Dagboek april 2013

30. apr, 2013

Het rijke weefsel

Vorige week hebben we het uitgebreid gehad over relaxatie of ontspanning.

We mogen daar nog eens op terugkomen, om te besluiten.

Het is niet alleen dat relaxatie ergens moet voor dienen, want het is nuttig en aangenaam op zich om te doen, en het legt als vanzelf de basis voor de ontwikkeling en de ontplooiing van de persoonlijkheid. Je geestelijke weerstand, het uithoudingsvermogen en de wilskracht zullen toenemen.  Maar ook ontsluit de ontspanningsmethode de poort naar de meditatie.

Die kun je op verschillende manieren invullen. Om te beginnen kun je dat zien als een diepteverkenning van de eigen persoonlijkheid, met de ontdekking van jezelf tot gevolg. De meditatie zal bijdragen tot een vergrote zelfkennis en een verbeterd emotioneel evenwicht.

Door daar elke dag wat tijd voor uit te trekken kom je steeds dichter bij je nulpunt, zeg maar het geestelijk zwaartepunt van je ziel.

Peiling

Je komt in contact met de welige onderstroom van het onbewuste. Ik heb dat elders ‘het rijke weefsel’ genoemd. Dat contact op zich is al de moeite waard, zeker voor de moderne mens die als geen ander behoefte heeft aan zingeving en verdieping. Het probleem van de verdieping is door de meditatie op zich al gauw opgelost, maar strikt genomen geldt dat niet voor de zingeving.

Het is niet omdat je doordringt in de diepere lagen van jezelf dat je ook zin geeft aan je leven. Het kan helpen om een goed gevoel te krijgen, wat op zich al prettig is, en waardoor je je grenzen in zekere zin kunt verleggen. Maar op zich is dat nog niet voldoende om te mogen aannemen dat het allemaal zin heeft.

Zingeving

Zin krijgt het pas in relatie tot een ander. Wat we voor de ander betekenen en wat die voor ons betekent. De meditatie zal ons helpen anderen beter te verstaan en minder te beoordelen. Wat we voor anderen kunnen betekenen maakt een groot deel van de zingeving uit.

Tenslotte kan de meditatie ook grenzen aan het gebed, waarin we in betrekking treden met de Ander met een hoofdletter. Het gebed zal zich verrijken en verdiepen door gebruik te maken van relaxatietechnieken. Het is dan de vraag of het voor de menselijke ziel op die manier mogelijk is, contact met het bovennatuurlijke te hebben. Je kunt proberen om dichter te komen bij de schepper van het heelal door dieper in jezelf af te dalen. Dat is alleen voor religieus ingestelde mensen weggelegd.

In de literatuur zijn er heel wat voorbeelden te vinden, en dat in alle culturen, van mensen die beweerden zozeer in de krochten van de menselijke ziel te zijn afgedaald, dat ze daar sporen van God te hebben gevonden. Teresa van Avila ziet dat als een innerlijk kasteel, met verschillende concentrische omwallingen, waarbij de ziel tijdens haar reis op zoek gaat naar het binnenste waar de kern van oerbestaan zich verschuilt.

Wanneer de ziel zich kan laven aan Zijn Aanwezigheid wordt zij vrolijk en verrukt.

29. apr, 2013

Bioscoop

We onderbreken vandaag onze serie over stress en ontspanning even voor heugelijk nieuws, dat veel stress van me heeft weggenomen, maar dat me zozeer opwind dat ik er niet van ontspan.

Niet alleen ben ik er de afgelopen maanden in geslaagd de hele Molinosroman op de site te plaatsen, zoals oplettende lezers zullen hebben gemerkt. Het boek vertelt het destijds spraakmakende inquisitieproces van Miguel Molinos na, dat plaats vond tussen 1685 en 1687 in Rome.

De man werd als een van de laatste grote ketters uit de wereldgeschiedenis tot afzweren gedwongen, en vervolgens levenslang opgesloten. Nu is die roman in 1994 omgewerkt tot een luisterspel onder regie van Flor Stein en met de stem van niemand minder dan Jo de Meyere, als Miguel Molinos.

Licentie

Het is me gelukt een audiobestand te verkrijgen door naar de VRT te schrijven, waar iemand zo goed was het op te zoeken. Ik heb een contract getekend voor 25 euro en mag het voor die prijs vijf jaar op de site zetten. We zijn er mee aan de slag te gaan om dat geheel zonder hulp up te loaden, en het ziet er naar uit we er geraakt zijn.

 Ik dacht er eventueel afbeeldingen overheen te zetten, naar het voorbeeld van de afbeeldingen die voor de roman gediend hebben, zoals je kunt nagaan op de website. Voorlopig is het alleen zuiver en puur luisteren zonder kijken geblazen.

Ik ben nu een vrijwilliger aan het zoeken die daarmee aan de slag zou kunnen gaan, om het hoorspel zo in te kleden dat het aantrekkelijker wordt. Het is immers vervelend een uur lang naar een beeld te kijken dat niet beweegt, en dus zit ik daar nu weer over te piekeren: hoe vergroot ik de waarschijnlijkheid dat mensen de moeite gaan nemen om dat eens te gaan beluisteren?

Omkijken in tevredenheid

We zijn er een jaar of wat geleden in geslaagd de sonnetten die werden voorgelezen door tante Dina op het net te plaatsen, met de hulp van de onovertroffen Lukas Huisman, waarvoor eeuwige dank. En nu staat ook het luisterspel online. Ik ben de gelukkigste man ter wereld. Voorlopig staat het nog helemaal onderaan het menu van de website, onder de titel ‘Molinos luisterspel’ omdat het nog niet af is, aangezien de cast nog moet vermeld worden etc. Dat staat hopelijk morgen te gebeuren en dan kan ik het ophijsen naar het niveau waar het moet staan, onder audio/video dat een andere naam zal krijgen en boven ‘De laatste ketter’

28. apr, 2013

Of Relaxen?

De spellingcontrole kent het woord relaxeren niet. Wel relaxen.

Naar mijn gevoel dient er in de Nederlandse taal een woord naast relaxen te bestaan, dat aangeeft dat je actief de geest en het lichaam ontspant. Relaxen is al heel mooi, en het doet denken aan dolce far niente, en even niet door gaan met jagen. Een dagje niets doen. Heel goed. Fantastisch.

Onthaasten was enkele jaren geleden ook al een modewoord. Daar is niets tegen in te brengen en we wensen het alle lezers toe. Maar met relaxeren bedoel ik echter nog iets meer, iets in de zin van de relaxatieoefeningen die we de afgelopen dagen bespraken. Het is een toegangsweg en een voorafgaand stadium dat leidt tot het mediteren, en dan is de mystiek niet meer ver weg, en daar wil ik spoedig toe komen.

Mystiek

Ik kan me voorstellen dat een aantal mensen dat eng zal vinden, maar het hoeft geen angst in te boezemen als je een richtsnoer of een leidraad hebt, wat hetzelfde is.

In de tijd van Molinos (zie onze roman onder de titel: ‘de laatste ketter’ op onze website) had je zoiets als een biechtvader om je op het rechte pad te houden. We weten intussen allemaal wat er met de katholieke kerk gebeurd is, maar het idee op zich is niet slecht. Een leidsman, die je door de wirwar van de inwendige wegen leidt. De vraag is alleen nog: wie kun je vertrouwen? Niemand meer en je zult op een innerlijk kompas moeten varen dat hopelijk goed afgesteld is.

Iedereen kan mediteren, en iedereen doet het waarschijnlijk ook op zijn of haar manier, toch als jij je geestelijke evenwicht wilt behouden. In mijn geval is het althans onontbeerlijk gebleken om dikwijls en doortastend te mediteren, en dat nog des te meer in de ongelukkige tijden die ik meer dan tien jaar geleden heb meegemaakt.

Doelstellingen

Het is op zich een prettige bezigheid, maar het doet ook iets met je. In tijden van tegenslag mag de meditatie een redplank zijn die de weerstand verhoogt en het uithoudingsvermogen vergroot, maar tijdens voorspoed is het een middel om de eigen persoonlijkheid te ontplooien.

Noem het geen meditatie maar een toestand van diepgaande mijmering om het veld te ontmijnen.

Molinos noemde het rustgebed en stelde voor een biechtvader in de arm te nemen. Vandaag denken we daar wellicht anders over. Maar goed, mijmer en mediteer er op los. Geef het de naam die je niet wilt maar deins er niet voor terug op in de diepe krochten van de inwendige ziel af te dalen, en als dat problemen schept, ga er dan over praten met een vertrouwenspersoon, die er liefst iets van weet.

Besluit

Een psychotherapeut kan erbij helpen of een huisarts die toevallig even tijd heeft en niet onder te grote druk staat. Voor zover er niet een zus of een tante of een vriend of een vriendin is die naar je luistert en je niet beoordeelt.

27. apr, 2013

Meditatie en gebed

We hebben gisteren een relaxatieoefening beschreven die iedereen zelf kan toepassen binnen het comfort van de eigen woning, of overal ter wereld, als je maar even tijd voor maakt. Met een beetje ervaring gaat dat als vanzelf en hoef je niet formeel de oefening telkens in haar geheel te doorlopen. Als je het een keer onder de knie hebt dan kun je dat gevoel van ontspanning gemakkelijk en op korte tijd oproepen, waar en wanneer je maar wilt. Pakweg als je in het postkantoor staat aan te schuiven, of zelfs in de auto voor een rood licht.

In plaats van je op te jagen kun je in dergelijke omstandigheden die ons op de zenuwen werken, teruggrijpen naar dat gevoel van ontspanning, dat als het ware altijd binnen in ons klaar ligt om aangesproken te worden.

Zelfcontrole

Dat is van belang en uiterst nuttig om het frustratieniveau in toom te houden en agressieve uitbarstingen te voorkomen. Door zich dat gevoel van relaxatie eens en voor altijd eigen te maken kunnen we onze weerstand en ons uithoudingsvermogen vergroten, en we zullen onze draagkracht zien toenemen. We worden minder gemakkelijk uit ons lood geslagen en kunnen beter voor onszelf opkomen.

Het helpt om de obstakels en hinderpalen van elke dag beter te relativeren en het helpt ons in een woord dichter bij onszelf te komen. Ik kan dat niet genoeg aanraden. Vreemd dat zoiets niet op de scholen wordt aangeleerd, tenminste niet bij mijn weten en al helemaal niet in mijn tijd. Er wordt wel aan lichamelijke opvoeding gedaan, waarom zou ontspanning en ademhaling niet op het programma van die lessen kunnen staan?

Azerty

Er zijn twee vaardigheden in mijn leven geweest die ik niet op school heb geleerd en waar ik veel aan te danken heb, en dat is mediteren en blind typen. Wat dat betreft ben ik autodidact. Wat meteen betekent dat ik het op mijn manier doe en volgens mijn eigen regels die misschien niet overeen komen met wat de autoriteiten ter zake vertellen.

Met manier van typen zal ik wellicht geen wedstrijden winnen en hetzelfde geldt voor mijn manier van mediteren.

Nu is mediteren niet hetzelfde als relaxen, maar het vloeit in elkaar over en ik kan me moeilijk voorstellen dat iemand regelmatig ontspanningsoefeningen zou toepassen, zonder daarbij op een of andere manier in een of andere vorm van meditatie te verzeilen. Gebed is nog weer wat anders, en dat krijg je als die meditatie in een religieus kader past.

Besluit

Als je een keer kunt relaxen, dan kun je in de praktijk ook mediteren en dan gaat de doos van pandora open: van contemplatie tot rustgebed, van zelfinkeer tot extase. Het is een uitgestrekt en glibberig terrein, waarin we misschien eens orde zullen proberen te scheppen, bij leven en welzijn.

26. apr, 2013

Loslaten

Begin met een leuk plekje te zoeken om te ontspannen.

Ga lekker zitten of liggen, ergens waar je niet gestoord kunt worden. Zet alle apparaten uit met name de telefoon, maar ook televisie, computer, radio etc. Ontspannende muziek mag wel. Wat je ontspannend vindt moet je zelf uitmaken. Zelf vind ik klassiek gepast, maar het moet niet te goed zijn, want anders ga je er te veel naar luisteren en dat leidt alleen maar af.

Muziek is trouwens een probaat middel om de ontspanning en de meditatie die er uit voortvloeit inhoudelijk te sturen. Maar vergeet dat even.

Ontdek je plekje

We beginnen met het abc: ga ergens lekker zitten of nog liever liggen. Neem voldoende tijd, toch minstens een kwartier en liefst iets langer voor beginnelingen. We gaan nu enkele spiergroepen spannen en ontspannen.

De belangrijkste spiergroep bestaat uit de nek- en schouderspieren. We gaan die eerst spannen en vervolgens ontspannen door het hoofd naar links en rechts, voor en achter te buigen en door het hoofd een paar keer tegelijk te buigen en te draaien. Dit maakt de gewrichten losser.

De schouders optrekken en laten zakken. Een aantal keren de schouders naar voren en achteren laten rollen. We lopen de hele dag door met opgetrokken schouders, altijd klaar om iets met de handen te doen.

Reis rond het lichaam

We kunnen dan in afdalende volgorde ook de armen, de rug, het bekken en de onderste ledematen ontspannen, telkens door de betreffende spiergroepen een paar keer samen te trekken en vervolgens te laten ontspannen. Het is niet de bedoeling kracht te ontwikkelen, maar alleen de gewrichten los maken.

Vervolgens keren we terug naar het hoofd om de spieren van het gezicht los te maken, door een paar grimassen te trekken, en een aantal keren de mond open en dicht te doen. Om de kaken los te maken, de kin losjes van links en rechts bewegen. Met de tong een reisje langs de tanden maken.

Buikademhaling

Dan is het tijd om eens te gaan letten op onze ademhaling. De bedoeling is dat we rustig en diep ademhalen.

Om een diepe ademhaling te  bereiken is het raadzaam aan een lekkere geur  te denken die e helemaal zouden willen opsnuiven.Een paar keer proberen te geeuwen kan helpen. De ademtrek dient vanuit de buik en de flanken te komen, en niet van tussen de schouderbladen, zoals we vaak doen als we bezig zijn, en meer nog als we angstig en gespannen zijn.

Tip: leg in ruglighouding een licht kussentje op de buik om te kunnen zien of bij de inademing het kussentje omhoog gaat, en omlaag bij het uitademen. Het is de bedoeling rustig maar diep adem te halen. Blijf zo mogelijk enkele minuten bewegingloos. Dit lukt alleen maar als we de meest ontspannen houding aannemen. Het kan ook zittend gebeuren, maar dan moet je wel lekker zitten in een positie die je onveranderd kunt uithouden.

Slot

Je kunt de ontspanning nog verdiepen door bewust aan aangename dingen te denken: zon, zee, wuivende palmen, het eindeloze rollen van de baren. We zouden door kunnen gaan op die gedachte-inhouden, maar dan komen we in de rubriek meditatie terecht, en daar zullen we het elders nog wel over hebben.

Tot slot van de ontspanningsoefening is het goed er een einde aan te stellen door enkele keren de armen en de benen te strekken om de spieren weer aan te spannen vooraleer de meditatiehouding los te laten en weer aan onze activiteiten te beginnen.