Referenties

Naar aanleiding van een schrijfopdracht omtrent 'reis door de nacht,' binnen onze dichterskring Myriade kreeg ik eerst geen inspiratie, en vervolgens veel te veel omdat ik zo wel een paar literaire referenties kan bedenken.

Je zou kunnen denken aan de nachtelijke reis van de profeet Mohamed. Of de nacht van Hafiz met een glas wijn in een lustprieel en een jonge wijnschenker. Of ook het gedicht “Cordobà, lejana y sola” van Federico Garcia Lorca in het Canción del Jinete.

Zo is er ook “Voyage au bout de la nuit” of ‘Reis naar het einde van de nacht,’ het romandebuut van Louis-Ferdinand Céline, verschenen in Parijs in 1932. Ik heb dat ooit gelezen toen ik in Afrika was in 1979-1980. Ik vond het beklijvende en pakkende lectuur.

Een deel van het boek speelt in Afrika en dat maakte toen op mij extra diepe indruk, maar los daarvan is het meeslepend geschreven, en een moreel onthutsend boek.

Jan

Een heel andere verwijzing naar een reis door de nacht komt van de Heilige Johannes van het Kruis, in het Spanje van de zestiende eeuw, die een diepgaande invloed op de Westerse mystiek uitgeoefend heeft.

Bij leven vervolgd en verguisd maar na zijn dood bewonderd en vereerd, en uiteindelijk tot kerkleraar uitgeroepen, door paus Pius XI in 1926. We gaan dieper in op ‘de donkere nacht van de ziel’ in een stuk dat onder ‘Proza en meer’ op de website te vinden is.

Jan van het Kruis wordt tot de grootste dichters in de Spaanse taal gerekend. Al zijn gedichten samen tellen minder dan 2500 verzen, maar twee ervan, het Geestelijke Hooglied en de Donkere Nacht van de Ziel zijn topwerken van de Spaanse dichtkunst.

Hij had ook tekentalent zoals blijkt uit de beelden. Hierboven een blik van bovenaf op  Christus aan het kruis. Hiernaast de bestijging van de mystieke berg Karmel.

Vitus

Midzomernacht is de kortste nacht van het jaar, die in vele landen en zeker de meer noordelijke feestelijk wordt gevierd. Zo kwamen we op de sint-vitusdans terecht, die je als een optocht van mensen met geestelijke stoornissen, vallende ziekte of andere zenuwaandoeningen kunt voorstellen, gezien door de ogen van de Breugels, vader en zoon.

Hierbij dus vijf keer een zicht op de stoet van mensen met zenuwstoornissen zoals die in de middeleeuwen plaatsvond in Sint-Jans-Molenbeek. Deze Jan is een andere trouwens, niet van het Kruis maar wel de Doper. Jan Baptist. Zijn feest viel net na de zonnewende. Een week na Sint-Vitus. Toevallig twee Jannen, en ook toevallig wellicht, veel verwijzingen naar de zestiende eeuw deze maand.