Tabula rasa

Mozaïek

Ik zie vaak kinderen van verscheurde gezinnen.

In het centrum van Brussel loopt het vol van kinderen die in een problematische gezinssituatie leven. Iedereen verwerkt dat op zijn manier en er staat geen minimumleeftijd op het moment dat je erachter komt hoe wreed, absurd en ingewikkeld de wereld in elkaar zit.

Als blijkt dat mama en papa het niet meer met elkaar kunnen vinden, stort een ideaalwereldje in, van het modelgezin zoals in een soepreclame op de commerciële televisie. Aan de echtscheiding gaat vaak een lang en pijnlijk proces vooraf.

Beslissen uit elkaar te gaan gebeurt pas als het echt niet meer gaat en nadat de betrokkenen vaak door lange maanden of jaren van twijfel en twist zijn gegaan. In huis hangt dan een gespannen sfeer die voor de kinderen niet lang verborgen zal blijven. Dat op zich heeft een nadelige weerslag op het kind. De ouders zullen vaak proberen het kind erbuiten te houden wat gemakkelijker gezegd dan gedaan is.

Praten met elkaar

Persoonlijk denk ik dat het dikwijls niet goed is het kind in het ongewisse te laten.

Het is natuurlijk heel goed dat het kind niet de getuige moet zijn van de conflicten, maar het heeft wel recht op uitleg in begrijpelijke termen naargelang de leeftijd.

Het kind zal zoniet immers de oorzaak van de gestoorde stemming bij zichzelf zoeken en wellicht een schuldcomplex ontwikkelen. Of een ander kind zal misschien reageren door baldadig gedrag of verwaarlozing van de schooltaken. Zowat ieder kind zal angstig worden als de basis van het samenleven, namelijk de huwelijksrelatie tussen de ouders, dreigt weg te vallen.

Je moet dus met het kind praten, maar hoe doe je dat? Het moet op een geruststellende, niet bedreigende manier gebeuren, op basis van correcte informatie, maar met een toekomstperspectief. Het is belangrijk dat het kind begrijpt dat er niets mis is met hem of haar. Het komt er op terdege naar het kind te luisteren en begrip op te brengen voor de angst die het nieuws zal teweeg brengen.

Kiezen

Wat ik zeker ten allen prijze zou proberen vermijden is het kind in situaties te brengen waar het moet kiezen voor de ene ouder, als dat automatisch betekent dat het tegen de andere gaat. De ouders als volwassenen moeten volwassen genoeg zijn om dat in te zien.

Dat is voor de ouders best heel moeilijk, op een ogenblik dat ze boos zijn op elkaar, toch een verstandhouding te onderhouden omtrent de zorg en de opvoeding van de kroost, maar je moet het toch proberen, want de kinderen mogen niet de speelbal worden van de hartstochten van de volwassenen.

Als het ogenblik van de scheiding daar is, dan komt dat vaak als een bevrijding voor alle betrokkenen, voor zover iedereen een eervolle uitweg vindt. Dat moet de bedoeling zijn, want het kind zal zijn verdere leven zijn beide ouders nodig hebben. Dan is iedereen erbij gebaat als laatstgenoemden een manier vinden om tenminste afspraken over de kinderen te maken.