Cera flava

Bijenwas

Wij hebben een bijzondere logee te gast.

Kristien ken ik nog van Leuven in de jaren tachtig, toen ik er eigenlijk al weg was, maar daar nog banden onderhield.

Maar om nu even niet op die tijden in te gaan: Kristien maakt kunst en dat doet ze bijzonder overtuigend. Wat materiaal betreft, heeft ze een voorliefde voor bijenwas.

Het is een bijzonder materiaal, smeltbaar, gietbaar, boetseerbaar en vervormbaar, maar een keer gevormd, houdt het zijn vorm. Bijenwas is volledig natuurlijk, biologisch en organisch en dat zijn geen synoniemen. Het wordt natuurvriendelijk geproduceerd door bijen die tussendoor ook de gewassen bevruchten, en die op die manier een belangrijke rol vervullen in de natuur.

Behalve honing die een lekkernij vormt waar de mensheid al sinds de oudheid mee vertrouwd is, in tegenstelling met suiker dat pas na de tiende eeuw in zwang kwam, door toedien van Arabische handelaars die het oorspronkelijk in Indië haalden, maken bijen ook was, om raten te bouwen. Dat is een roosterstructuur met allemaal kamertjes die gebruikt worden om de volgende generatie op te kweken.

Toepassingen

Bijenwas heeft zijn nut bewezen in allerlei toepassingen die door de mens zijn bedacht. Je kunt er kaarsen van maken bijvoorbeeld, of het goedje als boenwas gebruik voor glimmende vloeren. Het houdt er een bijzondere verstandhouding met hout op na, en het maakt allerlei houten voorwerpen en meubelen mooier, naarmate het langer wordt gebruikt.

De Hollandse drop wordt met bijenwas als glansmiddel aantrekkelijker gemaakt. Ook in de huidverzorging en de cosmetiek en voor het vervaardigen van allerlei zalven in de geneeskunde is bijenwas een gegeerd ingrediënt. Je kunt bijenwas met andere woorden zoveel eten en smeren en smeren als je wilt, het is een gezond product dat geen giftige eigenschappen bezit.

Natuurlijke bijenwas is geel van kleur. Hoewel de afscheiding van de bijen, afkomstig uit de waskliertjes op het achterlijf op zich wit is, komt de stof onvermijdelijk in aanraking met het stuifmeel dat de werksters met zich mee dragen, zodat het geel verkleurt. Cera alba of witte bijenwas is gebleekt om van die kleur af te komen.

In de kunst wordt bijenwas ook gebruikt door schilders om de kleur van de verf vast te houden en te doen glanzen. Dit verhoogt de houdbaarheid  van het kunstwerk in hoge mate.

Zo zijn er uit de eerste eeuw van onze jaartelling prachtige portretten bewaard gebleven in Egypte (de Fayum-portretten) die dankzij bijenwas hun luister onverkort hebben bewaard.

Ook vandaag nog gebruiken kunstenaars de encaustiek, een techniek waarbij bijenwas, hars en kleurstoffen met elkaar worden vermengd. Het geeft een transparant effect dat eeuwenlang behouden blijft.

Besluit

Kristien is gefascineerd door de vergankelijkheid van haar werken. Bijenwas heeft iets teers  Het smelt boven 62 graad Celsius. Maar toch heeft het een kracht die de eeuwen trotseert.