Geniaal gestoord

Elke medaille heeft een keerzijde.

We mogen ons niet blind staren op de nadelen die verbonden zijn aan een of ander syndroom dat met eeuwige onrust te maken heeft, zoals we hebben gezien. Je moet ook kijken naar de positieve mogelijkheden die iedereen in zich draagt.

Elke persoon met een geestelijke afwijking heeft ook zijn talenten en sterke kanten. Het mag als een cliché klinken, maar het is gewoon waar. Velen zijn bijzonder intelligent en uiterst gevoelig, tot zelfs overgevoelig. Dat laatste schept niet direct veel voordeel in de darwinistische rat race van onze maatschappij, maar het gaat niet alleen over aanzien en succes..

Of je goed vooruit komt in deze samenleving zegt nog niets over je menselijke waarde.

Kunst en cultuur

Nu is er toch minstens een domein waar onder meer borderline en bipolaire persoonlijkheden het goed doen, en dat is in alles wat met entertainment te maken heeft, te beginnen met de sport, maar ook de muziek, de film, de mode, de literatuur. Alles wat kunst en cultuur is.

We hadden het al over Vincent Van Gogh en Michael Jackson, maar er zijn er veel meer op te noemen. Boy George bijvoorbeeld. Amy Winehouse. Edit Piaf. Wellicht toch namen die iedereen kent.

In de kunstwereld, in de brede betekenis van het woord, met inbegrip van de popcultuur, zijn de borderline en bipolaire persoonlijkheden oververtegenwoordigd, gewoon omdat dit de domeinen zijn waar ze blijkbaar een of ander voordeel hebben, dat moeilijk te definiëren valt. Ik denk dat het te maken heeft met gevoeligheid, en kwetsbaarheid, en met het overschrijven van grenzen die de meesten onder ons weten liggen, en zij niet.

Grensverleggend

Doordat ze de grenzen niet zien liggen, gaan ze die gemakkelijk overschrijden en uiteindelijk is het resultaat dat ze ten behoeve van ons  allemaal de grenzen van de cultuur verleggen. Vele genieën zijn of waren met emotionele instabiliteit behept. Ik denk spontaan aan Yves Saint-Laurent bijvoorbeeld, de geniale modeontwerper die de tweede helft van de twintigste eeuw het modebeeld overheerste met zijn geniale ontwerpen. Die man heeft zijn hele leven geworsteld met zijn bipolaire geaardheid.

Of neem nu Caravaggio die zowat synoniem is met een vernieuwing in de schilderkunst die in de zeventiende eeuw plaatsgrijpt door toedoen van het chiaroscuro of clair-obscur. De man was een drinkebroer, een vechtersbaas en een driftkop met een bijzonder impulsief gedrag, dat met zekerheid terug te voeren is op een syndroom van inwendige onrust.

Het zijn allemaal genieën en wat ze gemeenschappelijk hebben is dat ze door hun kwaal niet geremd; maar integendeel voortgedreven worden; om te doen wat ze te doen hebben. Het zijn uitzonderingen natuurlijk, maar het bewijst mijn stelling dat het om individuen gaat die de samenleving veel te bieden hebben.

Besluit

Er zijn grote risico’s verbonden aan die niet aflatende inwendige onrust maar ook kansen.

Al krijg je soms de indruk dat deze geniale individuen door een of ander tragisch noodlot niet zelf de vruchten plukken van hun begaafdheid, of niet de kans zien er van te genieten.

Afbeelding: David met het hoofd van Goliath. Schilderij van Caravaggio.