Omtrent middelengebruikers

Er zweeft me nu een hulpverleningsmodel voor ogen, dat nog teruggaat naar mijn inzet in het Aidstijdperk van de jaren tachtig, toen de ziekte nog taboe was, en vooral dodelijk. Zo stond ik mee aan de wieg van het buddy-systeem voor Aidspatiënten als oprichtend voorzitter van de vereniging die daarmee bezig was. Het was een zeer inspirerende periode moet ik zeggen.

Wat de opvang van middelengebruikers betreft, die ons nu bezig houdt, had ik een benadering in de zin van een buddy of coach functie voor ogen. De hulpvrager doorloopt een intakeproces dat twee gesprekken vergt, met minstens twee van ons, en wel die twee die het snelst beschikbaar zijn. Die twee brengen verslag uit bij de groep en de gebruiker wordt wel of niet opgenomen in het programma.

Vanaf dan zal een van ons optreden als coach, bijgestaan door een co-coach die in de achtergrond opereert. Het is de bedoeling dat de buddies of coaches een stukje opleiding krijgen in de materie, en vooral wat je niet moet doen: preken en proberen te bekeren. Het zal beginnen met veel luisteren, en niet vertellen hoe het moet.

De grondstof van wat we aanbieden is meditatie en ontmoeting. De hulpvrager krijgt begripvolle gesprekken, emotionele ondersteuning en praktische bijstand, bijvoorbeeld bij het vinden van een woonst, of in het gebruik maken van de hulpverlening. We zullen de gebruikers er altijd toe aanzetten zoveel als mogelijk gebruik te maken van de zorg en de hulp die er voorzien is.

Vaak vallen ze daar buiten, wellicht grotendeels om dezelfde redenen als waarom vele druggebruikers buiten alle voorzieningen vallen en in een isolement terechtkomen, dat het middelengebruik onderhoudt. De bedoeling is hen uit die vicieuze cirkel te tillen, maar dan moet er natuurlijk wel ook heel wat van hen komen, in termen van inspanningen en keuzes.

Proberen deze mensen tot meditatie te brengen, vormt een uitdaging op zich. Ik zorg al die jaren al voor vele gebruikers die ik heb zien passeren, en ik denk dat juist deze populatie open staat op en behoefte heeft aan een spirituele benadering van de levensproblemen, die er altijd zijn. Er zal meestal niets bij mirakel veranderen, maar het zal integendeel moeizame arbeid en geduld kosten, om zover te komen dat die persoon weer vat op zijn leven krijgt.

Samen in stilte

We hebben tijdens onze maandelijkse ontmoeting in het Huis van Vrede een mooi moment van spiritueel samenzijn mogen beleven. Deze keer heeft de bijeenkomst ook de betekenis van een iftar meegekregen, het ogenblik van de dag waarop de moslim de vasten breekt, na zonsondergang gedurende de heilige maand Ramadan.

Voor de gelegenheid heeft onze gezamenlijke meditatie het thema van verstandhouding onder de volkeren meegekregen, met het oog op een beter samenleven van de verschillende nationaliteiten en gezindheden die in ons land samenleven. Voor de moslims onder ons, is de Ramadan ook een tijd van begrip en vergevensgezindheid.

Voor de niet-moslims is het wellicht een merkwaardig gebruik. Toch opmerkelijk dat wereldwijd zo veel mensen zowat gelijktijdig gelegenheid tot inkeer en zelfbevraging vinden. De werkelijke betekenis van het vasten is immers dat de gelovige in staat is zijn dierlijke instincten aan banden te leggen, door een offer te brengen, en zich dientengevolge vergevingsgezind en mededogend, en vrijgevig voor de armen te tonen.

Het geloof, en dat is voor christenen niet anders, vraagt van ons dat we meer zijn dan een biologische machine die er alleen maar op gericht is de eigen behoeften te bevredigen zonder zich om die van anderen te bekommeren. Voor mij is dat de werkelijke boodschap van de openbaring.

Je moet geen moslim zijn, denk ik, of ook geen gelovige om in de Ramadan toch iets moois te zien. En iets spectaculairs: een godsdienstige gemeenschap van meer dan een miljard mensen, die een keer per jaar de lenteschoonmaak houdt. Op zich is dat goed, om elk jaar een morele stand van zaken op te maken. Neem het verlies, tel de winst, maak het verschil. Niet alleen zakelijk, maar ook in het gewetensonderzoek.

Ieder van ons zal vroeg of laat zeker wel nadenken over wat we in ons leven doen. De ramadan biedt daar de kans toe voor moslims, en de anderen zullen hun eigen manier wel hebben. Indien nodig kun je dan je verhouding tot de werkelijkheid, en met name de mensen daarin, herijken. De meditatie opent de poort naar een betere werkelijkheid.

Uitdaging.nl is een Nederlandse site met evangelische inslag. Ze schrijven hier een aantal commentaren omtrent het Debora-verhaal in de Bijbel, die ik wel interessant vind.
Het eigenaardige is dat het verhaal twee keer verteld wordt, een keer in proza en een keer in poëzie.
Het gedicht dat hoofdstuk 6 van Rechters (Richteren voor protestanten) vormt, wordt vaak het Lied van Deborah genoemd en gaat waarschijnlijk terug tot de twaalfde of zijn minst de elfde eeuw voor Christus. Daarmee behoort het tot de oudste Hebreeuwse teksten.

https://uitdaging.nl/76-deborah

Begeleiding

De huisarts zit in een unieke positie in de zorg en hulpverlening. Hij of zij kan verschillende terreinen tegelijk bestrijken: het medische, het sociale en het psychische. Dat geeft ons veel mogelijkheden om met de hulpvrager te werken, in complexe situaties zoals die van vele middelengebruikers.

We kunnen snel en zonder rompslomp op een hulpvraag ingaan en, zo nodig een medische behandeling instellen, om over de tijd zo mogelijk ook een therapeutische relatie op te bouwen. Je ziet elkaar dikwijls, dus er is gelegenheid om allerlei bijkomende problemen onder ogen zien of uitsluiten.

Het dringendste moet eerste gebeuren: stopzetten van de gevaarlijke handelingen, beperken van de risico’s, algeheel gezondheidsonderzoek. Je kunt kijken of er hepatitis is, onder de vorm van een virale leverontsteking. Verzorging van het gebit is nodig bij veel hulpvragers. Er is dikwijls bij het begin veel medisch te doen, maar dat mindert na een tijd, naarmate de gezondheid beter wordt.

Zo zijn er ook vaak sociale problemen die dringend aangepakt moeten worden: in orde zijn met ziekenfonds, vervangingsinkomens etc. Tussendoor hopen we dat het voldoende pakt om ook aan de wortel van het kwaad aandacht te besteden. Dat kan iedere keer wat anders zijn, want zo eenvoudig is het niet.

Stilaan kunnen we onze medische door een therapeutische houding vervangen, wat betekent dat je samen een stukje van de weg aflegt, als twee metgezellen op een trektocht. De afhankelijkheidsproblematiek kadert immers in een breder verhaal. Misschien zijn er oude wonden die nooit zijn geheeld. Wellicht is er een psychiatrische aandoening die nog geen diagnose heeft gekregen.

Er is vaak een beklemmend gebrek aan elementaire kennis over geestesziekten in de samenleving, en bij de patiënten zelf. Je kunt dat alleen maar oplossen door er telkens weer het gesprek over aan te gaan. Je zult in een verrassend groot aantal gevallen de afhankelijkheid op die manier kunnen inperken zo niet oplossen, en met de tijd gaat het stof wel liggen en leert de getroffene er op een andere manier mee omgaan. Belangrijk is dat ze hun plaats weer innemen in de samenleving. Dat vergt soms enkele jaren van noeste inspanningen, maar het lukt wel.