Schuld en boete

Er is nu weer heel wat te doen over de toerekeningsvatbaarheid van Kim De Gelder.

Voor de slachtoffers is het geen prettig gevoel als deze dader van de brutale vermoording van zuigelingen en kinderverzorgsters ongestraft zou blijven. Zulk gevoel krijgen ze, als zou blijken dat de man niet wordt gestraft en zelfs geen proces krijgt, in het geval dat hij onverantwoordelijk voor zijn daden zou blijken te zijn.

Daar is door de gerechtspsychiaters al veel over gestreden, en die twist heeft ettelijke keren de nieuwskolommen gehaald.

Vraag

Ik vind de vraagstelling overigens niet goed. Ons systeem van ontoerekeningsvatbaarheid berust op een zwart-wit uitspraak die we van de gerechtspsychiater verwachten. Ofwel helemaal toerekeningsvatbaar ofwel helemaal niet. Daar is niets tussen waar de rechter iets mee aan kan.

Ik vind dat de eerste vraag zou moeten zijn, niet of de man of vrouw toerekeningsvatbaar is of was, hetzij nu hetzij ten tijde van de feiten. Voor zover het om een assisenproces gaat, vind ik dat de volksjury dat zou mogen uitmaken en het zou tot de vragen aan de jury kunnen behoren, of de geestestoestand van de betrokkene geheel of gedeeltelijk zijn schuld vermindert.

In Nederland hebben zo een systeem dat de mogelijkheid erkent dat een geestesstoornis gedeeltelijk mee verantwoordelijk is voor de ontstane schade en het verlies aan mensenlevens.

Andere vraag

De vraag die we aan de gerechtspsychiaters zouden moeten stellen is: is de dader of daderes nu in staat een proces bij te wonen en zinnige antwoorden op vragen te geven?

Indien die persoon daartoe in staat is, zal de jury, of het rechtercollege wel kunnen uitmaken, aan de hand van deskundige getuigenissen of er een geestesziekte in het geding is.

In dat geval is veeleer behandeling geboden, dan straf, wat niet wegneemt dat de betrokkene opgesloten kan blijven, als hij een gevaar stelt voor de samenleving.

Dat is echter een heel ander verhaal, dat van de maatschappelijke bescherming, en dat zal voor een andere keer zijn. Daar valt in België nog veel aan te verbeteren.