Dat doen ze

Vrouwen toch

Cosi fan tutte is een opera met een aantal parlando fragmenten erin, waardoor de aria’s, duetten en meerstemmige partijen aan elkaar gepraat worden.

Raar was nu wel dat de stiltes langer duren dan gewoonlijk, en dat er geregeld een net iets te lange pauze valt wanneer parlando en aria’s elkaar afwisselen. Het komt zo vaak voor dat je er gaat op letten. Het kan geen toeval zijn en het is zeker gewild.

Soms werkt dat goed, zeker als het volgende onderdeel begint met Don Alfonso die gaat zingen dat het zo stil is, zoals een keer gebeurt. Ja, dan past het. Maar er is ook een aantal keren dat je zoiets hebt van doorspelen, man. Vreemd.

Libretto

Het is een eigenaardig operaverhaal omdat de sopraan niet sterft op het einde. Er gaat trouwens niemand dood in dit spel omtrent trouw en jaloezie. Het gaat ongeveer zo:

Twee zussen, Fiordiligi en Dorabella zijn verloofd met twee vrienden Guglielmo en Fernando, die erover pochen dat ze de perfecte, trouwe vrouw gevonden hebben.

De oude en cynische Don Alfonso daagt hen uit te bewijzen dat hun vrouwen werkelijk zo kuis en trouw als de jonge mannen beweren. Om de vrouwen op te proef stellen doen de mannen alsof ze naar de oorlog vertrekken, maar ze komen vermomd terug in de gedaante van Albanezen, waarbij de ene de verloofde van de andere in bed probeert te krijgen, om aldus proefondervindelijk de ontrouw van het vrouwelijk geslacht vast te stellen.

Het spel wordt behalve door Don Alfonso, die de weddenschap is aangegaan met de mannen, opgezet en gestuurd door Despina, de kamenierster.

Dat maakt zes personages, en elk heeft wel twee of drie mooie aria’s. Het zingt ook vaak door elkaar heen, wat prachtige muzikale momenten oplevert, als die stemmen in elkaar overvloeien.

Moraal van het verhaal

Uiteindelijk zwichten de dames voor de avances van de zogenoemde Albanezen, in werkelijkheid echter voor hun toekomstige schoonbroer. Nu moet je nagaan dat dit een achttiende eeuwse opera is, maar het verhaal is zeer modern en volslagen amoreel. De twee koppels worden door Don Alfonso en Despina zo gemanipuleerd dat ze een grens overschrijden.

In de gebruikelijke interpretaties komt alles op het einde weer goed en wordt de oude orde weer aangenomen wanneer Don Alfonso voorstelt dat iedereen elkaar weer vergeeft. “Want ze doen het allemaal,” wat de letterlijke vertaling is van de woorden “Cosi fan tutte”

Bij Michael Haneke daarentegen klampt Fiordiligi zich op het einde vast aan Fernando, met wie ze net haar eerste seksuele ontluiking heeft beleefd, in plaats van met een opgeruimd gemoed naar haar verloofde Guglielmo terug te keren.

Besluit

Dat wijst er op dat het experiment de deelnemers definitief heeft veranderd en dat er in deze lezing geen terugkeer mogelijk is naar zeg maar de maagdelijkheid.

Foto: van de VRT website geplukt www.deredactie.be