Kaïn en Abel

Psychiatrische patiënten worden vaak kapot gemalen door onze harde samenleving.

Ons maatschappijmodel is grotendeels gebaseerd op de gedachte dat je succes hebt in leven, en in je carrière, wat niet hetzelfde is, als je maar hard genoeg je best doet op school, en later op de arbeidsmarkt. Mijn indruk is dat degenen die het keihard spelen er het beste op vooruitgaan, en dat degenen die aardig zijn voor anderen steslematig in het nadeel verkeren.

Met name vele Borderline patiënten die ik ken, zijn vaak uiterst gevoelige mensen, hetgeen onder meer verklaart waarom ze zo kunnen omslaan van vriendelijk en vijandig. Ik zeg vaak tegen mijn patiënten dat ze er beter zouden voorstaan als iedereen was zoals zijzelf, quod non.

De zotte morgen

De hardheid zegeviert.

De zogeheten ‘normale’ individuen hebben het voor het zeggen, want ze worden niet gehinderd door emotionele opwellingen en kunnen onverlet hun voordeel najagen. De handige harry’s maken overal de dienst uit, bezetten de beste posten en nemen de beslissingen.

Zelf mag ik er niet over klagen. Ik ben door het onderwijsssysteem geraakt en met een diploma afgestudeerd dat voor de rest van mijn leven de basis van mijn inkomen zou vormen. Ook al omdat ik ouders had die er financiële offers voor brachten, en die niets anders van verwachtten. Ik zeg dat niet om er me op te laten voorstaan, maar vooral omdat ik besef dat vele jongeren, in de gezinnen waar ik dagelijks voor zorg, niet al die kansen op een rijtje hebben.

Handicap

Er kunnen allerlei redenen zijn waarom je niet mee kunt in die georganiseerde rat race, waaronder we ook geestelijke afwijkingen tellen. Het zijn stoornissen die op zich niet de menselijkheid aantasten, maar wel een stukje van het vermogen wegnemen zich teweer te stellen, en met de anderen mee te komen. Ik ken bijvoorbeeld mensen, om maar een voorbeeld te noemen, die heel goed zijn in hun werk, maar die alleen af en toe een keer ziek vallen tijdens crisissen bijvoorbeeld.

Wel die mensen krijgen dan spoedig af te rekenen met wantrouwen en afkeuring, gewoon omdat ze iets minder voorspelbaar zijn dan de anderen.

We hadden het de afgelopen dagen over Vincent Van Gogh en Michael Jackson. Twee totaal verschillende kunstenaars, maar allebei toch een bewijs dat mensen met geestesstoornissen tot zeer grote dingen in staat zijn. Het tragische is dat ze daar zelf niet kunnen van genieten, en uiteindelijk ten onder gaan aan hun psychische lijden.

Kaïn en Abel

Dat doet me denken aan de legende van Kaïn en Abel. Kaïn is de boer, die de velden bewerkt met hard labeur en die leeft van voorspelbaarheid, orde en regelmaat. Abel is de herder die met de dieren leeft, en rondzwerft, ogenschijnlijk zonder zich veel in te spannen. Het drama is nu dat Kaïn Abel vermoordt, uit jaloezie en onbegrip, en de tragedie is dat dit altijd weer opnieuw gebeurt.

Afbeelding: schilderij van Gaetano Gandolfi (1734-1802)