De Rode clown

August

We hadden het gisteren over de witte clown.

Het vredige onderonsje met het publiek wordt theatraal verstoord door August, die uiterst prozaïsch te voorschijn komt in een fout pak, dat veel te groot gesneden is voor zijn magere schouders en die meteen de aandacht naar zich toe trekt.

De rode clown stapt een beetje vreemd, ook al door toedoen van zijn reusachtige schoenen, en hij loopt zo een beetje kinderachtig met zijn hoofd te schudden.  Zijn kop vertoont een burleske tronie met een rood ontstoken aardappelneus, met daaronder een onwaarschijnlijk brede mond en daarboven twee immer verbijsterde ogen.

Alles verraadt bij hem de slachtofferkomaf. Hij is achterlijk, onontwikkeld, primitief en imbeciel en dientengevolge de kop van jut, op wie de slagen en de beledigingen gaan neerdalen in de loop van de voorstelling.

Maar hij is niet zonder weerwerk. Hij kan afwisselend stout en listig, naïef en redeloos zijn. Hij staat altijd klaar om het werk van zijn partner te verstoren.

Stel

Tussen de witte en rode clown komt op een miraculeuze wijze een ongelooflijke alchemie tot stand, op grond van een wisselwerking tussen hun tegenstellingen, wat  Henry Miller tot de uitspraak verleidde: de clown is een dichter in actie.

Op de planken of in de circuspiste vormen ze een stel, elk met sterk verschillende kenmerken.

Elk stelt een tegengestelde esthetiek van de lach voor.

Wisselwerking

De witte moet het hebben van oneerbiedige, persiflerende, sarcastische, ironische en scabreuze opmerkingen. Hij is de meester van het woordspel met liefst een dubbele bodem.

Hij brengt anderen aan het lachen, ten koste van een derde als het kan, en dat is bij voorkeur de rode clown.

Zelf blijft de witte clown onkreukbaar. Hij houdt afstand, onaangedaan door de lach die hij ontketend heeft, die hem niet treft, noch ontsiert, want de neerslag komt op de rode clown terecht, die daar is om vernederingen en beledigingen in ontvangst te nemen.

Deze laatste is voor elke vink te vangen, en uit zich in korte woorden, kreten eigenlijk, grotesk uitgedost en met uitvergrote mimiek. Hij kan geen aanspraak maken op fysieke aantrekkelijkheid, geestigheden, en zelfs geen mededogen, wat de lach zou schaden die hij verondersteld wordt op te roepen.

Rood?

Deze twee personages verzinnebeelden in de visie van Tournier twee verschillende opstellingen ten opzichte van het leven.

Je kunt de twee personages terugvinden in het dagelijkse leven in wisselende proporties, soms subtiel maar toch zichtbaar. Wij allemaal kunnen er elk moment voor kiezen de witte of de rode kaart te trekken naargelang we de uitdagingen van elke dag het hoofd bieden. 

Plaatje: de Joker van PIcasso.