Weerkaatsing

Het drama van de vergankelijkheid van alle bouwwerken, en de vluchtigheid van onze zintuiglijke gewaarwordingen, visueel gestalte gegeven in de verkruimelende gebouwen door vocht aangevreten maar niettemin vol leven in stijl. Dat is voor mij wat Venetië zo uniek maakt. Het mooiste wat er is, maar nooit vrij van vlekken en tekortkomingen. Die moet je erbij nemen. De bluts met de buil zoals we in Vlaanderen zeggen.

Venetië is de stad van glas en spiegels. Niet alleen spiegelt de stad zich in het water, ook gaat zij van oudsher prat op glas- en spiegelfabrieken, die voornamelijk op het eiland Murano te vinden zijn. Daar worden ware kunstwerken verkocht, zij het aan prijzen die soms de verbeelding tarten. Lusters, vazen, beelden, spiegels het staat er allemaal te blinken in de prachtige winkels.

Ik kan daar vele uren doorbrengen met dat allemaal te bekijken en te praten met die verkopers, die vaak heel veel informatie aanbrengen. Heel leuk om zo vragen te stellen aan iemand die blijkbaar toch niets anders te doen heeft dan toeristen te woord te staan. Zo kom je heel wat te weten over de gebruikte technieken.

Spiegels waren in de zeventiende eeuw een statussymbool. De uitvoering werd steeds kostbaarder om de rijkdom van de eigenaar in de verf te zetten. Niet alleen de grote spiegels in de salons, maar ook de kleine spiegels die de dames hanteerden bij hun opsmuk. De spiegel toont ons onszelf, zonder liegen. In de spiegel komen we onszelf tegen, zij het omgekeerd, want links wordt rechts. Terwijl onder niet boven wordt.

De spiegel is meestal de eerste die me ’s ochtends aankijkt bij het scheren, en de laatste bij het tandenpoetsen ’s avonds. Hij zegt me hoe ik eruit zie. De voortgang van de jaren valt niet te loochenen. Ik vind mezelf nu mooie dan toen ik een adolescent was. Ik vond mezelf toen absoluut niet aantrekkelijk, en nu toch halfweg. Ooit was dat een obsessie.

Ik herinner me nog dat ik ooit de spiegel in de badkamer naar de muur omdraaide om mezelf niet meer te moeten zien. Ik zal twintig jaar geweest zijn. Ik wilde wellicht de aandacht trekken. Dat baadde toen al in een sfeer van decadentie, de roes opwekkende mengeling van schoonheid en verval, waarbij de melancholie reeds in het waarnemen van de schoonheid vervat is. De weemoed om alles wat eenmalig is en in de maalstroom van de tijd verdwijnt.

De andere landen

Het ís ook een oud arsenaal, waar vroeger de legerdiensten hun kwartieren en hun opslagplaatsen hadden. Oude depots, niet gebouwd om mooi maar om functioneel te zijn, en nu ze niet meer hun oorspronkelijke bedoeling dienen, voor iets anders gaan fungeren, namelijk om hedendaagse kunst tentoon te stellen. Dat lukt wonderwel.

De zalen zijn kaalgeplukt en van versieringen ontdaan, en bieden een haast tijdloos kader, om de kunstwerken te ontvangen, omdat het zo oud is. Helemaal tijdloos is dat niet. Het is zelfs gedateerd, maar het toch een tijdsdimensie die onze eigen levensverwachting ruimschoots overschrijdt. Daar gaat een mens dus naar naartoe om naar hedendaagse kunst kijken, die vaak zo vergankelijk is. Efemeer zoals de eendagsvlieg.

Het heden staat er in een decor van het verleden, en dat maakt het zo mooi en vergankelijk. Het is broos en kwetsbaar. Want “alles van waarde is weerloos” zegt Lucebert. Er staat heel veel rommel tussen maar ook mooie dingen, en af en toe iets waarvan je denkt ‘wow en ach.’ Je wandelt erdoorheen, en op goeie momenten val je van de ene verbazing in de andere.

De hedendaagse kunst is absoluut niet armlastig en verkeert ook in geen crisis, tenzij de altijddurende crisis van de hedendaagse wereld als maatstaf mag gelden. De kunst weerspiegelt de wereld waarin we leven, en biedt ons ook een spiegel van onszelf. Het fascinerende is toch ook dat het zo internationaal is, en dat zowat elk land op aarde ergens aanwezig is met een tentoonstelling, waar heel de wereld komt naar kijken.

Het oude legerdepot is een magische plek om een tentoonstelling van hedendaagse kunstwerken aan te bieden die haar gelijke wellicht niet kent. We hebben daar trouwens ook lekker gegeten in het museumrestaurant, en dat a l’aperto. Een slaatje eten in de buitenlucht met een glaasje pinot grigio. Wat wil een mens meer hebben om halfweg te bekomen van de overdosis plastische kunst die zich aan ons heeft voorgedaan.

Abstractie gemaakt van Opera, is dit het mooiste wat je op deze planeet in het echte leven kunt meemaken. Het is een prachtige wereld waarin we leven, maar hij is broos en aan verbrokkeling onderhevig. Laten we de schoonheid koesteren wanneer we kunnen, en herinneren, nu de dagen donker worden en het herfstweer is ingetreden.

Indrukwekkende site waarop veel te zien is. Kun je zien wat er allemaal georganiseerd wordt ook, omtrent hedendaagse kunst en wat je ermee aan moet.

http://www.labiennale.org/it/arte/2017