Dagboek april

Vanavond in het Kaaitheater een opvoering gezien van Drumming, een dans van Rosas, met muziek van Steve Reich, gebracht door Ictus, een percussie-ensemble. Denderend applaus op het einde en dat was verdiend. Ik was laaiend enthousiast.

Het is een van haar betere voorstellingen, vind ik, en met haar bedoel ik Anna Teresa. Ik vind het altijd beter als ze zelf niet meedoet, ik weet niet waarom. Ze was wel in de zaal aanwezig. Ze had twee vlechtjes vandaag, in plaats van een. Er mag zo nooit een haar in de weg zitten.

Ik weet het soms niet met haar. Ze neemt wel risico's en dat zou ons voor haar in moeten nemen. Wat het ook doet. Het is al een paar keren bitter tegen gevallen maar dan doet ze weer zoiets groots als vandaag, en dan moet je toch haar stukje genialiteit erkennen.

Het is ook een geweldige percussiepartituur van Steve Reich. Bedwelmende herhalingsritmen die net altijd dat beetje verglijden zodat het weer anders wordt. Muzikaal was het dus ook een feest. Dans en muziek passen perfect in elkaar zodat hier een gebalde vitaliteit van uitgaat, die eigenlijk redelijk vrolijk is.

Er wordt geen verhaal verteld en het gaat nergens over, want het is moderne dans, maar het wemelt door elkaar zonder ophouden en de beweging wordt soms gestuit en soms verdergeleid naargelang de ritmes zich ontwikkelen op de marimba, de xylofoon en de bongo. Er waren maar drie instrumenten, maar dan wel in een lange rij achteraan de scène.

Twaalf dansers, twaalf muzikanten, samen vierentwintig mannen en vrouwen die ons een onvergetelijke middag hebben bezorgd. Het applaus was ongewoon warm en hartelijk. Verdiend. Pure dans eigenlijk, of liever een pure combinatie van dans en muziek.

Verder is er niet veel aan te zien, geen ontzaglijke decors of speciaal ontworpen kostumen. Wit hemd zwarte broek voor de heren en een wit kleed je voor de dames. Confectie, zo lijkt het wel. Geen enkel effect met rook of stroboscopen.

Heel sobere lichtregie. En dat heb je dus wel met Amelie Johanna Genoveva Godelieve Astrid Eugénie Madeleine De Keersmaecker. Dat kale toch wel, dat niets de aandacht zou afleiden van de beweging. Want het is meer beweging dan dans. Het opvullen van de ruimte met rondslingerende lichamen om het oneerbiedig te zeggen;

Op ons had het in elk geval een grandioos effect.

A l'attente du livre d'or.

Gisteren in de KVS box een voorstelling bijgewoond van een Belgisch-Congolees gezelschap. Goed maar ik ben er niet kapot van. Geen kippevlees in een voorstelling die door middel van dans, projectie, muziek en voordracht een beeld oproept van de gemeenschappelijke geschiedenis van de Congolezen en de Belgen.

Leopold II mocht niet op het appel ontbreken. Het zijn sympathieke acteurs/dansers. Bijna twee uur zonder pauze, dus wel de blaas ledigen voor aanvang. Af en toe was het wel vrolijk en meeslepend met het ritme van de Afrikaanse muziek. Dat is wel iets wat ik er van mee draag, die Afrikaanse vrolijkheid die er toch wel van afstraalde op de beste momenten.

Het was zeker de moeite waard. De zes mensen die het doen, waaronder twee blanke zussen, een zwarte vrouw en drie zwarte heren, om het nu even raciaal op de spits te drijven. Een blanke zus kon alleen ongearticuleerde klanken voortbrengen. Dat hield ze goed vol en het bleef geloofwaardig. Misschien is ze echt zo.

Goede acteurs die zich toch wel smijten. Ja, hoe meer ik erover schrijf, hoe enthousiaster ik word. Alleen wilde het kippenvel niet komen. Dat is natuurlijk totaal subjectief en persoonsgebonden, dus het is ook geen kritiek.

Voor de rest is vooral het wonderbaarlijk personeel van de kvs box die de show heeft gestolen. Toch een geslaagde avond in het gezelschap van mijn operabuddy Gino de onvergetelijke. Het was geen operaniveau maar niemand vraagt dat van die mensen. Ze hebben wel een eerlijke voorstelling gebracht denk ik. Misschien is dat wel een pluim die ze verdienen.

We zagen ook Tshombe met zijn portefeuille, 'pour le peuple congolais' in 1964. Ik ben oud genoeg om daar nog iets van te weten.

Alles wat kan helpen om in de samenleving wat meer kennis en begrip te kweken omtrent geestesziekten en de mensen die er mee behept zijn, is meegenomen en aanmoedigingswaard.

We moeten dat onder ogen zien, dat er zoveel mensen rondlopen met ernstige lijdensverhalen door toedoen van een vaak aangeboren geestesstoornis, waar niemand enige schuld aan heeft, maar die wel verwoestende effecten kan hebben voor betrokkene en zijn directe omgeving.

Om een of andere reden telt elke populatie wel een aantal zeg maar manisch-depressieve individuen. Wellicht is die groep nuttig voor de gemeenschappelijkheid in tijden van nooddruft en oorlog, omdat ze zeer ondernemend kunnen zijn in spoedeisende omstandigheden en soms in staat zijn tot onstellende doodsverachting.

Waar die mensen niet tegen kunnen is de langwijl in het keurslijf van de moderne maatschappij, waar je als kleuter van drie al door een systeem wordt gedraaid waar alles op een bepaald uur moet gebeuren, waardoor het leven voorspelbaar wordt. Dat is nuttig voor de organisatie maar niet per se voor het individu. Hier schuilt een beetje Darwin onder moet je weten.

Het is een beetje hetzelfde met de cholesterol, of de obesitas. Het zijn dingen die in de populatie voorkomen en die slecht reageren op onze consumptiemaatschappij. Laat de kinderen van die mensen opgroeien in de woestijn en ze zullen het daar wellicht veel beter doen dan degenen die het obesitasgen niet hebben.

Zo gaat het ook met manisch depressieve persoonlijkheidsstoornis. Die worden gek van onze maatschappij waar je op een vast uur op je werk moet verschijnen. In de lagere school gaat het nog redelijk, in het secundair wordt het moeilijker en het begint vaak fout te lopen in de jonge volwassenheid, wanneer je verondersteld bent op je eigen benen te staan.

Het zijn dikwijls hypergevoelige mensen die voortdurend worden blootgesteld aan prikkels en verleidingen, die ze moeilijk in toom kunnen houden, waardoor ze soms de grenzen niet goed zien liggen. Daardoor kan het gemoed gevaarlijk uitzwenken naar boven of naar beneden. Periodes dat het niet op kan, afgewisseld met soms langdurige episodes van diepe depressie, in het meest kenmerkende geval.

Elk verhaal is anders maar je ziet het toch overal gebeuren dat mensen met het gen daarmee worstelen, en toch succes hebben of iets uitzonderlijks doen; Stephen Fry heeft er een boeiende documentaire over gemaakt. Boy George, Amy Winehouse, Michael Jackson. Er is een galerij te bedenken van bekende mensen die met geestesziekten hebben af te rekenen gehad, die waarschijnlik vallen onder manisch-depressieve persoonlijkheidsstoornis of een gelijkaardige psychiatrische diagnose.

Je zou het een aanpassingsstoornis kunnen noemen, mensen die niet aangepast zijn aan de maatschappij, of de samenleving die in haar huidige inrichting niet aangepast is voor deze personen, of moet ik zeggen persoonlijkheden. In sommige gevallen komt uit die schok iets wonderlijks voort, maar veel vaker worden deze mensen in de mangel genomen en lopen ze veel schade op.