Nobelprijs 1913

Voor de vrede

Toevallig, door toedoen van een kwis op tv, met name de canvascrack, viel het me op de Nobelprijs voor de Vrede in het jaar 1913 aan een Belg is uitgereikt.

Henri Marie La Fontaine (April 22, 1854-May 14, 1943) was jurist, professor in internationaal recht, senator gedurende 36 jaar, grondlegger van de bibliografie als methode en wetenschap en bovenal een overtuigd internationalist.

Zo lag hij mee aan de basis van prestigieuze instellingen zoals het Internationaal Gerechtshof in Den Haag, en de Volkenbond, de voorloper van de Verenigde Naties. Als overtuigd socialist zette hij zich in voor gelijke rechten voor iedereen, de achturendag de 48 urenweek, het jaarlijks verlof, en andere stappen om de menselijkheid en de veiligheid van de arbeid te verbeteren.

Oorlog

In het internationale vlak stond hij voor overleg en arbitrage als middel om  conflicten te beslechten en oorlogen te vermijden.

Het is dan ook enigszins ironisch dat hij de Nobelprijs voor de Vrede heeft gekregen, net een jaar voordat de Eerste Wereldoorlog uitbrak. Iets wat hem ergens gelijk zou geven. Na de wereldbrand zou hij trouwens actief meewerken aan het opbouwen van een nieuwe internationale orde, die een herhaling van het verschrikkelijke conflict moest onmogelijk maken, wat in eerste aanleg mislukte, want het kwam tot de Tweede Wereldoorlog, in vele opzichten de dochter van de eerste.

Internationalisme

Na de tweede oorleg, en na zijn dood zou dat uitmonden in wat we nu kennen. Min of meer vergaande maar niet altijd geslaagde vormen van internationale samenwerking waarvan de Europese Unie een goed voorbeeld is, met als grote verdienste dat er de afgelopen zeventig jaar in Europa geen oorlogen meer zijn voorgekomen, als we het Joegoslavische drama even buiten beschouwing laten.

Meer en meer gaat iedereen toegeven dat er zoiets bestaat als internationaal recht waar staten zich moeten naar schikken. Naar mijn smaak gaat dat nog niet ver genoeg, en grote landen lappen dat geregeld aan hun laars, met als grootste schandvlek de Verenigde Staten. Pak nu Guantanamo, waar mensen onder dwang gevoed worden om hun hongerstaking te breken.

Besluit

Ik vind het heel goed dat er een zoiets als internationaal recht bestaat, met instellingen die erover waken dat het ook wordt toegepast zoals het Internationaal Gerechtshof.

Dat het bestaat is grotendeels te danken aan een grote Belg zoals Henri La Fontaine, op basis van een onuitputtelijke persoonlijke gedrevenheid, geholpen door een mate van geleerdheid en eruditie die je nu niet meer voor mogelijk houdt, nu de vakgebieden veel meer versplinterd zijn.