Bidden en werken.

Meditatie is een geestelijke praktijk.

Meditatie is een vorm van spirituele oefening volgens de Wikipedia. Vele religies en geloofsstromingen kennen meditatie in allerlei diverse vormen en met uiteenlopende doelstellingen, maar er is niet noodzakelijk een godsdienstige beleving aan vastgeknoopt. Het kan ook zonder.

Zeer in het algemeen en concreet is meditatie een manier om je denken in een gewenste toestand te brengen, meestal van inwendige rust en evenwicht. Het is een ’training’ van de geest om een bepaalde vorm van bewustzijn op te wekken, hetzij om een of ander voordeel te bewerkstelligen, hetzij als een doel op zich.

Etymologie

Het woord meditatie gaat terug op het latijnse werkwoord “meditari,’ wat zoveel betekent als ‘nadenken, bezinnen, overwegen.”

De Romeinen hebben het zelf afgeleid van een Grieks woord. Om maar te zeggen dat het begrip al lang meegaat. Het is een verzamelterm waaronder heel wat verschillende verschijningsvormen ressorteren, een beetje zoals in de sport ook allerlei technieken en disciplines bestaan.

 Zo kennen we methoden die erop gericht zijn relaxatie uit te lokken, en andere die er op uit zijn een inwendige energiebron aan te spreken, of een bepaalde levenskracht te bevorderen, zoals het ‘Chi’ van de Chinese wijsgeren. Ook kan het de bedoeling zijn tot meer begrip, liefde, geduld, vrijgevigheid of vergevensgezindheid te komen.

Soorten

Wat je krijgt, hangt af van de doelstelling die je voor ogen hebt als je er aan begint.

Sinds het ontstaan van de beschaving zijn wellicht in elk land en in elke cultuur praktijken beschrijven die onder de verzamelterm meditatie vallen. Vaak gebeurt dit in een religieuze context, maar dat hoeft niet altijd zo te zijn. Zo zijn er ook filosofische of atheïstische vormen denkbaar. Persoonlijk benader ik hier het onderwerp zoveel mogelijk ontdaan van allerlei culturele, religieuze of ideologische ballast.

Als arts dien ik de zorgvragers niet met methoden op te zadelen waar een geloofsovertuiging aan vast zit.  In onze moderne tijd is ook de geneeskunde zich voor het verschijnsel gaan interesseren, en de invloed op een aantal aandoeningen en condities is wetenschappelijk onderzocht. Er is weinig twijfel aan dat meditatie een gunstige invloed kan hebben op hoge bloeddruk, diabetes, depressie en angststoornissen.

Overal

Je kunt het zittend doen, maar ook staand of liggend, en zelfs tijdens het verrichten van lichamelijke arbeid zoals bekend is van monniken, niet alleen in Boeddhistische kloosters maar ook reeds in het kloosterleven zoals wij dat kennen. Daar waren ze in de Middeleeuwen al mee bezig. ‘Ora et Labora’ was het devies van de Benedictijnse abdijen. Werken en bidden. Je kunt ook mediteren terwijl je onkruid staat te wieden, of de planten te begieten.

Daarmee zijn we meteen aangeland in het grensgebied tussen bidden en mediteren, en tussen handelen en mediteren. En tussen bidden en handelen natuurlijk. Daar moeten we het zeker nog over hebben, maar ik denk dat ik het morgen eerst eens ga hebben over de nadelen en gevaren, als er niets anders tussen komt.