Oorgevoel

De therapeutische relatie is nooit objectief.

Het gaat om een ontmoeting tussen twee personen en dat is altijd een affectief geladen gebeuren. Daarmee bedoel ik dat er altijd emoties bij komen kijken, want je kunt het menselijk wezen niet ontdoen van de neiging elkaar emotioneel te beïnvloeden. Dat zit in onze genen denk ik. We beïnvloeden elkaar op allerlei manieren, daar kom je niet onder uit.

Menselijke relaties zijn redelijk ingewikkeld, en er komt van alles bij kijken. Om het therapeutisch werk goed te doen moet je empathie hebben. Dat kun je niet ‘faken.’ Je kunt niet doen alsof. Je moet op je gevoel afgaan en hopen dat je dit in eenklank kunt doen met de hulpvrager. 

Mededogen

Het is niet iets dat overal en altijd lukt.

Met empathie bedoelen we een meelevende houding, wat iets anders is dan medelijden. In het Engels heet dat ‘compassion’ of mededogen, maar dat is niet helemaal hetzelfde als ‘compassie’ in het Nederlands, want dat woord veronderstelt dat er iets zieligs aan de hand is, waar we over moeten jammeren. Dat is klef en dat doen we niet, omdat het de cliënt geringschat.

Empathie veronderstelt wel dat je een einde meegaat in de belevingswereld van de hulpvrager. Je deelt een stukje van de ellende op de slechte dagen, maar er zijn ook goede dagen, en dat schept een sterke menselijke band. Hoe meer je samen met iemand meemaakt, hoe meer je toch op een of andere manier aan die persoon gehecht raakt, en er een affectieve band mee krijgt.

Moeilijke woorden

Daar heb je het weer, dat woord affectief.

Ik vind er geen goede simpele term voor. Het is een gevoelsband wellicht die je met iemand krijgt. Als het om mensen gaat die lijden, en die je probeert te helpen, wel dan ga je je om hen bekommeren, en als er ernstige toestanden voorkomen, dan weegt dat op je gemoed. Dat is normaal en onvermijdelijk, en het is ook goed, maar het is geen sinecure. Je moet dat echt wel in het oog leren houden, en je grenzen bewaken.

Intervisie

Het is niet goed helemaal meegesleurd te worden in de zorgen die je op je neemt.

Daarom is het goed dat ik de afgelopen twintig jaar meegedaan heb aan een maandelijks intervisiemoment, waar we met andere huisartsen en hulpverleners rond de tafel zitten, om te vertellen over onze ervaringen, met name in verband met de opvang en behandeling van middelengebruikers, want dat is de thematiek waarvoor de groep opgericht is.

Het geeft heel wat extra emotionele weerstand en het brengt oriëntatie in moeilijke momenten.

We doen in principe aan casusbespreking, zodat we van elkaar te weten komen, hoe je een en ander kunt aanpakken. Het gaat daarbij niet alleen om feiten maar ook om gevoelens, want je doet dit werk niet alleen met je verstand, maar ook met je emoties, die je kunt delen. Dit is van bijzonder nut op lastige momenten, zoals bij het verlies van een cliënt door overlijden of andere oorzaken. Dan merk je toch hoezeer je aan die personen gehecht raakt.  Om dat niet allemaal op te kroppen, is het wel eens goed uit te  spreken wat je dwars zit, en dan kun je weer ademhalen.

Foto: acupunctuur-oormodel, in de handel te koop.