Beheersing

Word wie je bent!

Het grondstreven van de mens vanaf de baby- is meer controle over de omgeving te verkrijgen, teneinde meer eigen keuzes te kunnen maken, of omgekeerd.

In het beste geval verloopt dit proces voorspoedig en kan de persoon zijn aanleg en talenten ontplooien. Wanneer dit proces verstoord wordt, komt het tot ziekte of wangedrag.

Daar ligt volgens mij de verklaring voor het menselijk gedrag en het is de basis voor de hulpverlening.

Gezondheidzorg

Een goede gezondheid is een van de basisvoorwaarden voor een goed procesverloop. Ziekte is een storende factor die de zelfontplooiing komt verstoren. Wij zijn er voor degenen die deze storende factoren op de meest doeltreffende manier willen wegnemen, of er voor zorgen dat ze in de toekomst niet optreden door preventieve maatregelen, zoals vaccinatie.

De hulpverlener dient zijn kennis ter beschikking te stellen van de hulpvrager zodat die een gefundeerde beslissing kan nemen, die past in zijn of haar eigen levensplanning. Kennis en de overdracht ervan zijn van essentieel belang in de hulpverleningsrelatie omdat er een ongelijkheid bestaat.

Paternalisme

Het is in principe de hulpverlener die beschikt over de kennis en de macht en het is de hulpvrager die deze niet heeft. De verleiding is dan groot om de beslissingen in de plaats van de hulpvrager te nemen, en met andere woorden een autoritaire positie in te nemen, waarbij je als het ware gezag over de hulpvrager uitoefent.

De hulpverlener dient beducht te zijn op dergelijke verleidingen, en ze met behulp van zelfreflectie, supervisie en intervisie in de hand te houden. Het valt niet te vermijden dat we onze voorkeuren laten blijken, en dat we onze eigen opvattingen zijn toegedaan, want we hebben onze eigen persoonlijkheid, die ook op zoek is, net zoals iedereen, naar meer controle over de omgeving en meer zelfontplooiing.

De persoonlijkheid van de arts is bepalend voor zijn of haar functioneren, en hetzelfde geldt voor de hulpvrager. In ons geval is dat een op een. Voor zolang het contact duurt, gaat het in principe om twee persoonlijkheden die  elkaar ontmoeten. Idealiter gaat het om een vertrouwensrelatie op basis van wederzijds respect en bezegeld door het beroepsgeheim.

Wij die ter wereld komen in een ingewikkelde beschaving en een dichtbevolkte samenleving moeten bij onze ontplooiing rekening houden met de ontplooiingskansen van de anderen, met name van de naasten, dat zijn de anderen met wie we elke dag omgaan.

Besluit

Een zekere mate van paternalisme is niet vermijden in de hulpverleningsrelatie. Het is alleen maar de vraag of je dat in de hand kunt houden, zodat op elk moment de zelfontplooiing van de hulpvrager vooraan staat, in een relatie die in wezen berust op naastenliefde.

Dat is een woord dat je maar zelden meer hoort.

Shilder van vandaag: Léon Perrault.