Psychose

Waanvoorstellingen

Onder middelengebruikers die zich voor behandeling aanbieden, komen veel psychotische patiënten voor.

Veelal gaat het om mensen met een psychotische persoonlijkheidsstoornis. Dat betekent dat het niet om een voorbijgaande geestelijke kwaal gaat. Daar ben je mee geboren en je bent er voor het leven mee behept. Het gaat vaak om bipolaire stoornis, maar ook schizofrenie komt voor, evenals paranoia.

Werkelijkheid

Psychose is een diepgaande stoornis van de persoonlijkheid

Psychose is de overtreffende trap van de angst. Meer angst is er niet, en die angst is zo groot dat de persoon de werkelijkheid niet meer kan ontcijferen en ten prooi valt aan waanvoorstellingen of een vertekend beeld van de realiteit. Dit kan tot verwarring en gedragsstoornissen leiden. Soms komt het tot schadelijke daden.

De stoornis berust op biochemische stoornissen in de hersenen, waarbij bepaalde boodschappermoleculen in de hersenen te veel of te weinig voorkomen. We kunnen op die gehaltes ingrijpen door bepaalde geneesmiddelen toe te dienen, die de angst verminderen, het gedrag verbeteren, en ertoe leiden dat de persoon zich beter voelt.

Sommige drugs, met name heroïne kunnen een gevoel van verlichting en beterschap geven.

Iemand die de hele tijd vergaat van de angst en die ineens een middel krijgt aangereikt dat hem of haar in staat stelt die angst in een oogwenk te beheersen, door een  pil te slikken of iets anders te gebruiken, wat gaat die doen? Die gaat opnieuw naar het middel grijpen, gewoon omdat hij of zij het gevoel krijgt de omgeving, en met name de inwendige omgeving, beter te beheersen.

Dat gevoel kan zo sterk zijn dat de betrokkene alles gaat om het middel te kunnen blijven gebruiken, omdat het een vorm van automedicatie is, die soelaas brengt bij iemand die een ernstig geestelijk lijden vertoont.

Controle

Dat is opnieuw de toepassing van het principe dat de mens gedreven wordt door het verlangen meer controle over de omgeving uit te oefenen. We hebben dat gisteren gezien in het geval van een grote pijn gaat, een ongestild verlangen of een angst en we zien dat ook in het geval van een psychose.

Als we ons realiseren dat het middel voor de betrokkene onontbeerlijk is om zich beter te voelen of om meer controle over de gevoelswereld te hebben, begrijpen we meteen dat het niet voldoende is het middel weg te nemen om de verslaving op te lossen. We zullen iets moeten bedenken waardoor een nog betere controle bestaat, vooraleer de betrokkene bereid zal zijn het gebruik op te geven.

Het is als iemand die op krukken loopt. Het zal niet helpen zijn krukken weg te nemen om hem te verplichten beter te lopen. De therapie kan maar slagen, als we iets te bieden hebben, dat beter is dan het middel, waarvan we  het gebruik onder controle willen krijgen.

Ironie

In het geval van illegale middelen is de balans tussen nut en nadelen vaak zoek. Want dat is de ironie: door het middel te gebruiken kan controleverlies dreigen in een ander domein, zoals het budget, gezien de kostprijs van de middelen, of door toedoen van nevenwerkingen. Wanneer het gebruik ontspoort, vormt het een bedreiging van de omgevingcontrole en de cirkel is rond. Dan is de tijd gekomen om therapeutisch in te grijpen.