicht noch verbod, iets waarin ik hem ten zeerste kan bijtreden. “Ik kan er niet bij dat zoveel mensen blijkbaar het dragen van de hoofddoek obsceen vinden. Iemand in de thread maakt de vergelijking met in het openbaar masturberen. Ik vind dat verbijsterend, dat je zo een vergelijkingen kunt maken. Maar ook in een meer gewoon vlak begrijp ik niet goed hoe de sluier een symbool is geworden van de onderdrukking van de vrouw.”

Wat de sluierdracht betreft, ben ik net zoals Nico voorstander van plicht noch verbod. Ik vind dat de keuze van je hoofddeksel een zeer persoonlijke keuze is die iedereen mag maken, wat mij betreft. Als sommigen daar aanstoot aan nemen, dan getuigt dat van weinig begrip en heel wat intolerant en vijandig gedrag.

Nut van de sluier

Dat een kledingstuk zoveel passie opwekt, is toch bijzonder eigenaardig.

Ik was eens op een avond na zonsondergang in Marokko bij de Marokkaanse familie. Bleek ineens dat er geen melk meer was. Zegt Hafida, die toen nog geen zestien was: “Geen nood, haal ik wel.” Ze schiet daar een kleed aan met een sluier en al en ze is weg op straat, in de drukke volkswijk.

Om maar te zeggen, dat die sluier daar geen symbool is van beknotting, maar van bevrijding, omdat het de vrouw mogelijk gemaakt wordt zich ongeschonden in het stadsgewoel te begeven. Voor dat meisje is de sluier geen verdrukking maar een bevrijding. Het is dankzij de sluier dat ze naar buiten kan om melk te gaan halen, zonder te moeten vrezen door jonge (of oude) mannen lastig gevallen te worden.

Degenen die roepen en tieren dat het niet mag, bewijzen de onderdrukte moslim vrouw, als die al zou bestaan, geen dienst. Het zijn die gesluierde meisjes daarentegen aan de schoolpoort terugwijzen en hen de toegang tot de tempels van het onderwijs te ontzeggen, die hun vrijheid beknotten en hun ontplooiingskansen hypothekeren. Zo ook is een sluierdrachtverbod in d arbeidsomgeving funest voor net die vrouwen die emancipatie door arbeid het meeste nodig hebben. Het berokkent meer schade dan een denkbeeldige sluierplicht, opgelegd door overheersende mannen met baarden.

In mijn patiëntenbestand vormen de moslims de meerderheid.

Ik zorg zodoende voor tientallen, zeg maar honderden vrouwen die de sluier dragen. Ze doen dat, denk ik, omdat dit voor hen een natuurlijke manier van doen is. Het geldt in deze families als fatsoenlijk. De vrouwen dragen de sluier, voor een groot deel van hun leven en voor een groot deel van de dag, voor zover ze buiten de deur komen. Daarom zijn zij geen mindere mensen, en de sluier betekent niet automatisch dat ze verknecht zijn.

De sluier is in wezen het symbool van de vrouw die buitenkomt, terwijl wij er integendeel vaak het beeld in zien van een vrouw die opgesloten is, hetgeen niet strookt met de werkelijkheid. De sluier is als een paspoort die het mogelijk maakt de grens tussen binnen en buiten te overschrijden. Deze vrouwen, voor zover ik hen ken, zijn over het algemeen geen beklagenswaardige individuen.

Net zoals iedereen moeten ze zich uitsloven voor het dagelijkse bestaan. Echt onderdanige vrouwen kom je niet veel tegen. De meeste weten wel voor hun rechten op te komen. In het verleden gebeurde dat vaak via de kinderen, maar nu maken we een generatie mee die zich in het vrije Westen ontplooit en dat doen ze vaak heel goed. Ze passen zich in elk geval veel beter aan dan de mannen, in onze maatschappij.

Sluierverbod

Ik ken genoeg moslimvrouwen wat die vrijgevochten zijn, of die in het proces verkeren om dat te worden, en zich door niemand de les laten dicteren. Hun sluier stelt hen in staat naar school te gaan, te gaan werken en deel te nemen aan het sociale leven. Vroeg of laat leggen ze die sluier ook wel af, en liefst op een ogenblik dat ze dat zelf kiezen.

Door hen te verbieden hun sluier te dragen ga je hun actieradius niet uitbreiden maar juist insnoeien. Dat kan toch de bedoeling niet zijn? Het is juist omdat ik de emancipatie van de vrouwelijke helft van de mensheid een warm hart toedraag dat ik samen met Nico zo zoor de sluiervrijheid pleit, onder het motto van plicht noch verbod.

Ik denk dat de gesluierde vrouwen die ik voor ogen heb, niet gebaat zijn met betutteling vanwege onze westerse feministen. We onderschatten de kracht van Moslima’s om voor hun eigen rechten op te komen binnen hun eigen leefwereld, en we helpen hen niet door hen bij de hand te nemen en hun sluier af te rukken. Door de sluier af te rukken bewijzen we hun geen dienst, want het is geen teken van respect.

Verkeerde keuze

We moeten die vrouwen echt niet voor de keuze stellen tussen het Westen en de Islam, maar veeleer aanmoedigen in hun emancipatiestrijd binnen de Islam. Ik denk echt dat ze er niets meer van begrijpen, als ze vernemen wat hier allemaal uit de nek wordt gekletst omtrent de betekenis van de sluier, waar we blijkbaar zo veel over weten. Nee ik vind de algemene veroordeling van de sluier in het vrije Westen zeer verontrustend en getuigen van een verstikkend ethnocentrisme en een belachelijk superioriteitsgevoel van bange blanke mannen ten op zichte van vrouwspersonen die hun haar aan de blik onttrekken.

Ik heb even weinig sympathie voor mensen die de sluier willen opleggen als voor degenen die hem willen verbieden. Het gaat in beide gevallen om vrijheidsberoving wellicht met de beste bedoelingen en op stevige gronden, aan weerskanten even overtuigd van het eigen gelijk, maar in de praktijk is vrijheidsberoving nooit goed.

Ik had het over onhuwbare meisjes in een vorige mail, als verwijzing naar de prille leeftijd waarop ze de sluier, of de hoofddoek, daar ik van af zijn, beginnen te dragen. Het is toch vreemd dat in dit land, evenals in de omringende landen, het parlement en de regering zich de kop moeten breken over de vraag of dertienjarige meisjes op school een hoofddoek mogen dragen. Eigenlijk zijn dat toch beuzelarijen, maar ineens zijn dergelijke vragen van (inter)nationaal belang.

Ik vind dat zeer vreemd en ik vind het erover. Het blijft behoren tot de privésfeer welke klederdracht je verkiest te dragen. Hoewel de sluier op zich volgens mij geen religieus symbool hoeft te zijn, ligt dat anders in de ogen van velen, en dat aan weerskanten van de barrière tussen gelovigen en ongelovigen.

Maar stel nog dat het wel een religieus symbool was, dan is het verbieden ervan naar mijn smaak een inbreuk op de grondwettelijk gegarandeerde vrijheid van godsdienstbeleving. Aan dat wetsartikel zouden zelfs de leken verknocht moeten zijn. We kunnen geen samenleving opbouwen als sommige overtuigingen uitgesloten worden van het maatschappelijk debat.

In Frankrijk denken ze dat op te lossen door binnen de schoolomgeving dan maar elk religieus symbool te verbieden, maar dan vind ik het nog een aanslag op de persoonlijke vrijheid. In de mate dat het onderwijs verplicht is, en de burger geen andere keuze heeft dan van de onderwijsinstellingen van de overheid een beroep te doen, is het verbod op de dracht van religieuze symbolen binnen de schoolomgeving een onontkoombare vorm van gewelduitoefening door de overheid.

Barbie met een hoofddoek

Rudi Dierick vind dat ik vele pertinente vragen stel. Hij poogt daarop te antwoorden, ‘puttend uit eigen onderzoek,’ onder verwijzing naar het rapport 'Islam, hoofddoek en democratie,’ te vinden op zijn website.

“Nu anno 201, nog volhouden dat de sluier enkel een religieus symbool is,” zo betoogt hij, “dat is totaal voorbijgestreefd. Het is overduidelijk ook een cultureel gebruik, een politiek symbool én instrumenteel in de onderdrukking van 'bepaalde' maar ver van alle moslimsen. 1000-en moslima's dragen een sluier uit eigen keuze, 1000-en uit gewoonte, maar ook 1000-en onder sociale druk, dwang en geweld! Dikwijls is er sprake van een combinatie van deze factoren.”

Volgens Rudi toont een recent grootschalig Duits onderzoek aan dat ook geweld en druk een belangrijke factor zijn. Andere recente onderzoeken bevestigen dit. Vervolgens maakt hij zich zorgen over de betekenis die de (aarts)conservatieve moslims eraan geven. Voor hen is de sluier, zo meent hij, nadrukkelijk een symbool van de 'andere' maatschappelijke en rechtspositie van de vrouw. Een niet-gesluierde vrouw is niet-respectabel. “Maar hoe kunnen die lui nu vreedzaam samenleven met de overgrote meerderheid van niet-gesluierde vrouwen in Europa? Niet dus, vandaar het inderdaad voldoende gekende geweld (meestal verbaal, soms fysiek) tegenover niet-gesluierde vrouwen in bepaalde wijken.”

In de visie van Rudi Dierick, die ik niet deel, is het onzinnig (en ook laf tegenover al die moslima's die wel dwang, druk en geweld kennen) om enkel de constitutionele vrijheid in rekening te nemen. “De grondwet voorziet namelijk expliciet uitzonderingen, die hier wel degelijk lijken te gelden. Wanneer een religieus symbool op grote schaal met geweld gepaard gaat, moet dan in een democratie de religieuze betekenis niet wijken voor de bescherming van diegenen die dat geweld ondergaan? Waarschijnlijk is het net daarom, omwille van die méérvoudige betekenis én de te grootschalige realiteit van dwang, druk en geweld, dat het Hof van de Mensenrechten  rechten in alle (mij bekende gevallen) selectieve verboden op de sluier heeft goedgekeurd.”

Deze uitspraak, omtrent ‘bescherming van degenen die het geweld ondergaan,’ komt in een schril licht te staan na de aanslag op de redactie van Charlie Hebdo, door een paar losgeslagen moslim-integristen die daardoor de Islam te schande maken. Daar moest ineens de vrije meningsuiting onverkort gelden, ook als meer dan anderhalf miljard mensen pijn doet. Er zijn in de nasleep van de affaire omtrent  de vrije meningsuiting allerlei boude uitspraken zijn gedaan, die echter blijkbaar maar in een richting blijken te gelden.

De vrijheid van meningsuiting geldt niet voor Mario Balottelli, die een cartoon twitterde dewelke als beledigend voor de Joden kon worden opgevat. Ook niet voor de supporters van Standard die een spandoek ontrolden met een cartoon van een onthoofde voetbalspeler, wat hen op een standje van de voorzitter kwam te staan. En ook niet voor meisjes die een hoofddoek om willen doen als ze naar school gaan.

Geweldige doek

Wat voor geweld pleegt een vrouw een hoofddoek omdoet?

Ligt het geweld niet veel meer in het verbod, de uitsluiting, de argwaan en het wantrouwen waarmee we deze klederdracht bejegenen? Is de rabiate vervolging van de sluier toch niet een klein beetje buiten proportie met de gestelde daad. Het gaat immers alleen maar over een stuk textiel, waarmee een zeker aantal vrouwen een stuk van hun identiteit willen kenbaar maken. Wanneer we dat symbool aanvallen, vallen we dan ook niet hun identiteit aan? Komt het geweld niet veeleer van de tegenstanders van de sluierdracht?

Als rechtvaardiging van de sluiervervolging zie je telkens weer een paternalistisch argument opduiken. Wij stellen ons in de plaats van de vrouwen en beelden ons het gevoel in dat wij zouden hebben als we een sluier zouden dragen. Rudi zoals veel anderen voor hem denkt dat deze vrouwen onvrij zijn en dat de sluier daar het zichtbare teken van is. Hij denkt dat deze vrouwen de sluier dragen onder dwang vanwege de vaders en de echtgenoten, maar dat is naar mijn gevoel helemaal niet aangetoond.

Op het einde van zijn betoog komt de aap helemaal uit de mouw: “Een veralgemeend verbod op religieuze symbolen in scholen en in openbare diensten, voornamelijk in gezags- en loketfuncties is daarom totaal onverantwoord. Al die andere, wel zuiver religieuze symbolen, gaan immers niet samen met de dermate grootschalige problemen van openbare orde die de sluier kent!”

Nu daar sta ik wel even paf van. Hoe kun je zoiets schrijven. Het is een mooi voorbeeld van “Barbertje moet hangen.” Alsof het de schuld is van de gesluierde vrouwen dat al die discussies ontstaan. Hier wordt het symbool op de korrel genomen met het merkwaardige argument dat het niet zuiver religieus is en dus verboden mag worden. Het is een slimme drogredenering die ertoe leidt dat de zwarte piet nog maar eens wordt doorgespeeld naar de moslims die als aanhangers van de enige stoute godsdienst in de hoek moeten staan.

Paternalisme

Elke vrouw heeft zo haar redenen om een sluier te dragen en er zijn honderden manieren om hem te dragen. Als daar een minderheid onder hen is die daar door dwang is toe gekomen, dan moeten we de meerderheid niet ook nog eens extra straffen door de sluier te verbieden. In beide gevallen wordt met de wens van de vrouwen zelf geen rekening gehouden, en het zijn twee vormen van paternalisme, een vorm van machtsuitoefening waarbij de ene persoon naar eigen inzicht over het  lot van de andere beslist.

We moeten de meisjes en de vrouwen niet voortdurend blootstellen aan twee vormen van paternalisme die elkaar over hun hoofdtooi bekampen. Het is nergens voor nodig hen tot de inzet te maken van de botsing tussen twee wereldvisies, wat evenwel de hele tijd gebeurt. Op een gegeven moment botst de wet van dit land op de religieuze plicht. Dan komt het confrontaties en conflicten die voornamelijk op de rug van de vrouwen wordt uitgevochten, die de sluier dragen, om het even of ze daar zelf voor hebben gekozen of niet.

Hun mening wordt niet gevraagd, noch door de vermeende uitoefenaars van de sluierwang, noch door de voorstanders van het verbod.

Het is een levensgrote paradox: we gaan die vrouwen tegen heug en meug de vrijheid opleggen, en als eerste stap daartoe gaan we iets doen wat hun vrijheid inperkt. Ik vind zowel de dwang als het verbod paternalistisch en ongewenst, en ik vind niet dat het verbod iets verhelpt aan de vermeende dwang.

In de praktijk praat ik elke dag met gesluierde vrouwen, in de zin dat ze een hoofddoek dragen, op verschillende manieren, elk op haar eigen wijze. Ik maak in deze pagina’s trouwens geen onderscheid tussen sluier en hoofddoek. Wat ik zelden of nooit zie is de aangezichtsluier die het gelaat verbergt, en daar heb ik het dan ook niet over.

De grens tussen sluier en hoofddoek is moeilijk te trekken, daarom laat ik het in het midden. Het is ook niet belangrijk. Waar het om gaat is te weten of deze vrouwen de sluierdracht uit vrije wil toepassen, of dat ze dat onder dwang doen.  Dan moet ik toch zeggen, dat ik echt heel veel zelfbewuste vrouwen zie, die volgens mijn indruk geen enkele dwang ervaren, maar de doek uit vrije keuze omdoen, omdat het voor hen past bij het beeld van een fatsoenlijke vrouw. Het is een teken van bescheidenheid. De sluier is een kwestie van goed fatsoen en niets meer.

Op basis van die ervaring vind ik de hele heisa omtrent het kledingstuk dan ook zwaar overtrokken. Wat mij betreft hoeft het moet geen kwestie van nationaal belang zijn en het moet zeker niet de gelegenheid geven de grondwet die vrijheid en gelijkheid garandeert, met voeten te treden.

Geweldmonopolie

Als er dwang en geweld optreden, dan moeten we dat doeltreffend aanpakken, maar de aanpak moet gericht zijn op de pleger en niet het slachtoffer van de gewelduitoefening. Laat daarover geen enkel misverstand ontstaan. Gewelduitoefening, maakt niet uit of het in het gezin ,op straat, werkplek of school gebeurt, is altijd onaanvaardbaar. We moeten daar altijd tegen in het geweer blijven komen en we mogen geen vergoelijking aanvaarden.

De enige die geweld mag uitoefenen is de overheid, waarvan het beheer in de handen van democratisch gekozen raden en parlementen te berusten. Binnen de grenzen van de wet mag en moet de overheid geweld uitoefenen om een redelijk niveau van orde te handhaven. Dat is even goed zo bij ons als in de Islamitische landen. Niet dat die allemaal zo democratisch zijn, maar ze kennen wel wetten en rechtspleging.

In elk land ter wereld komen vrouwen op voor hun rechten. Dat is prachtig om zien en we juichen dat uit volle borst toe.  Het meest zinvolle beleid is er een dat gericht is de juiste randvoorwaarden te scheppen die vrouwen in staat stellen zich te ontplooien. Je zou dat empowerment kunnen noemen: vrouwen, met of zonder sluier om het even, aanmoedigen om meester te worden over hun eigen lot.

Daarvoor is alleen nodig dat je hen de middelen aanreikt, onder de vorm van kennis, die hen in staat zullen stellen zich te emanciperen en hun eigen boontjes te doppen.

Zelfontplooiing

Emancipatie betekent de vaardigheden verwerven die nodig zijn om je eigen, verlichte keuzes te maken. De voorbije eeuw hebben we een constante beweging gezien van toenemende emancipatie in alle landen, zij het met ongelijke snelheid en verschillende resultaten. We kunnen echter niet elk land dezelfde snelheid en resultaten opleggen. Uiteindelijk zal elke samenleving zich hopelijk aan de onwetendheid en de magie ontworstelen.

We moeten die bevrijding van dwang en geweld niet altijd alleen maar in het licht van de tegenstelling tussen man en vrouw zien. Het geweld komt niet altijd alleen maar van de mannen, denk maar aan de invloed die moeders op hun dochters hebben. Ik denk nu heel even aan de genitale verminking, een afschuwelijk gebruik dat in een aantal Afrikaanse landen voorkomt. Het is een oud en fout gebruik dat niet op de Islam berust, al zullen plaatselijke bronnen dat misschien beweren.

Omgekeerd kunnen moeders ook een positieve invloed op hun dochters hebben. Zo ken ik heel wat ongeletterde vrouwen die nog helemaal in de traditionele gezinsvormen zitten, en die de sluier dragen, die desondanks voor hun dochters een betere toekomst wensen. Of die dan wel of niet een hoofddoek dragen is voor hen veel minder belangrijk dan dat ze het goed doen op de school, en in hun latere carrière.

In de migrantenpopulatie van de derde generatie in Brussel, die een groot deel van mijn patiëntenbestand uitmaakt hebben veel meisjes al snel begrepen dat de beste weg uit de uitzichtloze afhankelijkheid, er een is van naar school gaan en later gaan werken. Daar kun je alleen maar voor zijn. We moeten deze meisjes geen strobreed in de weg leggen bij zoveel goede motivatie, en als ze dan iets om het hoofd wikkelen dat wij niet aantrekkelijk vinden, dan moeten we dat maar even wegslikken.

Rudi Dierick schrijft dat ik gelukkig de nodige nuance en onderscheid hanteer.

“Dat ontbreekt teveel in dit debat.” Hij interpreteert het zo dat ik voornamelijk mik op de spreekwoordelijke 'wortel' (empowerment e.d.,) maar dat “instrumentele en politieke misogyne symbool” verder onaangetast laat. “Is dat niet wat onevenwichtig?” zo vraagt hij, “vooral gezien de kolossale omvang van de problemen van openbare orde en de zware ideologisch/doctrinaire verdediging van een ondergeschikte positie van de vrouw, cfr. de dominante interpretaties van de sharia?”

Het zijn gewichtige woorden, waar ik me moeilijk kan in vinden. Sorry, maar ik zie de kolossale omvang niet, en ook niet de zware ideologisch/doctrinaire verdediging. De problemen van openbare orde zouden snel opgelost zijn als we zouden ophouden erover te zeuren. De aanhangers van een letterlijke invoering van de sharia zijn helemaal niet dominant, maar vormen een kleine minderheid, die zich tot Islam verhoudt zoals de zwartekousenkerk tot Nederland.

Rudi gaat verder op deze heilloze weg: “Aangaande uw argument van 'geen strobreed inde weg te leggen,’ lijken de feiten deze argumentatie niet te steunen: alle gekende gegevens wijzen erop dat bij een veralgemeend verbod op sluiers in scholen er géén enkele relevante daling is van het schoolgaan! Analoog lijkt het handhaven van het klassieke verbod op religieuze (én politieke) symbolen in gezags- en loketfuncties géén enkele meetbare mindere tewerkstelling van moslima's op te leveren.”

Praktijk

Ik weet niet waar alle gekende gegevens van Rudi op berusten, en ik kan er alleen maar mijn ervaring als hulpverlener tegenover stellen. Ik merk vaak genoeg dat het wel wat uitmaakt voor de leer- en werkkansen van moslimvrouwen, als ze hun hoofddoek aan mogen houden. Ik ken vrouwen die om die reden een aanvaarden die ver onder hun capaciteiten ligt. Het probleem is dat de dwang van het verbod deze vrouwen noopt keuzes te maken, die misschien minder goed voor hen zijn. Dat zul je natuurlijk nooit zien in de cijfers van Dierick.

Het zou er nog aan ontbreken dat Rudi elke arbeid voor  gesluierde vrouwen zou willen verbieden, zoals blijkt: “Iets fundamenteel anders ware een veralgemeend verbod op sluier op de werkplek! Maar dat wordt hier door geen enkele redelijke persoon, noch partij of organisatie bepleit. Kortom, selectieve verboden (zoals meestal voorgesteld) blijken in praktijk nooit te leiden tot mindere school- of arbeidsdeelname. Over achterstellingsfactoren op de arbeidsmarkt verwijs ik naar mijn rapport (10-tal p.) ter zake op mijn professionele webstek http://akilian.wordpress.com/, onder Discussienota’s

Gelijke kansen

Ik ben groot voorvechter van de persoonlijke vrijheden in een democratische samenleving die op de grondwet is gebaseerd. Ik vind absoluut niet dat er veel uitzonderingen op de vrijheid van uitoefening van de grondwettelijke rechten moeten komen. De vrije meningsuiting komt iedereen toe want alle Belgen zijn gelijk voor de wet. Het recht op vrije meningsuiting bijvoorbeeld moet onverkort gelden, en kan pas aan banden worden gelegd als het anderen schaadt, oproept tot haat of de holocaust ontkent. Daar liggen in een adem opgenoemd de grenzen en de beperkingen die elke beschaafde samenleving oplegt.

Ik ben dan ook van mening dat het dragen van de sluier kan opgevat worden als een meningsuiting, of op zijn minst toch een identiteitsverklaring. Je bent herkenbaar als lid van een welbepaalde groep en er mag verondersteld worden dat je welbepaalde waarden en standpunten aanhangt, al gaan we er veel te snel van uit dat we daar vanalles kunnen uit afleiden.

Van mij mogen ze en van de grondwet mogen ze ook, al betekent dat nog niet dat ik daarom die standpunten moet delen. In het geval van de sluier vind ik de heisa sterk overroepen en nergens voor nodig.

Daar wordt dan vaak dat paternalistisch verhaal aan verbonden dat we de sluier gaan verbieden omdat het een teken is van (slachtoffer zijn van) geweld. Ik kan alleen maar herhalen dat als dat zo zou zijn, beteugeling van het geweld moet gebeuren aan de kant van de geweldenaars, en niet kurieren am Symptom door het vermeende slachtoffer aan te pakken, en de sluier uit te bannen.

De inzet van de cultuurstrijd

Gimmick of strijdwapen?

Ik weet echt niet waar het voor nodig is de sluier uit te roepen tot het symbool van het kwade en een meerderheid van probleemloze moslima’s in de tang te nemen; in de zinloze hoop op die manier iets te doen voor het welzijn van al die onderdrukte moslima’s, als die al bestaan. Al die plotse bezorgdheid voor het welzijn van de moslima’s vanuit een rare hoek, het ruikt een beetje verdacht. Het zijn valse voorwendsels om te kunnen stoken tegen een welbepaalde bevolkingsgroep.

Het verbod op de sluierdracht, op school, in het gemeentehuis of waar dan ook, vormt geen signaal van verwelkoming, en ook geen aanmoediging tot integratie. Het is niet meer of niet minder dan een populistische maatregel die een bepaalde bevolkingsgroep viseert. Mensen die daartoe oproepen moeten heel goed opletten om niet de grens te overschrijden, de grens met oproepen tot haat.

Zo een verbod is naar mijn aanvoelen in strijd met de grondwet en een reeks internationale verdragen. Het is discriminerend, vernederend en kwetsend. De toepassing zal aanleiding geven tot ressentiment en verzet, het zal de polarisatie tussen een welbepaalde minderheid en de meerderheid van de bevolking nog verder verscherpen. Bovendien doet het niets aan het werkelijke samenlevingsprobleem dat we nu hebben, met name opzettelijke discriminatie, racisme en xenofobie.

Verbond

Wanneer het over de sluier gaat, zien we een schimmige coalitie ontstaan tussen een groep mensen die gewoon een vooroordeel hebben en de Islam ronduit haten, en een groep mensen die het nobele doel voor ogen zweeft, iets te doen aan de vermeende onderdrukking van de moslima’s. Hoe dan ook is het wat mij betreft een fout gezelschap, en dat blijft zo ook als de meerderheid van de Vlaming die mening toegedaan zou zijn.

Het is niet omdat onderzoek meevalt, zoals u schrijft, en dat het schoolgaan noch de tewerkstelling negatief worden aangetast door het sluierverbod, dat het van de grondwet ineens mag. We weten allemaal dat deze bevolkingsgroep ook reeds zonder sluier of sluierverbod fel gediscrimineerd en geboycot wordt op de arbeidsmarkt, en ik kan elke dag vaststellen dat de Belgische scholen niet in staat zijn gebleken een gelijke toegankelijkheid tot opleiding te verzekeren.

Ik ben er van overtuigd dat we op het einde van de dag meer zullen gedaan hebben voor de conditie van de moslima’s als we iets doen aan de problemen in het onderwijs en de arbeidsmarkt, en een gelijke toegankelijkheid en kwaliteit voor iedereen verzekeren, dan wanneer we ons inzetten de sluier te verbieden.

Rudi again

Het zal intussen niemand meer verbazen dat Rudi Dierick het hiermee niet eens is, al begint hij vriendelijk: “Ik vind evenmin dat er veel uitzonderingen op de vrijheid van uitoefening van de grondwettelijke rechten mogen zijn, maar ik begrijp niet waarom men in dat geval de sluier zo hardnekkig als enkel een religieus symbool beschouwt! Mijn grondig onderzoek toonde net aan dat de sluier géén religieus symbool is, maar net een complex symbool én een instrument. Als men natuurlijk enkel de religieuze dimensie wil zien, dan lijkt de ruimte voor een wederzijds verrijkend gesprek weg te vallen.”

Mijn eenzijdige benadering is volgens hem een zorg erbij. “De meerderheid van de moslimsen wordt niet gegijzeld, omdat die géén sluier draagt.” Dit lijkt de vaste rode draad in alle onderzoeken ter zake. Mijn bewering dat de grondwet en internationale verdragen geschonden zouden worden door selectieve verboden worden radicaal tegengesproken door het Europees Hof voor de Mensenrechten. “Dat heeft juist geoordeeld dat selectieve verboden wel degelijk kunnen.”

Selectief

Dan wordt hij boos: “Mag ik met aandrang vragen om aan te geven of je dat gegeven wil accepteren, dal wel waarom niet! In mijn rapport vindt ge voldoende bronnen. Dat selectieve sluierverboden polariseren, dat klopt dus wel degelijk. Maar zoals aangegeven, is het noodzakelijk om een onderscheid te maken tussen de onvermijdelijke polarisering ten aanzien van de hardliners enerzijds, en anderzijds een breed pakket andere maatregelen pro integratie, dat de democratisch gezinde moslims kan overtuigen dat zij wel welkom zijn.”

Vervolgens wordt het enigszins emotioneel. “Laten we a.u.b. de ervaringen van de blanke autochtoon niet zoveel als norm nemen! De onderzoeken waar ik naar verwijs betreffen uitsluitend moslima's die in West-Europa leven, en dus niet elders! Wat de mening van de vrouw betreft: tel maar eens hoeveel vrouwen, moslima's en andere, er in de biografie van mijn werk opgelijst staan. Jouw bewering dat je de mening van de vrouwen niet hoort, suggereert ene héél rare manier om dit debat te volgen!

We horen in de marge van de sluierdiscussie altijd weer verwijzingen naar de Sharia, de Islamitische rechtspraak, en vaak nemen de commentaren in verwijtende toon aan, onder verwijzing naar barbaarse straffen, zoals het afhakken van de hand die gestolen heeft. Dat is allemaal zeer kort door de bocht en het verdient wat nuancering.

Het islamitisch recht is geen wetboek in westerse zin. De Sharia berust op een religieuze plichtenleer, die het menselijk handelen in wereldse en religieuze zaken bepaalt, zowel in de relatie van mensen onderling als van mens tot God. De Koran legt het eindoordeel over elk menselijk handelen in de handen van God. De mens kan niet over de medemens oordelen. Toch zijn er sancties mogelijk in gevallen waar de openbare orde wordt verstoord.

Er bestaat geen codex waarin de sharia helder in rechtsbegrippen wordt samengevat, ondanks allerlei pogingen om daartoe te komen. Iedere tijd en iedere omgeving kan inspiratie uit de Koran putten om het rechtsgevoel in de huidige maatschappij gestalte te geven, maar de regels liggen niet eens en voor altijd vast, zoals vaak voetstoots wordt aangenomen..

Rechter

De sharia heeft slechts betrekking op een beperkt aantal rechtsgebieden: familierecht, enkele strafrechtelijke delicten, oorlogs- en contractenrecht en ten slotte de juridische positie van niet-moslims en vrouwen binnen deze rechtsgebieden. Alle overige rechtsgebieden vallen onder de regelgevende bevoegdheid van de overheid.

De rechter in een sharia-procedure, in de ware zin des woord, en abstractie gemaakt van de karikaturen die ervan gemaakt worden, is op de eerste plaats een arbiter die de partijen hoort, en hen probeert te verzoenen. Hij is niet per se thuis in wetteksten en jurisprudentie, maar hij voert een tegensprekelijk proces. Als hij er niet uit raakt kan hij wel een beroep doen op een rechtsgeleerde, die dan een fatwa aflevert, een gemotiveerd oordeel waarin de onderhavige kwestie wordt afgetoetst aan de literaire bronnen.

De islamitische wereld kent geen eenstemmig leergezag, waardoor er vele, soms sterk uiteenlopende versies van het begrip sharia bestaan. Er kan wat dat betreft dus niet gesproken worden van 'de' sharia, net zomin als er sprake is van één rechtssysteem in de rest van de wereld. Toch wordt in de praktijk wel vaak van ‘de sharia’ gesproken.

Er zijn vier soennitische en twee sjiitische rechtsscholen, met elk hun eigen interpretatie van de sharia. Voor veel actuele maatschappelijke vraagstukken worden verschillende en soms zelfs tegenstrijdige richtlijnen opgesteld.

Lokale gebruiken

We hebben in België gelukkig weinig last van de karikaturale interpretaties van de Sharia. Je komt die wel eens tegen in de islamofobe commentaren, en aan de andere kant van het spectrum zie je dezelfde vertekening optreden bij de moslimextremisten. Een land als Marokko kent ordehandhaving en rechtspraak op basis van wetteksten, en de sharia speelt er een bepaald ondergeschikte rol. Dat kan in elk land anders zijn. De Islam omvat anderhalf miljard mensen in wel honderd landen.

Sommige gebieden daarvan denken eraan de sharia in te voeren, maar dat zijn niet de meest vooruitstrevende noch toonaangevende plekken op aarde. Je ziet dat voornamelijk gebeuren in failliete staten waar het centraal gezag ondermijnd of verdwenen is. Je moet dat zien als een poging om houvast te vinden  in de chaos, waarop achteruit gekeken wordt naar een vertrouwen inboezemende stem uit het verleden, in plaats van vooruit te kijken en een toekomstperspectief te zien.

We mogen dat jammer vinden, maar het komt vaak voor. Intussen wordt onze kop zot gemaakt van de mensen die overal een islamitisch complot in zien. Het is toch wel een beetje een mythe dat gesluierde vrouwen de gemaskerde voorhoede zouden zijn van lieden die ook in ons land de sharia zouden willen invoeren. Mij klinkt het allemaal vergezocht in de oren. Ik vermoed dat de overgrote meerderheid van de moslims wereldwijd helemaal geen voorstander is van het afhakken van handen bij dieven, al kan er wel eens een nostalgische oprisping voorkomen.

Kortom

Er zit heel wat in de Sharia dat nooit aan bod komt, en ook hier ontbreekt de ruimte om dat uiteen te zetten, maar het verschijnsel valt absoluut niet te reduceren tot de karikatuur die ervan gemaakt is. Zelf heb ik absoluut niets met extreme interpretaties van een antieke rechtspraak. Het kan een probleem zijn in Noord-Nigeria, maar niet iets dat aan de Islam kleeft als geheel.

Er bestaat daar een minderheid die het meent met die sharia, maar die heeft het nooit voor het zeggen gehad, en dat moge zo blijven duren.

Alle gekende gegevens wijzen erop dat de jongeren van Noord-Afrikaanse origine het slachtoffer zijn van een maatschappij brede discriminatie in Vlaanderen. In plaats van daar iets aan te doen, wat het echte schandaal is, zouden sommigen willen dat de overheid zich gaat bezighouden met het verbieden van sluiers op scholen en in gemeentehuizen, in de hoop dat deze meisjes zich daardoor beter gaan participeren aan de maatschappij.

Ik heb daar mijn twijfels bij. Toen ik de eerste versie van deze tekst over de sluier schreef, woonde ik nog in Sint-Jans-Molenbeek, een Brusselse gemeente waar de sluier heel gewoon is, niet alleen bij de Marokkaanse bevolking, maar ook bij de Turken en de Afrikanen. En de Pakistanen en de Indiërs. Er leeft een bonte mengeling van mensen met een vreemde origine, en die zijn in grote getallen de Islam toegedaan

Hoewel het letterlijk genomen geen geloofsartikel is, blijkt de sluierdracht toch in heel veel Islamitische landen voor te komen, telkens op een andere manier vertolkt weliswaar. De sluier komt trouwens ook in niet-islamitische landen voor. Neem nu Sicilië. Of bij de hindoes. Maar goed, laten we het hier in ons betoog bij de moslima’s houden.

Argument

Ik vind het echt heel moeilijk aan deze vrouwen uit te leggen waarom de sluierdracht die in vele landen zo gewoon is, en juist op prijs wordt gesteld, in België niet mag. Die kunnen dut toch moeilijk anders ervaren dan als een afwijzing en een dwang, die bovendien discriminerend werkt. Neem nu een vrouw die me komt vertellen: ik kan gaan werken, en het mag, van de familie en van mezelf, als ik mijn sluier mag dragen.

Nu dan kan ik haar maar beter waarschuwen dat ze zich niet te veel illusies moet maken. Veruit de meeste werkgevers werven een dergelijke kandidate gewoon niet aan. Dat is naar mijn aanvoelen pure discriminatie, maar het is wel de praktijk van alledag en het wordt door velen aangemoedigd in deze hele hoofddoekdiscussie.

Waar het om gaat is bovendien dat we deze vrouwen voor een moreel dilemma stellen: om het werk te kunnen hebben moeten ze de sluier opgeven en omgekeerd. In wezen is een dergelijke tweestrijd nergens voor nodig, en het berust alleen op een diepgeworteld wantrouwen tegenover alles wat naar Islam ruikt, op basis van vooroordelen en misvattingen.

Standpunt

Laten we het eens vanuit hun standpunt bekijken. Wat zien deze vrouwen als ze naar ons straatbeeld kijken?

Dat we een beschaving zijn die als het hoogste goed beschouwt dat vrouwen in een minirok en met bijna blote tieten de straat opgaan. Dat is de vrijheid van het westen: de vrijheid obsceen te zijn, en in een moeite door de vrouw te exploiteren in de reclame en de entertainmentwereld, maar wel aanstoot te nemen aan een vrouw die haar haren zedig met een hoofddoek bedekt. Het is voor hen een omkering van alle waarden. Het kwetst het zedelijke oordeel, dat de bandeloosheid tot norm verheven en de kuisheid verguisd wordt.

Al de beperkingen die sommigen willen ingevoerd zien om de hoofddoek in een aantal omstandigheden te weren komen geringschattend en minachtend over en getuigen van wantrouwen en achterdocht. Als je nu even in haar schoenen gaat staan, dan kan dit toch niet overkomen als een warm welkom. Zeker niet als de rechtse intellectuelen hier te lande erover bezig hoort. Daar wordt een hele andere strijd uitgevochten, over de gesluierde hoofden heen. Die vormen het aambeeld waarop Rudi Dierck zijn grondwettelijke mokerslagen uitoefent.

Het is uiteindelijk de zwakste schakel, en dat is de vrouw over wie het gaat, die het gelag betaalt. Ik mis heel erg de mening van de betrokkene zelf in de discussie. Haar mening komt zelden aan bod. Hoewel daar nu enige beweging lijkt in te komen.

Onzichtbaar

Het vreemde is dat de hoofddoek oorspronkelijk een roeping had van onzichtbaarheid en dat dit hier bij ons helemaal anders uitpakt.

Door de hoofddoek te dragen verbergt de vrouw haar haren, die bij veel moslims een erotische betekenis hebben, en verwerft ze het recht de openbare ruimte te betreden en in gelijke mate als de man aan het sociale leven deel te nemen. Door haar vrouwelijke kenmerken te verhullen, en symbolisch onzichtbaar te maken, laat ze weten dat ze geen gebruik wil maken van haar erotische macht. Daar doet ze afstand van om des te beter als gesprekspartner te gelden, en de aandacht bij de les te houden.

Door de vrouwelijkheid in zekere mate onzichtbaar te maken, en kan de vrouw zich vrij in het openbaar bewegen, tussen de mannen, zonder te vrezen dat iemand zich iets in het hoofd haalt. De hoofddoek heeft de bedoeling niet op te vallen, en niet de aandacht op zich te trekken.

Tot haar stomme verbazing komt deze vrouw die in haar leven niets anders heeft gekend dan vrouwen die buitenshuis de sluier dragen, in een land terecht waar die sluier juist de aandacht op haar vestigt. Daardoor wordt ze juist zichtbaar en trekt ze de aandacht op zich.

We willen wellicht allemaal ontplooiings- en emancipatiekansen bieden aan moslim vrouwen. Wie zou daartegen kunnen zijn? Mogen we dan niet een beetje ruimte laten aan die vrouwen om zich aan te passen, en moet het zo hard van in het begin, zo van “Weg met de sluier. Komt er bij ons niet in.”

Dit kan toch alleen maar vijandig en onvriendelijk overkomen? De boodschap kan toch niet zijn dat de weg naar emancipatie via de verwerping van het geloof verloopt? Vanuit het standpunt van Fatima met de hoofddoek gaat het er heel hard op lijken dat er in het ‘vrije’ Westen een samenzwering aan de gang is, die de hoofddoek meer en meer aan banden legt, en voor vrouwen die een hoofddoek wensen te dragen steeds meer domeinen van het openbare leven afgesloten verklaart.

Ik weet niet waarom sommige mensen in dit land het prettig vinden altijd maar te mopperen over een kledingstuk dat voor minstens een vierde van de wereldbevolking heel normaal is. Iets wat bij hen symbool staat voor kuisheid en rechtschapenheid als vrouw, wordt bij ons uitgeroepen tot staatsondermijnende activiteit nummer een.

Vrouwen die het heel normaal vinden dat ze hun haren bedekken, wanneer ze naar buiten gaan, moeten nu ineens naar de kapper, vooraleer ze in onze toonaangevende democratie in het openbaar kan verschijnen. De ene dwang wordt door de andere vervangen. Moeten ze straks nylonkousen dragen en zijn ze verplicht hun benen te scheren. Vreemd hoe de samenleving steeds weer andere modes oplegt.

Religie

Mogen we er echt van uitgaan dat zo gauw alle sluierdragende vrouwen begrepen hebben dat het beter is de sluier af te leggen, een nieuw tijdperk van vrede en verstandhouding over ons zal nederdalen. Wellicht kunnen we dan ook nog het haarlint verbieden en dan zijn we ver rond met de redding van onze multiculturele joechei maatschappij.

Ik vind het echt van de gekke. Ofwel is het een religieus symbool en dan valt het onder de grondwettelijke vrijheid van eredienst, ofwel is het geen religieus symbool, en dan vraag ik me af op welke gronden we de sluierdracht kunnen afwijzen.

Ik geloof echt niet dat de sluier een religieus symbool pur sang is, al kan ik wel begrijpen dat bepaalde bevolkingsgroepen de aanval op de sluierdracht ervaren als een aanval op datgene wat ze zelf als het meest waardevolle beschouwen, namelijk hun godsdienstige en in een moeite door hun ethische en morele overtuiging.

Minaret

De minaret is bijvoorbeeld wel een religieus symbool, dat eveneens in een aantal Westerse landen op weerstand stuit. Voor moslims, die dat met groeiende verbijstering gadeslaan, is dat allemaal een pot nat. Allemaal tekens van de intolerantiegolf ten opzicht van een bepaalde en steeds dezelfde bevolkingsgroep die de westerse samenleving overspoelt. Tenminste zo voelt dat aan als je moslim bent.

Zelf ben ik een lauwe bekeringmoslim die de Islam aanvaardt op puur rationele gronden zonder echt in een God te geloven. Ik heb daar van moslimkant nooit opmerkingen over gekregen. Het zijn altijd weer de ex-christelijke atheïsten die dat verwonderlijk vinden. Maar goed ik voer deze discussie niet zozeer op grond van een godsdienstig standpunt, want ik heb consequent een wettelijke en met name mensenrechtelijke invalshoek gekozen.

Bij ons garandeert de grondwet de vrijheid van godsdienstbeoefening, de vrijheid van meningsuiting en de vrijheid van vergadering. Daar gaat het om. Dat recht staat op de tocht, en dan nog wel voor een bevolkingsgroep die misschien op het eerste gezicht onmondig kan lijken. Als we willen dat de moslims onze westerse waarden omhelzen, dan moeten we beginnen met die zelf toe te passen, en zelf het goede voorbeeld geven, door de rechten van minderheden te respecteren, en iedereen zijn of haar vrijheid te gunnen.

We moeten dan ook niet met twee maten meten en met twee gewichten wegen. We reageren met veel minder verbittering op pakweg het keppeltje van de Joden of de tulband van de sikhs. Het is duidelijk dat moslims goede redenen hebben om zich geviseerd te voelen. De sluier wordt niet verboden op zich. In uw geval van Rudi Dierick wellicht op lovenswaardige gronden, omdat het hem ook om emancipatie gaat, maar meestal gewoon op grond van vooroordelen en bekrompenheid.

De sluierdracht wordt vervolgd en onderdrukt om alles wat we erop projecteren. In het geval van de boerka, waar alles over begonnen is, worden daar ideeën van terrorisme bijgehaald. Je kunt nog aannemen dat er een regel mag gelden die het verbiedt gemaskerd over straat te lopen. Ik vind dat persoonlijk allemaal sterk overdreven, en onnodige poeha ,maar op zich is dat geen aantasting van de mensenrechten. Het wordt anders als het uitloopt op beroepsverbod en belemmering van het schoolbezoek. Daar kom ik tegen in het geweer.

Rudi Dierick betwijfelt of ik wel terzelfder tijd moslim en christen terzelfder tijd kan. " Zoals je dat zelf omschrijft?” zo vraagt hij. Ook bij hem is zijn oordeel gebaseerd op rechtstreekse omgang, sinds 5 jaar zelfs dagelijks, aan tafel en bed. “In mijn rapport zal je overigens redelijk veel aandacht vinden voor democratisch gezinde moslims,” zo gaat hij verder.

“Jouw vergelijking tussen de hardliners onder de moslims, namelijk de islamisten enerzijds en de harde nationalistische kern in Vlaanderen anderzijds, gaat er wel aan voorbij dat onder de moslims er redelijk velen, in het Verenigd Koninkrijk zelfs 30 à 40% de universele mensenrechten afwijzen en de voorrang van de sharia op die universele mensenrechten en op de seculiere democratische rechtsorde voorstaan, terwijl het aantal Vlamingen dat die afwijzen verwaarloosbaar is.”

Wat kun je daar op antwoorden? Onder meer dat het toch nog altijd om een minderheid gaat, zij het een belangrijke, en dat er dus toch nog altijd een meerderheid te vinden is die die de universele mensenrechten wel aanneemt. Het feit dat de sharia voorrang zou krijgen op het gedachtengoed van de Franse revolutie wordt blijkbaar zwaar aangewreven, maar het is wel kort door de bocht. Het betekent nog niet dat al die mensen die dat vinden voorstander zijn van een hakbijlbeleid.

Stop

Rudi vindt mijn vergelijking zo onterecht, dat ze heel mijn verder betoog zwaar ondergraaft. “Stop dus met dat soort misplaatste overdrijvingen: er wordt overigens niet zozeer een onschuldige meerderheid aangeklaagd, maar wel al die moslims die ofwel zelf universele mensenrechten en democratie afwijzen of die andere moslims die dat doen verdedigen. Wanneer enkele tientallen procenten van de ondervraagde moslima's bij grootschalige onderzoeken aangeven dat ze zelf zware dwang en druk ondervonden in hun leven vanwege andere moslims, bijvoorbeeld om geen partner te mogen hebben die zelf geen moslim is, of om een sluier te moeten dragen, dan komt uw stelling dat 'De ware Islam' geen dwang kent totaal ongeloofwaardig over. En verschuil je dan niet onder het onderscheid tussen  'uw variante' en andere! Want tot nu toe vond ik géén enkele coherente, gezaghebbende tekst van 'uw variant' die een samenhangende islamitische doctrine beschrijft die wel democratisch is!”

“Dit is dus wel paradoxaal: ik stel in mijn rapport nadrukkelijk dat er democratische moslims zijn, maar tegelijk bekritiseer ik, dat die democratische moslims tot nu toe op doctrinair vlak nog nooit een ernstig alternatief ontwikkelden voor de islamistische doctrine, die stelt dat de sharia voorrang heeft op burgerlijke, door mensen gemaakte regels.

Tragedie

Ja beste Rudi. Waar moet ik beginnen? Waarom zou mijn benadering niet eenzijdig zijn? Ik vertolk toch een standpunt. Anders dan bij jou is dat niet gebaseerd op bevreemdende enquêtes met een tendentieuze vraagstelling, maar op de rechtstreekse omgang met de populatie in kwestie. Ik doe dat al meer dan twintig jaar en ik heb het altijd al vreemd gevonden hoe een groot aantal Vlamingen, met inbegrip van personen uit mijn eigen familie en kennissenkring, evolueert naar een wantrouwige zeg maar paranoïde houding ten opzicht van Islamitische symbolen.

Het lijkt wel of daar een soort van angst onder zit voor een vermeende dreiging vanwege de andere. We hebben er blijkbaar behoefte aan onszelf wijs te maken, dat we beter zijn dan die andere. Je ziet het ook in andere landen, dus het is geen Vlaams fenomeen. Het is internationaal en het grijpt om zich heen in de beschaafde blanke naties die ons omringen en het neemt soms fobische proporties aan.

Er is geen andere bevolkingsgroep over wie je zou veel haat en onzin mag verspreiden als de moslims. Met de Joden moet je het niet proberen. Die zeggen wat terug. Van de moslims vind ik dat ze nog veel te weinig terugzeggen. Zelf ga ik geen blad voor de mond nemen, omdat ik vind dat mijn standpunt zo goed is als dat van een ander, en dat ik het met alle retorische en literaire middelen mag en moet verdedigen

Gematigd

Ik behoor tot een internationaal verspreide laag van moslims, die er een moderne levensvisie op na houden en die de democratische waarden innig liefhebben. Vandaar mijn pleidooi voor de mensenrechten. Aan ons soort mensen zie je de media weinig aandacht besteden. Het gaat altijd wel over de hardliners, waarvan elk land er wel een handjevol heeft, zoals er ook in Vlaanderen een harde nationalistische kern bestaat.

Extremisten en integristen vind je overal. Het drama in Noorwegen heeft dat nog maar eens duidelijk gemaakt. We denken er niet aan de Noren verantwoordelijk te stellen voor een tragedie waar ze het slachtoffer van zijn, en niemand denkt er aan Noorse truien te verbieden.

Iets dergelijks doen we wel met de moslims en we doen dat vaak en met graagte: de onschuldige meerderheid verantwoordelijk stellen voor de excessen van een harde kern. Noem maar op de vrouwenbesnijdenis, de boerkaplicht in Afghanistan, de sluierterreur in Iran. De lijst is te lang. Geen enkele moslim die ik ken, denkt er aan die praktijken te verdedigen of goed te keuren. De ware Islam kent geen dwang en erkent de vrije keuze van het individu, net zoals het Christendom dat doet, tenminste onze variant.

Het geweten is vrij en de grondwet alsmede internationale verdragen garanderen dat.

Voor een Moslim zijn dat allemaal Christenen.

Ja, beste Rudi. Wat is het nou? Waar wil je met ons naartoe? Wat wil jij dan eigenlijk aantonen? Dat de Islam achterlijk is? Of dat wij beter zijn dan zij? Want daar komt het in je redenering altijd op neer: dat je de Islam graag op fouten betrapt, naar aanleiding van tendentieuze enquêtes die je vooroordelen alleen maar bevestigen.

Daartegenover stel je iets waarvan ik niet weet of het bestaat: de ideologie van het vrije westen. Democratie, mensenrechten, emancipatie. Heel mooi allemaal. Het komt er op neer dat wij ons hier in het Westen niets te verwijten hebben. Wij hebben bij het rechte eind en we hebben geen enkele fout begaan. Wat mij daarin zo vreselijk stoort, is die onbezorgde toon van blanke hegemonie die uit je reacties spreekt.

Jij vindt gewoon dat zij het niet kunnen en wij wel. Onze filosofie is superieur en daar vind je overal zogenaamde bewijzen van. Je laat geen kans onbenut om de verschillen te benadrukken die steevast in het nadeel van de tegenpartij uitvallen. Daarmee strijd je in de voorhoede van een algemene tendens in hier nieuwe millennium die er op neer komt dat moslimvrouwen die een hoofddoek gedragen gegijzeld worden door onze intellectuele elite die hen mordicus van een vermeende dwang wenst te bevrijden.

Acculturatie

Als ik jouw denktrant moet volgen, dan heeft een verstandige moslima straks geen andere keuze meer, dan samen met haar sluier meteen ook haar geloof, haar culturele achtergrond en haar identiteit af te leggen. Ik vind echt dat dit allemaal zeer onverdraagzaam klinkt. Alsof datgene wat anders is zich moet oplossen in de soep van de westerse leefwijze en de heersende normen aanvaarden. Die doek moet eraf, anders kan ze er niet bij horen.

De vrijheid dient blijkbaar desnoods met dwang te worden opgelegd, door middel van boetes en verboden. Vlaanderen op zijn smalst. Probeer het nu toch eens breder te zien, iets breder dan uitsluitend de moslima’s die in West-Europa leven. En iets breder dan de onderzoeken waar je het over heeft, waarin belangrijke minderheden het zich veroorloven met jou over de invulling van de sharia van mening te verschillen.

Met spijt stel ik vast dat het klimaat de laatste jaren steeds meer en meer verziekt, en dat de haat en het wantrouwen toenemen. Dat hebben we onder meer te danken aan mensen die hun tijd besteden aan het bewijzen van ons gelijk en hun ongelijk, en daartoe een sluitende doctrine ontwerpen, daarbij geholpen door een roestvrij superioriteitsgevoel dat tegen elke vorm van kritiek gepantserd is.

Terzelfder tijd

Natuurlijk kun je heel goed Moslim en Christen tegelijk zijn. Als je Moslim wordt, moet je trouwens niet iets afzweren. Voor de Kerk blijf ik Christen mijn hele leven, wat ik ook doe want ik ben nu eenmaal gedoopt, al zal ik dan wel een zondige christen zijn. Voor de Moslims volstaat het dat ik in een god geloof en zijn openbaring voor waar aanneem.

Van laatstgenoemden heb ik nooit gewaar geworden dat ik niet welkom zou zijn in hun gemeenschap, wel integendeel. Ik ontmoet alleen maar warmte en waardering, en dat verandert niet wanneer ik hen vertel dat ik tegelijk ook Christen ben. Dat feit is voor hen geheel ondergeschikt aan de verklaring dat ik de Islam aanvaard.

De receptie is geheel anders aan de zogeheten Christelijke kant, met inbegrip van de atheïstische uitbouw van ervan, waar Rudi toe behoort. Zeg maar de kant van de bange blanke man. Daar wordt dan altijd moeilijk over gedaan. “Hoe kun je nu moslim zijn? En christen terzelfdertijd.” Er moet iets mis mee zijn.  Daar maken atheïsten zich blijkbaar druk over.

Niemand aan de moslimkant bemoeit zich met mijn overtuigingen of mijn privéleven. In de Islam is iedereen vrij zijn geloof naar believen in te vullen, en niemand moet oordelen over het geloof van iemand anders. Je zult altijd wel een paar rechtse mollahs vinden die dat wel doen, maar het gaat steeds om meningen van minderheden binnen de Islam in zijn wereldwijde dimensie. We moeten de meerderheid niet straffen voor de minderheden.

Het is aan Christelijke kant, waar ik ook de atheïsten toe reken, dat we zo bezig zijn met de zuiverheid van het geloof. De kerk kende het gebruik van de biecht, waarbij de parochianen tenminste een keer per jaar bij de priester al hun zonden kwamen vertellen, een merkwaardig gebruik waarvan de Islam geen equivalent kent. Dat kun je ook zeggen van de inquisitie, een christelijke uitvinding, waarbij een rechtbank een vonnis mag vellen over de innerlijke overtuigingen van de beklaagde.

In de Islam moet ik niet gaan biechten bij een priester en heb ik geen inquisitie te vrezen. Iedereen is vrij in zijn innerlijke overtuiging. Nou dat is dus bij de christenen heel anders. Daarom vind ik de moslims ook stukken toleranter dan de christenen, en bij uitbreiding de hele blanke intelligentsia in onze landen, ook zij die zich vrijzinnig noemen. Daar is een atheïstische inquisitie ontstaan die de wereld zou willen zuiveren van alle vormen van geloof.

De godsdienst is niet meer wat ze was.

De georganiseerde erediensten verliezen aan invloed naarmate de wereldbevolking verstedelijkt en toegang krijgt tot moderne vormen van informatieverstrekking. De godsdienst verliest gestaag aan invloed, zowel in onze landen als ook daarbuiten. Niet alleen het Christendom, maar ook de Islam maakt een seculariseringsprong door die de brede massa raakt.

Dat neemt niet weg dat er hier en daar haarden van verharding ontstaan waarbij hardliners een hardvochtige handhaving van het geloof voorstaan, dit om het simpel te zeggen. We moeten de zonden van de minderheid niet op de onschuldige meerderheid verhalen, zoals we gisteren betoogden. De secularisering zet zich aan beide kanten door.

De Arabische revolutie bewijst dat er ook in die landen een bevolkingslaag is opgestaan die toegang heeft tot kennis en informatie, maar nog niet tot geld en macht. De mensen pikken de bevoogding niet meer, en werpen alle betutteling af. Zo is ook de Arabische vrouw bezig het juk af te werpen dat een mannenmaatschappij in een groot aantal landen op hun schouders heeft gelegd sinds vele generaties.

Laat die vrouwen doen. Ze klaren de klus wel. Ik zie niet in waarom ze daar Rudi Dierick voor nodig zouden hebben. Er is geen dwang in de Islam, zegt de Heilige Koran. Het woord Islam zelf betekent iets als ‘bevrijding door aanvaarding.’ De moslim onderwerpt zich aan Gods wil, en aanvaardt de schepping en haar wetten.

Niets daarvan vormt een beletsel om een waardevol lid van een open samenleving te zijn anno vandaag waarbij diversiteit als een pluspunt te zien is. Het is in de ontmoeting met de ander dat we de rijkdom van onze ziel vinden.

Moeilijke tijden

Voor iemand die zichzelf tot christen en moslim terzelfder tijd heeft uitgeroepen, is het wereldnieuws vaak geen lachertje. Er zijn veel zorgelijke tekenen te melden: aanslagen en processen, naast af en toe een pedofiele bisschop, of een anti-Islam betoging. Noem maar op. Die misselijk makende Geert Wilders, en de opmars van rechts in het Noorden en Oosten, van de Scandinavische landen tot Hongarije.

De openbaringsgodsdiensten doen het even wat minder in dit klimaat van teleurstelling, ontmaskering van het verleden, en onzekerheid over de toekomst. De opwarming van de aarde verzinkt in het niet als gespreksthema, wanneer de bouw van een moskee moet worden verhinderd, of als sluiers kunnen worden afgetrokken.

Ik heb er alle vertrouwen in dat we de storm uit kunnen zitten en blijf geloven in de openbaring als bron van menselijke waarheid, naast de wetenschap en de democratie. De menselijke vrijheid is het onderpand van een broze samenleving, die steeds meer craquelé vertoont, bij ons en in de omringende landen.

Dat maakt het des te dringender, ervoor op te blijven komen, dat ieder mens zijn aanleg en talenten moge ontplooien, en dat allen daartoe dezelfde kansen krijgen. Als wij, die de openheid en democratie hoog in het vaandel voeren, ineens vastbesloten en tiranniek onze wil pogen op te leggen aan een onmondige minderheid, dan gaat er iets mis. Dan gaat het al snel ruiken naar paternalisme en machtsoverschrijding.

Religieuze norm

Zoals te voorzien en te verwachten was, is Rudi Dierick het hiermee niet eens. “Peter, niet te snel oordelen a.u.b.” Zo schrijft hij. “Ik maak een bijzonder groot onderscheid tussen de verschillende stromingen binnen de islam (en onder de Vlamingen, Belgen, Europeanen, blanken, ...)”

Rudi maakt zich zorgen over het vreedzaam samenleven van de verschillende groepen. “Gisteren heb ik nog een lange discussie gevoerd met een intelligente jonge man actief in een grote organisatie van ethnisch-culturele minderheden, Fouad Gandoul. Die stelt doodleuk dat hij én de burgerlijke wet navolgt, én de Koran en de Sharia, maar dat de Koran voorrang krijgt, toen ik hem vroeg hoe hij de verhouding tussen die twee onverzoenbare normenstelsels ziet.” Rudi verwijst hier nogmaals naar de uitspraken van het Hof van Straatsburg, en vraagt zich dan vertwijfeld af: “Iemand die een religieuze norm voorrang geeft die véle universele mensenrechten niet erkent, is dat niet zorgwekkend?”

Om het over de culturele eigenheid van de moslima te hebben:  “Man, respecteer toch eindelijk ook eens de enorme diversiteit in de meningen van de moslima's terzake! Een meerderheid draagt geen sluier, alle sociale druk en dergelijke, die een deel daarvan nog kent, ten spijt.” Acculturatie, als je er geen totaal overdreven karikatuur van maakt, namelijk totale assimilatie, is anderzijds iets wat noodzakelijk is, én vereist door onze wet, die meer en meer vraagt dat inburgeraars én burgers de EVRM expliciet nastreven. “Het is net met die eis dat men ook het racisme van het bruine blok probeert in te dijken.”

Belangrijke minderheid

Op een bepaald ogenblik heeft gemiddeld een kwart en in sommige gebieden zelfs een op drie Vlamingen voor het Vlaams Belang gestemd, een partij die de universele mensenrechten afwijst en in vorig leven als Vlaams Blok voor racisme veroordeeld is. Dat is toch wel een belangrijk deel van de Vlamingen die voor het extremisme is. Moeten we dat alle Vlamingen aanrekenen? Ik denk het niet. Maar we moeten ook niet gaan pralen en pronken met onze goede punten in het vak mensenrechten, en op anderen neerkijken.

Ik zou toch maar voorzichtig zijn met dit soort redeneringen, à la Rudi Dierick, die maar een doel hebben: aantonen dat wij beter zijn dan zijn en dat zij dus meer inspanningen zullen moeten doen dan wij om tot een compromis te komen. Ik kan me niet van de indruk ontdoen dat er in Vlaanderen, in tegenstelling tot Brussel, omtrent vreemdelingen een zure sfeer hangt, hoewel er in Brussel veel meer zijn, of misschien juist daarom.

Verzuring is de grondtendens van de publieke opinie in Vlaanderen de laatste paar jaren, onder impuls van de NVA en het Bart De Wever effect. Het nieuwe zelfbewuste, maar o zo zelfgenoegzame en laatdunkende Gewest aan de Schelde. Arm Vlaanderen dat zich in sneltempo van de banden met Brussel wil ontdoen, om een onafhankelijke koers te varen. Er valt weinig tegen te beginnen, maar ik sla met kopschudden gade.

Schandaal

Ik had me het Vlaanderen van het derde millennium heel anders voorgesteld, met meer warmte en openheid, en minder harde oordelen over het anders zijn. Want dat is uiteindelijk de vraag waar het om ging. Hoe anders mag je zijn? Blijkbaar niet te veel. Een boerka dragen op de Meir in Antwerpen is erover, zoals we hebben kunnen vaststellen. Als een journaliste van een kwaliteitskrant in het kader van haar onderzoek eens een middag in een allesverhullend gewaad door Antwerpen wil lopen, dan is het kot pas te klein.

Het arme mens wordt door weldenkend Vlaanderen met pek en veren overdekt. Terwijl ze toch maar haar werk doet. Ze heeft een interessante vraag, die journalistiek verantwoord is, en een methode die tot het domein van de onderzoeksjournalistiek behoort.  Dat een boerka op de Meir niet mag, ik ben het er niet mee eens, maar ik kan het nog begrijpen, maar dat je daar geen journalistiek mag over doen, dat is pas erover. Daar krijg je dat harde onverdraagzame kantje ineens. Dan ga ik me echt zorgen maken over het Vlaanderen van de toekomst.

Wanneer een vrouw in minirok en uitpuilende borsten over de Meir struint, nemen we daar geen aanstoot aan, maar wel als Fatima met de hoofddoek verschijnt. Dat is een diametrale verdraaiing van de waarden voor een moslim.

De splinter en de balk

Er zit geen weeffout in de Islam, zoals Geert Wilders en Rudi Dierick ons willen laten geloven. Er zijn heel veel moslims op aarde, bijna een kwart van de wereldbevolking, en er zijn proportioneel veel foute moslims. Er zijn veel minder Vlamingen, maar proportioneel evenveel foute Vlamingen als dat er moslims zijn. Foute mensen vind je overal, helaas, en het volstaat niet de Islam te omhelzen om van alle fouten bevrijd te zijn. Zo werkt het niet.

Foute moslims zijn dubbel fout wanneer ze hun foute daden in naam van de Islam begaan. Dat is pas fout, en hetzelfde geldt voor elke andere geloofsovertuiging. De Koran is de maatstaf van alle dingen, maar moet niet worden gebruikt om vrouwen te kortwieken en te beknotten. Als dat toch gebeurt, is dat te betreuren, en het gebeurt veel te veel. Het is veel beter daartegen op te komen in naam van een emancipatiegedachte, dan voortdurend de Islam zelf op de korrel te nemen, wat alleen maar tot verkramping en verstijving leidt.

Net zoals de Koran wordt ook de Bijbel vaak ingezet om machtsuitoefening en verdrukking te rechtvaardigen. Dat is onder meer wat het apartheidsregime in Zuid-Afrika deed. Het speelt een rol in de netelige kwestie omtrent Israël en Palestina. Er zijn nu eenmaal veel mensen die het zinvol vinden naar de heilige schrift te verwijzen, ook om iets fout te doen en dat speelt vandaag nog altijd een rol.

Weg ermee?

Moeten we de Bijbel en de Koran dan maar met het grof vuil meegeven, zoals Wilders voorstelt? Ik denk van niet. We moeten het kind niet met het badwater weggooien. Ik blijf er aan gehecht aan die openbaring met haar rijke geschiedenis en ik zou dat niet weg willen doen. Het zou trouwens ook niet gaan want alle afgeleiden van de nazaten van Abraham bij elkaar geteld komt je toch op ruwweg de helft van de wereldbevolking.

Straks krijgen we een derde Chinezen, een derde Indiërs en een derde wat overblijft: christenen en moslims, bien étonnés de se trouver ensemble. Temeer omdat dit het verdomhoekje dreigt te worden.

Maar goed, als je je goed erbij voelt die superioritetsshow weg te geven dan moet dat maar kunnen. Ik zal wel zeggen wat ik er van denk als de kans krijg. Voor de rest vind ik je wel een fidele kerel en een geduchte tegenstrever. Ik vond het erg prettig met jou de degens te kruisen.

Een ambitieuze maar gefrustreerde generatie.

Opvallend veel Islamitische landen, en daarmee bedoelen we landen waar de moslims een groot deel van de bevolking uitmaken, hebben een exploderende jonge bevolking, die meer en meer verstedelijkt en die steeds meer toegang tot de moderne communicatiemiddelen krijgt. De oude middelen van machtsuitoefening en onderdrukking werken niet meer en dat is wat geleid heeft tot de Arabische lente.

Overal wint het idee van mensenrechten veld, terwijl terzelfder tijd ook nissen ontstaan in agrarische gebieden waar het extremisme hoogtij viert en barbaars geweld heerst. Elke natie moet haar problemen oplossen, en we moeten over elkaar niet oordelen, maar we mogen wel onze mening erover geven, in de hoop dat de ander er iets aan heeft.

In onze contreien zijn die mensenrechten en andere vrijheden niet zomaar uit de hemel op ons neergedaald, maar ze zijn de vrucht van een langdurig en vaak pijnlijk proces dat strijd en offers heeft gevergd. Dat is wat nu ook in die landen aan het gebeuren is. Ook bij ons vallen er nog dingen te verbeteren,  met name wat het recht op zorg voor psychiatrische patiënten betreft. Of het misbruik van persoonlijke gegevens op massale schaal.

Hegemonie

Wat Rudi de hele tijd probeert te doen is een soort ex-christelijke suprematie te vestigen, die overal buiten de eigen kring tekens van achterlijkheid en verduistering ontwaart, en zich de hele tijd gelukkig prijst, beter te zijn dan de rest. Als er ergens een belangrijke minderheid is die wel wat ziet zitten in de Sharia is dat een reden tot ongerustheid en toont het aan dat de Islam fout is.

Als we op basis van een paar hondsdolle imams en razende mollahs moeten besluiten dat de Islam de mensenrechten afwijst, dan kunnen we dezelfde redenering doortrekken en vaststellen dat het hele Christendom onverzoenbaar is met dezelfde mensenrechten, omdat het Vaticaan de gelijkberechtiging van de vrouw afwijst. Daar is nog heel wat werk op de plank voor mensenrechten-activisten die om een klus verlegen zitten.

De Islam erkent dat elke individuele moslim zich kan vergissen, en een groep moslims kan zich ook vergissen, maar je de hele Islamitische gemeenschap op zich, de Oemma, in haar geheel, kan zich nooit helemaal vergissen. Deze overtuiging weerspiegelt de Christelijke gedachte dat de Heilige Geest in de gemeenschap doorwerkt en ervoor zorgt dat de gemeenschap voor onwaarheid wordt behoed.

Die Oemma is zo verscheiden in zoveel gebieden en in zoveel talen, dat ze eigenlijk maar een ding gemeenschappelijk heeft, en dat is de Openbaring. In werkelijkheid is dat een boodschap van vrede, respect, vergeving en verdraagzaamheid en niet de karikatuur die er hier altijd van gemaakt wordt. Het klassieke plaatje van de Islam zoals Rudi dat hier keer op keer afschildert als een schilder die maar een schilderij kan schilderen, dat plaatje dat klopt niet meer met de werkelijkheid.

Gelukkig staan er nu meer en meer mensen op die uit de migratie stammen en die een plaats verwerven in de politiek en in andere vlakken van de samenleving. Dat zij daarbij steevast mogen rekenen op een stevige weerstand op racistische gronden zal de populaire allochtone politicus Wouter Van Bellingen u wellicht kunnen vertellen.

Reactie

Rudi Dierick reageert schuddebollend en kan “op dit moment alleen maar vragen dringend wat uitgebreide(re) artikels van hem over de integratie van moslims te lezen!” Er is keuze zat! Of de dikke boterham van 115 pagina’s, of één van de vele artikels van 2 à 12 p. over deelthema's! “Jouw beeld klopt totaal niet!” zo roept hij uit.

Hij legt er net de nadruk op dat er voldoende democratische moslims bestaan, “maar tegelijk kan ik niet omheen de objectieve gegevens dat alle grote islamitische organisaties in West-Europa of mondiaal als puntje bij paaltje komt de universele mensenrechten radicaal afwijzen! Gij hebt het blijkbaar ook moeilijk met dat objectieve gegeven. Maar het zou jou en je geloof juist sterken als je die waarheid onder ogen kon zien! Dat zou tegelijk ook de positie van alle democratische moslims versterken! En probeer a.u.b. niet om die waarheid te ontwijken door vergelijkingen met de Paus waar wat op kan aangemerkt worden (en zelfs behoorlijk wat) of dat democratische staten zelf ook (lang) niet perfect zijn! De ordes van grootte zijn immers totaal verschillend!”

Dan wordt hij persoonlijk: “Vergeet niet dat ik zelf enkele moslima's ken die (recent) met zware sociale druk én fysiek geweld te kampen kregen van een verenigd front van imam en familie, en in één geval van een sharia rechtbank er bovenop! Zie de post terzake op mijn wall.”

Terzijde heeft hij ondanks jaren speuren nog géén enkele soliede aanwijzing gevonden dat de meerderheid van de moslims wel akkoord is met de universele mensenrechten. Noch op lokaal-Belgisch vlak, noch op Europees vlak, noch elders, noch ruimer! Oppervlakkige peilingen genoeg, maar géén die dat bevestigen wanneer er doorgevraagd wordt op concrete implicaties van de universele mensenrechten! “Maar, als gij wel zo'n onderzoeken kent, stuur me dan onmiddelijk de referentie!”

Beste Rudi,

Ja maar wie oordeelt er hier te snel? Als er iemand is die de hele tijd oordeelt over anderen, dan zal jij het wel zijn. Het is jij die met zoveel studies aan komt zetten; die allemaal maar een enkel ding gemeen hebben, namelijk aantonen dat de Islam gevaarlijk fout is, omdat een niet verwaarloosbare minderheid een rechtssysteem aanhangt dat jij veroordeelt, en dat het dus volgens jou om een achterlijke godsdienst die welig tiert in allerlei landen en organisaties die de mensenrechten niet erkennen.

Dit lijkt toch heel erg op een intentieproces dat je daar in je eentje aan voeren bent. Blijkbaar loop je de hele dag te mopperen over die foute moslims die alles verkeerd aanpakken en niets begrijpen van onze idyllische samenleving, die gekenmerkt wordt door een van muur tot muur kamerbreed respect voor de mensenrechten, in tegenstelling met die van hun. Was het maar waar.

Dat jij je daar zo druk over maakt, en dat je met alle geweld wil bewijzen dat de ander fout is, dat is pas eenzijdig. Ik heb je nog geen enkele positieve opmerking over de Islam weten maken. Vanwaar die hardnekkige halsstarrigheid om systematisch een eeuwenoud geloof aan te vallen dat honderden miljoenen mensen aanspreekt. Wat moeten we daarmee? Wat zijn de praktische consequenties daarvan? Dat al die mensen maar beter hun geloof gaan afzweren? Ik wens je succes.

We weten dat er ook bij ons, in onze kerken een paar onfrisse prelaten rondlopen, net zoals er hier en daar in de moslimwereld ook een weerzinwekkende imam rondloopt. Velen mogen zich op de Islam beroepen, maar niemand mag zich uitroepen tot degene die de Islam vertegenwoordigt, ook jij niet. We kunnen na Mohamed geen nieuwe profeet meer hebben die zegt wat de Islam is en doet.

Dubbele Nelson

Nu is er te midden van ons een nieuwe profeet opgestaan die ons komt vertellen wat de Islam allemaal wel en vooral niet is. Nu ja kijk, dan mag iedereen wel zwijgen want je doet het allemaal op een toon die geen tegenspraak duldt.

Neem nu die brave Fouad. Je bent hem nog maar nauwelijks tegen gekomen, of je gaat hem op staande voet aan een gewetensonderzoek onderwerpen. Hij antwoordt fout want de Koran mag niet de voorrang krijgen, en de Sharia daar word jij misselijk van, dus dat is ook fout. En de mensenrechten niet erkend. Ja, de uitdager heeft ze alle vijf fout en de crack gaat door.

Wat is dat nu toch voor een eigenwijsheid. Waarom moet jij zo nodig altijd en overal iedereen gaan beoordelen, of ze wel voldoen aan de hoogste normen van de moderne blanke mannelijke intellectueel in Vlaanderen vandaag. Je neemt de arme man in de houdgreep van je redenering, want hij “geeft een religieuze norm voorrang, die vele mensenrechten niet erkent.”

Fouad is jammer genoeg niet in het examen geslaagd, en is schuldig aan een ideedelict. Wel een beetje snel door  de bocht vind ik dat. Ik weet niet wie die norm heeft uitgevaardigd en wie het is die welke mensenrechten niet erkent. De koning van Saoedi-Arabië misschien, maar die mag ook niet in naam van de Islam spreken. Hij vindt misschien van wel en jij vindt zeker van wel, maar ik vind van niet.

Eindpunt

De correcte houding is aanvaarden dat Mohamed het zegel der profeten is. God heeft in de menselijke geschiedenis ingegrepen door profeten te sturen en Mohammed is de laatste in de rij. Daarna moeten we het stellen met de schrift. Er zijn geen profeten meer. De Arabische koning moet mij niet komen vertellen op welke manier ik de Islam wens te beleven, en jij moet dat ook niet doen. Temeer daar de versie van de Arabische koning verdacht veel lijkt op die van jou.

Allebei vormen jullie de spreekbuis van een conservatieve en achterhaalde opvatting over de Islam van het verleden, die altijd al een karikatuur was, en dat nu helemaal geworden is,  nu er een nieuwe Islam opstaat, die zich aan de moderne tijden aanpast. In al dat kabaal wordt het soms een beetje krap, om nog ruimte te krijgen voor de ware boodschap: dat het een geloof van vrede, vergeving en erbarmen is.  Er is geen dwang in de Islam.

Als we die korst van aangekoekte interpretaties eraf halen en kijken wat er in die teksten staat, dan kom je soms wat anders te weten. Ik wens graag in een land te leven waar dat nog kan en mag, terugkeren naar de teksten en geloven wat er in staat, zonder daarom een jurk aan te trekken en een baard te laten staan, en met een AK47 te zwaaien. Maar ook zonder elke dag voor het ontbijt een moslim tussen de boterham te leggen.

Ik weet een ding: zo lang we jou hebben, kunnen de extremistische imams op hun twee oren slapen want jij zult hun  boodschap wel verspreiden.

Zoals het uitkomt.

De huik naar de wind hangen.

Terecht merkt Rudi op dat de meerderheid van de moslimvrouwen in dit land geen hoofddoek draagt. Veel vrouwen dragen hem nu een keer wel en dan weer niet, naargelang de sociale verplichtingen van de dag, en naargelang hun hoofd staat. Ze kunnen er ook verschillende sluiers op na houden voor verschillende gelegenheden, en ze kunnen, bewust of onbewust in die doekdracht een boodschap leggen omtrent hun zelf, gaande van hun identiteit tot hun humeur.

Dat moet allemaal kunnen. Wie zijn wij om daar een oordeel over te vellen of het mag of niet, en of het een religieus symbool is of niet. We hebben het er uitgebreid over gehad, zonder er uit te komen. Is dat van belang? Ik vind dat iedereen de vrijheid moet hebben, een hoofddeksel te dragen of niet, en om het even wanneer er een op of af te zetten. “Geen dwang en geen verbod,” zoals Nico schreef. Dat is het correcte standpunt, om het even of je moslim bent of niet.

Het is zeker een Islamitisch standpunt, als ik het zo eens mag zeggen, om voor een keer in naam van de godsdienst spreken, zonder mezelf daarom als een profeet te beschouwen. Onder ons gezegd is het toch een beetje burgerlijke godsdienst, in die zin dat ze de welvoeglijkheid bevordert en aanstoot verafschuwt. Al wat de Koran van de vrouw vraagt is al te dubbelzinnige prikkels in het openbaar achterwege te laten om de seksuele driften van de man niet te zeer aan te drijven.

Ik vind dat bijzonder wijs. De vrouw dient in de publieke ruimte haar bekoorlijkheden te koesteren en te beschermen, en niet al te aantrekkelijk tentoon te spreiden, om die voor haar gekozen partner te reserveren. Volgens mij is de verknochtheid aan de sluier in de Oosterse gebieden te wijten aan het ontzag dat de Islamitische traditie heeft, de vrees eigenlijk en de benauwdheid, voor de seksuele aantrekkingskracht, die een vrouw op een man kan uitoefenen.

Orde

Een van de doelstellingen die elke godsdienst zich wel zal stellen is orde aan te brengen in de menselijke verhoudingen. De seksuele aantrekkingskracht die welgeschapen vrouwelijke exemplaren op de mannelijke individuen van de soort uitoefenen wordt als storend ervaren omdat ze bij machte is de maatschappelijke orde door elkaar te schudden en menselijke relaties te verstoren.

Het is een onderdeel van het ethisch in het leven staan dat allerlei signalen die tot seksuele opwinding zouden kunnen leiden bedekt en versluierd blijven in de dagelijkse omgang. Dat los daarvan ieder individu in vrijheid zijn of haar kledij mag kiezen en dragen lijkt me alleen maar normaal. Ook als sommigen daar een godsdienstige boodschap in lezen.

Over de hele wereld dragen de mensen kleren waarin ze een boodschap omtrent zichzelf leggen. Hetzij omtrent hun identiteit, hun overtuiging, of het soort muziek waar ze naar luisteren of het soort bier dat ze drinken. De vrijheid van kleding zou in de grondwet moeten staan, want het is een mensenrecht, in mijn ogen toch.

Je kunt hoogstens enige eisen stellen op gebied van de welvoeglijkheid, maar dan moeten die duidelijk gesteld zijn en niet discriminerend uitpakken. Dat de meerderheid van de moslim vrouwen geen sluier draagt is al een bewijs op zich dat er geen systematische dwang is, en als hij al bestond, dat hij dan duidelijk niet veel werking uitoefent. Veruit de meeste vrouwen die ik ontmoet in een moslim gemeente zoals Molenbeek beslissen heus zelf wel wat ze dragen.

Bang

Ik denk dat de meisjes en vrouwen die druk ondervinden in sommige radicaliserende kringen, een kleine zij het kwetsbare minderheid vormen, die ondersteuning verdient, maar ik betwijfel of ze geholpen zijn door bange blanke mannen die de Islam van alle plagen van Egypte beschuldigen, om in een moeite door de hele geloofsgemeenschap in de zeik te zetten.

Denk je nu echt dat die meisjes zich gaan wenden naar pakweg een hulpverlener die met dergelijke oordelen aan komt zetten? Op die manier maak je geen vrienden in de Islamwereld, vrees ik en dat is nu zo spijtig.  Zoals gesteld gaat het om een ontzettend grote ruimte en een gigantische markt, met een groot aantal uiteenlopende bevolkingen, wier wel en wee wel degelijk van invloed is op onze welstand en ons welbehagen.

Waarom moeten we een kwart van de wereldbevolking altijd zo koeioneren, vernederen en aan de schandpaal spijkeren? Dat werkt toch averechts, want het gaat polariseren tot iedereen zijn hakken in het zand zet en niet meer achteruit wil gaan. Is het niet veel verstandiger op zoek te gaan naar begrip voor elkaar en samenwerking om de gestelde doelen te bereiken in termen van mensenrechten. Het gaat toch om een proces dat we op gang willen brengen, met op het einde van het proces meer respect voor mensenrechten dan in het begin?

Wie zal daar het best in slagen: degene die de hele tijd het meetlint bovenhaalt en aantoont hoeveel we nog te kort schieten, of degene die aanmoedigt en de schuchtere pogingen tot ontplooiing laat komen, zonder de kiem te smoren onder geringschattende kritiek.

Wat schrijft de Islam nu eigenlijk voor inzake kleding?

De Koran bevat geen teksten die het bedekken van het gezicht voorschrijven. Soera De Partijscharen 53 geldt voor de vrouwen van Mohammed, maar niet per se voor vrouwen in het algemeen. De vrouw dient zich te kleden op een manier die geen aanstoot geeft, en niet leidt tot bandeloze seksuele contacten.

Het is een beetje een post-scriptum, maar misschien hadden we daar mee moeten beginnen. Hoe moeten Ahmed en Fatima zich kleden? Zowel voor mannen als vrouwen gelden richtlijnen met betrekking tot het uiterlijk en het lichaam, waarvan een gedeelte altijd bedekt moet zijn in de sociale omgang met elkaar. Dat zijn de ‘awrah.’ De zedelijk bedekte delen van het lichaam.

Awrah (Arabisch: عورة‎) is een woord dat alle intieme delen van het lichaam omvat, en dat geldt voor mannen en vrouwen, zij het met lichte verschillen, aangepast aan de anatomie. Het zijn de delen die door de kledij bedekt dienen te zijn. De awrah ontbloten is verboden in de Islam en wordt als zonde beschouwd. Over de juiste aflijning van de verboden zones is er heel wat gekibbel en de verschillende scholen zijn het er niet over eens.

De Profeet zou naar verluidt hebben gezegd: “Geen man zou naar de awrah van een andere man moeten kijken,  geen vrouw naar de awrah van een andere vrouw.” Mannen noch vrouwen dienen hun geslachtsorganen te ontbloten tenzij in de privésfeer. Ten allen tijde dient losse kleding gemaakt uit ondoorzichtig textiel de kleur en de vorm van de schaamdelen aan het oog te onttrekken. Ook dient de moslim de blik af te wenden van de awrah van andere mensen, mocht de gelegenheid zich voordoen, tenzij het om de huwelijkspartner gaat.

Zinvol

Dit valt te begrijpen.

Het is niet aanvaardbaar dat mensen rondlopen met ontblote geslachtsorganen. Velen van ons zouden dat storend vinden, en gelukkig doen de meeste mensen daar niet aan. Hoewel de reclame op de televisie vaak de grenzen van het fatsoen opzoekt. De regel zou moeten dat niemand naar aanstootgevende beelden dient te moeten kijken, als hij of zij geen keuze heeft, en dat degene die wel naar zulke vunzige plaatjes wensen te turen, dat mogen, maar dan niet in de publieke ruimte.

Elke vrouw ziet zich voor de uitdaging geplaatst haar schoonheid gedeeltelijk te onthullen en gedeeltelijk te versluieren. De vraag is dan, waar leg je de grens, en die is niet te leggen, omdat het vrouwelijk vernuft die grenzen verkent en verlegt, naar welbelieven, in de hoop de man net genoeg te behagen, maar ook niet op wilde ideeën te brengen. In de praktijk zoekt elke vrouw dat wel uit en ik zie heel veel mooie vrouwen die dat wonderwel doen. Aantrekkelijk zijn zonder overdreven te prikkelen.

Een zedige moslimvrouw bedekt haar lichamelijke schoonheid voor mannen die geen directe familieleden zijn. Oudere, niet meer in een huwelijk geïnteresseerde vrouwen hebben meer vrijheden (Soera Het Licht 60). Mannen behoren ten minste het lichaam van de navel tot de knie bedekt te houden in het bijzijn van anderen, en behoren baard en haar te verzorgen. Het is mannen niet toegestaan om goud of zijde te dragen, vrouwen mogen dit wel. In het algemeen geldt dat zowel mannen als vrouwen zich 'behoorlijk' dienen te kleden.

Streek

Over de mate van bedekking die voor vrouwen is voorgeschreven bestaan zeer uiteenlopende regionale en ideologische verschillen.

Het dragen van hoofddoeken en sluiers is geen exclusief islamitische verschijnsel, wel integendeel. Er komen sluiers voor in Indië, Rusland en China, en in Christelijk Zuid-Europa. De vorm van de dracht verschilt van streek en dat is ook binnen de Islamgebieden zo. Volledige sluiering, dus inclusief het gezicht, zoals bij de nikab en de boerka, was tot het begin van de twintigste eeuw vooral een stedelijk fenomeen.

Oorspronkelijk was dat een manier voor vrouwen om zich op straat te begeven zonder lastig gevallen te worden. Mannen kunnen gewoon vervelend zijn en ze zijn fysiek sterker. Dat vrouwen zich kunnen verhullen en versluieren geeft hen een licht voordeel op het terrein. Op het platteland werd er losser omgesprongen met de sluierdracht. In een omgeving waarin iedereen elkaar kent, ligt dat anders. Vaak zijn praktische eisen vanwege de alledaagse activiteiten doorslaggevend voor de kledingkeuze.

Er komen ook allerlei vormen van voor-islamitische gebruiken voor. Soms wordt wel het gezicht bedekt, maar blijft het haar vrij. Bij de Toeareg bijvoorbeeld bedekken de mannen het gezicht en laten de vrouwen het gezicht en soms ook het haar vrij. Er bestaan aanwijzingen dat in het Medina van Mohammed alleen vrije vrouwen het haar en eventueel het gezicht bedekten, terwijl slavinnen ongesluierd waren.

Er is geen awrah verbod tussen echtgenoten. De Islam stelt geen enkele beperking aan de lichaamsdelen die een vrouw aan haar man mag tonen in privé omstandigheden .Bij de man ligt de awrah ergens tussen de navel en de knieën, die in het openbaar bedekt moeten zijn, en ook tijdens het gebed. Bij de vrouw is de awrah veel moeilijker af te lijnen en dit hangt heel erg af van de omstandigheden.

O Profeet, vertel je echtgenoten, je dochters en de vrouwen van de gelovigen hun kledij over zich neer te laten. Het betaamt dat zij zich zo onderscheiden en niet lastig gevallen worden. Immer is Allah vol vergiffenis en genade.