Waarheid en mythe

In Griekse beschrijvingen van de stad Babylon wordt gewag gemaakt van hangende tuinen.

De vraag is hoe we ons die moeten voorstellen. Iedereen kent wellicht de  hangende tuinen van Babylon als een van de zeven wereldwonderen in de oudheid. De stad moet dus een diepe indruk hebben gemaakt op de Grieken die er kwamen. Maar wat bedoelden ze daarmee, met die hangende tuinen?

Op archeologisch gebied is daar niets van teruggevonden, dus we hebben er zeer het raden naar hoe die eruit hebben gezien. Wellicht ging het om een poëtische beschrijving van een ‘ziggurat’ een burcht op een kunstmatige heuvel. Hedendaagse reconstructies tonen meestal wel de heuvel en de gebouwen maar niet de begroeiing die er moet hebben gestaan. Wellicht was het gebouw begroeid met klimop of zo.

De Grieken zullen versteld hebben gestaan van de mogelijkheden die er toen al waren om planten in de hoogte te laten groeien. Ik stel me daar bij voor dat een van de technische problemen die je moest overwinnen is het aanbrengen van voldoende water. Je kunt natuurlijk regenwater opvangen en opslaan, maar als er geen regen was dienden ze wellicht water uit de Eufraat of de Tigris te pompen en hoe deden ze dat dan? Slavenarbeid wellicht.

Toren van Babel

Het verhaal van de toren van Babel in Genesis 11 gaat wellicht ook terug op het bestaan van de ziggurats.

Hedendaagse geleerden denken dat deze mythe pas laat ontstaan is, in termen van de ontwikkeling van de Bijbel, en  dat  pas ten tijde van de Babylonische ballingschap, daar waar andere onderdelen van de Bijbel wellicht ouder zijn of teruggaan op een oudere mondelinge bron die nog uit de heimat stamde.

We hebben als het ware verschillende beelden van de stad Babylon. De Grieken stellen haar als sprookjesachtig voor, de Joodse bronnen daarentegen zien er een poel van zonde en verderf in. Ten tijde van Christus werd Rome werd gezien als het nieuwe Babylon en ook later zullen de protestanten dezelfde retoriek gebruiken als ze de ontaarding van de kerk willen beschimpen.

Verwijzing

In onze tijd kijken we daar weer anders naar. De negatieve symboliek van de ongewenste spraakverwarring kun je ombuigen in een positief model, waarin de moderne en kosmopolitische stad symbool staat voor taalverscheidenheid en multi-culturaliteit.

Wanneer deze omschakeling aan de orde is, wordt meestal voor de Griekse schrijfwijze Babylon gekozen.

Dat is precies wat ik heb willen doen toen ik destijds voor dit pseudoniem koos.

We zijn vandaag te rade gegaan bij ‘Babylon. De echte stad en de mythe,’ Tom Boiy; uitg. Davidsfonds, Leuven, 2010; ISBN 978 90 5826 719 1; 106 blz. De auteur studeerde oude geschiedenis en assyriologie te Leuven. Met behulp van uitgebreid bronnenonderzoek probeert hij mythe en realiteit te onderscheiden.