Werkelijkheid

De vraag is of er wel zoiets bestaat als de werkelijkheid, in preciezere termen een objectieve realiteit.

Het lijkt er sterk op dat de werkelijkheid waargenomen wordt door ons, menselijke wezens, en dat we dat doen met de zintuiglijke en intellectuele middelen waarover we beschikken. Het is zoals met het weer, wat voor de een te warm is, dat is voor de ander te koud.

De realiteit is dus subjectief. Iedereen zal iets anders onthouden van een gebeurtenis die ze samen hebben meegemaakt. Bestaat er iets dat daar boven staat, en dat garant staat voor een onwrikbare realiteit. Sommigen zullen die misschien willen vinden in de schriften, iedereen volgens zijn meug, de koran of de bijbel of de talmoed.

Er blijkt dus al gauw dat er niet snel een consensus bereikt zal worden over welk van die geschriften een objectieve maatstaf vormt, en ook zal die gewijde tekst nog geïnterpreteerd moeten worden.

Een goed gesprek is pas mogelijk, als we het over dezelfde werkelijkheid hebben. Als we bij het begin van het gesprek een terrein kunnen vinden waar we het over eens zijn, dan schiet je vaak goed op in de discussie, omdat aan beide kanten dezelfde referentiepunten gelden.

Het loopt vaak mis als dat niet het geval is, en als elk van beide partijen blijft vastzitten in een discours dat los staat van dat van de andere.

Een van de manieren om de werkelijkheid zoniet te doorgronden dan toch vast te houden is nu juist de schrift, het schrijven en het geschrevene. En gedrukte. Het feit dat er een document is dat op een bepaald ogenblik in de tijd en op een bepaalde plaats in de ruimte iets vastlegt.

En dat je dat later zo vaak en zo veel als je wilt kunt herlezen. Dat is het wonder en daar hebben we in onze tijd veel meer van dan onze voorouders ooit konden bevroeden.

Het geschreven woord was toen het privilege van de heersende klasse, maar nu leven we in een maatschappij waar honderdduizenden mensen toegang hebben tot informatie. Toen ik jong was moest je daar een boek voor lezen of een plaat opleggen, en die moest je eerst gaan kopen of kiezen in de bibliotheek.

Ondanks alle beelden die over ons worden uitgestort blijft het geschreven woord toch nog altijd de geldige munt in de wereld van het wijde web. Het blijft tenminste onveranderd in de tijd.