Dagboek juli

Ik heb het boek nu uiteindelijk uitgelezen, waar ik het al over had, omtrent de religie van Hitler. Er zijn een paar minpunten aan, dat moet er wel bij gezegd. Aan de barslechte vertaling is wellicht te ontkomen door het origineel te lezen, of een Engelse vertaling.

Michael Hesemann is erg thuis in Vatikaanse kringen en neemt een standpunt in dat bijzonder vriendelijk is voor de katholieke kerk en de Duitse Paus van nu, Benedictus XVI evenals de Pausen van toen, Pius XI en Pius XII.

De man levert wel goed werk af aan de hand van heel wat bronnenmateriaal en hij schetst een fascinerend beeld van de esoterische kan van het nazidom. De nieuwsgierige lezer in mij komt wel aan zijn trekken. Ik kocht het boek omdat ik meer wilde weten over de religieuze kant van de Hitlersaga.

Het blijft verbluffend en onthutsend hoeveel mensen in de ban waren van het fenomeen toen, en ook nu nog, Het zal bijna zeventig jaar zijn dat de man dood is. Heel eigenaardig hoe die fascinatie blijkbaar nog altijd doorwerkt. Het is allemaal geen toeval. Er is bewust aan gewerkt om van Hitler de Messias van het Duitse volk te maken.

Nu is het Messiasbegrip zelf iets uit de Bijbel. Blijkbaar verzucht elk volk met zorgen naar een  bevrijder, een sterke man, iemand die de oude profetieën tot uitvoering zal brengen.

Het blijft toch de man die de twintigste eeuw, meer dan wie ook heeft bepaald. En die zelf ook bepaald is door wat er aan vooraf ging, met name de eerste wereldoorlog. Het verdrag van Versailles, gevolgd door hyperinflatie, recessie en ellende.

Dan komt daar ineens als een duiveltje uit een doosje de redder en de heiland. Vergezeld van allerlei louche figuren. En die wordt door het volk naar de macht gedragen. Dat dit gebeurd is, kun je niet verklaren, zonder rekening te houden met de mythologie die daar bewust geschapen is om het mogelijk te maken.

Dan krijg je toch een vorm van eerbied of zelfs een diep ontzag voor de kracht van oude verhalen, die blijkbaar een belangrijke rol spelen in de gestalte van de moderne geschiedenis. De rol van Pius XII in het verhaal van de jodenvervolging is blijkbaar toch aan herziening toe, van het Holocaustmuseum Yad Vashem in Israël heeft haar zienswijze aangepast, om plaats te maken voor een meer genuanceerde visie op de kerkvorst en de invloed die hij al dan niet aanwendde, en het zwijgen dat hij er al dan niet toe deed.

Ik ben eventjes beduusd van de cijferresultaten van deze avond. In april was ik op een bepaald ogenblik dat we de 44 duizend 444 klikken hadden gehaald, in een jaar of wat bestaan als website. Vandaag, amper drie maanden later zitten we bijna aan het dubbele.

De blog en het dagboek worden druk gelezen en meer en meer lezers vinden hun weg naar de Franse en de Engelse sectie. Ik ben natuurlijk heel blij met deze resultaten, maar toch ook een beetje bezorgd, of ik het wel kan blijven bieden. Maar zolang het duurt ga ik er nog wel mee door. Het is wellicht het leukste wat ik in mijn hele leven gedaan heb.

Ik weet niet wat ik in april gedaan of geschreven heb, maar in het dagboek is het een maand die er uit springt in aantal klikken. Ik heb daar geen verklaring voor. Ik weet überhaupt niet wie er klikt en hoeveel keer iedere persoon die voorbijkomt gemiddeld klikt, en ik ben daar zeer nieuwsgierig naar, maar er is geen manier om het te weten.

Het gaat om anonieme bezoekers, zo gaat het er aan toe in het wereldwijde web.

Het is dan ook een zeer open website, waar iedereen gratis en voor niets een kijkje kan komen nemen wanneer en hoe vaak hij of zij dat wenst. Geen haken en ogen, geen sponsor, geen enquêtes en doorverkoop van adressen en niemand die je iets aan wenst te smeren.

Alleen maar ik en jij, lieve lezer, gij en ik, U om het grote woord te zeggen. Ik houd alleen maar met u rekening, want mijn mening is vrij en ongebonden. Ik schrijf en ik spreek vanuit de diepten van het hart, met geen ander doel dan enige verpozing te brengen in uw bestaan, en uit mijn bestaan de ervaring te putten die wellicht een van u ooit nuttig kan zijn.

De vraag is of er wel zoiets bestaat als de werkelijkheid, in preciezere termen een objectieve realiteit.

Het lijkt er sterk op dat de werkelijkheid waargenomen wordt door ons, menselijke wezens, en dat we dat doen met de zintuiglijke en intellectuele middelen waarover we beschikken. Het is zoals met het weer, wat voor de een te warm is, dat is voor de ander te koud.

De realiteit is dus subjectief. Iedereen zal iets anders onthouden van een gebeurtenis die ze samen hebben meegemaakt. Bestaat er iets dat daar boven staat, en dat garant staat voor een onwrikbare realiteit. Sommigen zullen die misschien willen vinden in de schriften, iedereen volgens zijn meug, de koran of de bijbel of de talmoed.

Er blijkt dus al gauw dat er niet snel een consensus bereikt zal worden over welk van die geschriften een objectieve maatstaf vormt, en ook zal die gewijde tekst nog geïnterpreteerd moeten worden.

Een goed gesprek is pas mogelijk, als we het over dezelfde werkelijkheid hebben. Als we bij het begin van het gesprek een terrein kunnen vinden waar we het over eens zijn, dan schiet je vaak goed op in de discussie, omdat aan beide kanten dezelfde referentiepunten gelden.

Het loopt vaak mis als dat niet het geval is, en als elk van beide partijen blijft vastzitten in een discours dat los staat van dat van de andere.

Een van de manieren om de werkelijkheid zoniet te doorgronden dan toch vast te houden is nu juist de schrift, het schrijven en het geschrevene. En gedrukte. Het feit dat er een document is dat op een bepaald ogenblik in de tijd en op een bepaalde plaats in de ruimte iets vastlegt.

En dat je dat later zo vaak en zo veel als je wilt kunt herlezen. Dat is het wonder en daar hebben we in onze tijd veel meer van dan onze voorouders ooit konden bevroeden.

Het geschreven woord was toen het privilege van de heersende klasse, maar nu leven we in een maatschappij waar honderdduizenden mensen toegang hebben tot informatie. Toen ik jong was moest je daar een boek voor lezen of een plaat opleggen, en die moest je eerst gaan kopen of kiezen in de bibliotheek.

Ondanks alle beelden die over ons worden uitgestort blijft het geschreven woord toch nog altijd de geldige munt in de wereld van het wijde web. Het blijft tenminste onveranderd in de tijd.

Er is heel wat fictie die toch werkelijkheid wordt.

Neem nu Hyacinth Bucket van de Bouquet Résidence, en haar onverbeterlijke zwager Onslow. Het is pure fictie maar zo reëel voor zo veel mensen dat je daar hele gesprekken over kunt aanknopen met een wildvreemde, die wellicht ook wel een paar afleveringen zal hebben gezien.

Verschillende figuren van Disney hebben het tot realiteitsstatus geschopt, alleen maar omdat ze geld opbrengen, zoals Mickey Mouse en Donald Duck. Elk heeft zijn eigen fans en aanhang. Neem pakweg E.T. Iedereen heeft die film gezien, tenminste van die generatie, en ik denk nu ook nog.

Het zijn figuren die door iemand zijn bedacht en door iemand anders worden gespeeld en dan ontstaat daar een theatrale realiteit, dat ik het zo lelijk moet zeggen, en die personages komen tot leven en gaan een rol in ons eigen leven spelen.

‘Mind the pedestrian.’ Bijvoorbeeld, een uitlating van Hyacinth tot haar brave man David die aan het stuur zit. Dat zinnetje komt me vaak voor ogen als ik met mijn halve trouwboek in de auto zit. Hij heeft natuurlijk wel een klein beetje iets van Hyacinth. Dat net niet maniakale in de hygiëne, de netheid en de orde. En dat je je stand moet ophouden. Zo heet trouwens die hele serie: ‘Keeping up appearances.”

Dat is wat we allemaal doen trouwens, en juist daarom werd de serie met Patricia Routledge zo een wereldsucces, als de onvergetelijke Hyacinth Bouquee of the Bouquee Résidence. The lady of the house speaking

Om van haar zoon Sheridan te zwijgen, die nooit in beeld komt, maar die wel af en toe aan de telefoon hangt. Een kleine zijrol, die niet eens gespeeld wordt, want zij is de enige die we horen. En toch ook al een realiteitsstatus, of toch een celebriteitsstatus.

Genoeg voor een pagina in wikipedia: Sheridan studeert Wandtapijtdesign en Gevorderde naaldkunst in een polytechnische school van universitair niveau. Hij deelt kamers met een jonge man Tarquin genaamd. Meestal belt hij om geld te vragen.

We kennen hem alleen maar via via, en toch zien we hem zowat voor onze ogen opduiken.

Heel wat echte zonen van echte moeders die een dergelijke verhouding met elkaar hebben, komen niet in beeld, en worden door Wikipedia overgeslagen. Die leven in een realiteit die nooit fictie wordt. Misschien wel jammer maar helaas.

Er is een man van zestig doodgeslagen met een hamer in Luik.

Het gebeurde in een openbaar park dat na valavond een ontmoetingsplaats voor homoseksuelen wordt. Een jong man van einde twintig wordt benaderd door de man van het zestig en slaat hem op het hoofd met een meegebrachte hamer.

Ook weer homogeweld? De kranten suggereren dat de dader beweert in zijn jeugd misbruikt te zijn geweest door een homoseksuele pedofiel, en op die manier wraak te hebben willen nemen.

Daar ligt dan toch een nuance in vergelijking met de andere gebeurtenissen die de aandacht hebben getrokken in verband met geweld tegen homo’s. Deze keer is het een dader die een zeer persoonlijk motief aanhaalt, en dat is net iets anders dan haat op puur algemene gronden.

Niet dat de daad op zich te begrijpen valt, want het is te erg voor woorden.

De homo’s in dit land zijn een beetje van de regen in de drup gekomen. Ze hebben zich de voorbije vijftig jaar moeten weren tegen een muffe, hypocriete en behoudsgezinde maatschappij. Amper is die aan scherven gevallen, of daar duiken nieuwe gevaren en beperkingen op. Door iets dat zich niet laat benoemen.

De algehele verruwing van de maatschappij, de verinternationalisering. Het is allemaal een beetje bont en blauw aan het worden, maar wat wil je er aan doen. Je kunt het niet verbieden en zeker niet tegenhouden dat mensen reizen en zich vermengen in onze moderne tijd. We zullen er moeten leren mee leven.

Ik leef twee mannen bij elkaar geteld al van in 1985 in een interculturele relatie om het proper te zeggen. Ik ben dus waarschijnlijk ook onderdeel van het probleem en velen een doorn in het oog.

Het toeval wil dat het twee keer iemand van islamitische extractie was, of tenminste afkomstig uit een moslimgezin. Ik kan het heel goed vinden met mensen uit die cultuur. Maar daar zal ik niet verder op in gaan.

Net zoals het drama in Aalst waar we het eergisteren over hadden is ook het drama in Luik, iets van bij ons dat op zich met al het voorgaande niets te maken had. We hebben deze keer niets om ons achter te verstoppen.

Het vreemdelingendiscours is vaak het vijgenblad dat ons onvermogen moet bedekken, een samenleving te scheppen waar iedereen gelijke kansen op ontplooiing krijgt.

Afbeelding: Sint Sebastiaan van Régner in de Gemäldegalerie in Dresden.