Vlaamse kost

Het Koninkrijk België is gesticht in 1830.

Het zou exact honderd jaar duren vooraleer de Vlamingen in hun eigen taal aan de universiteit konden studeren. Pas in 1930 ging de Rijks-Universiteit Gent resoluut voor het Nederlands en konden de eerste Nederlandstalige intellectuelen klaargestoomd worden. Tot voor kort waren er nog een paar van die eerste generatie in leven, maar nu is het afgelopen. Toen ik jong was konden de bejaarden zich nog levendig de tijd herinneren dat je met Nederlands nergens kon komen in dit land.

Tot die tijd verliep het hele Belgische intellectuele leven, ook in Vlaanderen,  in het Frans. Dat was de taal van de heersende elite en het Vlaams was de taal van het ongeletterde volk.

Dat is altijd blijven knagen en het speelt mee in de rancuneuze gevoelens die ik in Vlaanderen overal tegenkom.

Overlevering

Elke familie heeft zo zijn verhalen die daaraan herinneren.

In de jaren twintig van vorige eeuw kon mijn grootvader aan vaderskant geen gemeentesecretaris van zijn Vlaamse gemeente worden, in het zuiden van Oost-Vlaanderen waar hij woonde, omdat hij zich niet in het Frans kon uitdrukken, hoewel hij verder aan alle vereisten voldeed.  Frans was nodig om te kunnen communiceren met de arrondissementscommissaris die het Nederlands niet machtig was. Geen wonder dat het Belgisch regime werd ervaren als de voortzetting van de Franse bezetting, die begonnen was met revolutionaire troepen en eindigde met de nederlaag van Napoleon in het Belgische Waterloo. Een Vlaamse naam, maar heden een Waalse gemeente.

Vlaanderen is al die tijd de speelbal geweest van volksvreemde machtshebbers. Dat denk ik is zowat de mythe fondateur, gebaseerd op wat ik gewaar word in mijn eigen familie en omgeving, en wat ik er over gelezen heb.

Activisme

Rancune en ressentiment overheersen.

Verongelijkt Vlaanderen, dat zich heden wentelt in luxe en cholesterol, twee auto’s en een komma vier kinderen per gezin, dat zich bedreigd voelt door anderstaligen zeker als die andere taal het Frans is. De wrok van de Vlamingen tegen een staat die ze als een vreemde macht ervoeren, omdat de machtstaal het Frans was, kristalliseerde zich uit tijdens de Eerste Wereldoorlog, van 1914-18 die in heel Europa toesloeg. Vlaanderen was het theater geweest van enkele van de bloedigste veldslagen. De overlevende soldaten keerden naar huis terug met verschrikkelijke verhalen, en met wat ze geleerd hadden.

In het bezette Vlaanderen waren er heel wat inwoners die de Duitse bezetter nog liever hadden dan de Belgische. Zie de Raad van Vlaanderen in de wikipedia. Dat werpt een schaduw vooruit naar de collaboratie in de Tweede Wereldoorlog, waarover morgen meer.

In de loopgraven was het tot een heftige politieke bewustwording gekomen. Door het oorlogsgeweld kwamen Vlamingen uit de verschillende provincies met elkaar in contact. Het kwam tot de organisatie van protest en vlammende geschriften. Cruciaal in de mythe is het idee dat de Vlamingen in de eerste wereldoorlog het kanonnenvlees leverden, terwijl ze naar voren werden bevolen, door Franstalige officieren die zelf veilig achter het front bleven zitten.

Het leger was immers overheerst door de Franstalige elite en elke officiële communicatie gebeurde in het Frans.