Introspectie

De gunstige gevolgen van relaxatie zijn van verschillende aard

Doordat we ons meer bewust worden van spierspanning, komen we er onder meer achter dat er spiergroepen zijn die we onbewust in spanning houden, terwijl dat eigenlijk nergens voor nodig is. Je kunt dan differentiële ontspanning toepassen, om een moeilijke term te gebruiken. Daarmee wordt bedoeld dat je die spiergroepen die niet aan werken toe zijn, laat ontspannen, waardoor je energie spaart en minder snel moe wordt.

We hebben al gewezen op de gunstige gevolgen voor hartslag, bloeddruk en bloedsuikerwaarden. Progressieve relaxatie ook leiden tot een verbetering van de slaap, daar de inleiding van het slapen op een spontane relaxatie berust.

Wanneer die ontspanning niet meer vanzelf komt wanneer je naar bed bent gegaan, kun je een probleem krijgen van verstoorde nachten. Door overdag te relaxeren en een matig niveau van achtergrondspanning aan te houden, zal het ’s avonds minder moeilijk blijken, de slaap te vinden.

Bedrading

We maken daarbij alleen maar gebruik van de normale circuits waarover ons organisme beschikt.

Het is niet alleen dat de hersenen bevelen en de spieren uitvoeren, maar de hersenen krijgen ook informatie over de spieren, en die kun je je bewust maken. In progressieve relaxatie leer je telkens gevoeliger de subtiele spierspanningen waar te nemen.

Je kunt het een vorm van fysiologische introspectie noemen. Progressieve relaxatie is een vorm van interne biofeedback waar je geen toestellen voor nodig hebt.

Als je het een keer onder de knie hebt, kun je dat gratis doen in het comfort van je eigen huis.

Leren

De vraag is of je het kunt leren door er over te lezen.

Ik denk dat het toch goed is dat iemand het je leert. Voor psychisch kwetsbare mensen kan dat best in een psychotherapeutisch kader gebeuren, maar voor de meesten kan het gewoon op fysiotherapeutische basis.

Het gaat daarbij niet alleen om het aanleren, maar ook om het opmerken en duiden van mogelijke obstakels en weerstanden. Voor mensen die met een of ander trauma rondlopen kan de confrontatie te groot zijn bijvoorbeeld. Een ervaren therapeut zou dit kunnen aangrijpen om er iets mee te doen, zelfs al is dat alleen maar een stap achteruit doen.

Het is wellicht niet goed het in je eentje te proberen. Het zou kunnen dat je in een toestand van pseudo-relaxatie komt zoals je dat ook kunt zien bij autohypnose, wat iets heel anders is.

Matras

Al moet ik zeggen dat ik het beet had na een middagsessie tijdens een seminarie voor huisartsen in de jaren tachtig.

Het lokaal lag vol matrassen met daarop telkens een huisarts. Die gingen allemaal simultaan progressief relaxeren aan de hand van de stem van de spreker. Voor mij was dat voldoende.

Zelf heb ik nooit een geestelijke leidsman gezocht, omdat ik redelijk achterdochtig ben omtrent goeroes, pastoors en dominees. Ik vind dat de literatuur volstaat om de meeste problemen op te lossen en dat je alles kunt vinden met behulp van naslagwerken. Zeker nu in het tijdperk van het internet kun je antwoord op elke vraag vinden. Het moeilijke is dat we dikwijls niet goed weten wat onze vragen zijn.

We moeten bovendien leren zeer kritisch met de gevonden informatie om te springen en alleen maar te geloven wat wetenschappelijke waarde heeft.