Unieke leeservaring

Random

We hadden het gisteren nog over de unieke leeservaring.

In tegenstelling met een boek, waarbij de volgorde van de bladzijden vastligt en het verhaal zich ontwikkelt in een vooraf bepaalde beweging, is de leeservaring bij een website voor elke lezer uniek en anders, omdat iedereen zelf bepaalt in welke volgorde hij de verschillende elementen tot zich wil nemen.

De weblezer is ook niet verplicht alle onderdelen van een werk op te nemen, wat je van de boeklezer wel een beetje verwacht. Je kunt natuurlijk overslaan, maar dat is niet echt zoals het hoort. In vergelijking daarmee is het lezen op het internet totaal vrij. Dat brengt voordelen maar het schept ook nieuwe risico’s en gevaren.

Diepgang

Je zou kunnen aanvoeren, bijvoorbeeld, dat het lezen van de elektronische media oppervlakkiger is, juist omdat de informatie schijnbaar als los zand aan elkaar hangt.

Het is voor de auteur moeilijker om een groot en samenhangend idee geordend op de lezer over te brengen, zoals je dat vroeger in een boek kon. Ik heb het daar al ook over gehad, zoals ook over het feit dat ik zelf geen boeken meer lees, maar alleen nog wat op het scherm staat.

Alles ligt voor het grijpen, maar we maken er maar mondjesmaat gebruik van.

Ik kan in een handomdraai alle grote klassieke literaire werken van de wereldgeschiedenis oproepen, downloaden en er naar hartenlust in lezen, en dat zelfs gratis en voor niets voor zover het om auteurs gaat die meer dan zeventig jaar dood zijn.

Toegang

De toegankelijkheid van al dat moois is in duizelingwekkende mate toegenomen, alleen doen we daar niets mee. Je gaat er niet meer voor zitten, maar je leest hier en daar een stukje, of je bladert erdoor heen. Grasduinen als het ware, of browsen zoals dat in het Engels heet. Zappen op het internet, zoals we allemaal gaan doen zijn toen de afstandbediening de Vlaamse huiskamer veroverde, net zoals in alle andere landen.

Maar zoals het ook televisie wel eens voorvalt dat we een hele film uit kijken en ervan onder de indruk zijn, zoals onlangs nog met “TheKing’s Speech,” zo kun je ook op het wereldwijde web ontdekkingen doen, die iets met je aanrichten. Als het maar een Catharsis geeft.

Besluit

The medium is the message, zei de Canadese filosoof Marshall McLuhan. Het medium is de boodschap. Het gekozen communicatiekanaal legt zijn wetten op, zijn mogelijkheden en beperkingen.

Overigens de Canadese filosoof ook de bedenker van het prachtige citaat: “Clarity in prose indicates the absence of thought.” Of “Helderheid in proza duidt op afwezigheid van denken.”