Achteruitgang

We worden met zijn allen armer.

Dat is de verzwegen waarheid die de politiek zo grimmig maakt in onze dagen. Het is al een tijdje aan de gang. Degenen die de bui zagen hangen werden niet geloofd of monddood gemaakt.

In de jaren zestig en zeventig is er een moment geweest dat het ons voor de wind ging economisch gesproken, en de tewerkstelling groeide. In de jaren zeventig was er al de dubbele olieschok die de ongebreidelde groei intoomde, maar in de beleving van de bevolking was dat en tijdelijk probleem dat zich wel zou oplossen.

Openbare schuld

Onze collectieve zorgeloosheid mondde uit in de kredietcrisis van de jaren tachtig. We zouden er zeer snel op achteruitgaan wat openbare schuld betreft, die we vandaag nog steeds torsen. Het kwam er op neer dat we de verhoogde uitgaven wegens de reusachtige rentestand gewoon met meer geleend geld hebben betaald, in plaats van het uit te sparen op andere uitgavenposten, of door verhoogde inkomsten.

Dat was de rentesneeuwbal waar we nog van spreken omdat we er nog  steeds voor betalen. Tot een matiging van onze buitensporige maatschappij kwam het niet.

In de jaren negentig was er achteraf gezien nog een periode van een betrekkelijke economische bloei, maar er sloop een ander onbehagen de samenleving binnen, politieke schandalen, de Dutroux affaire, verrechtsing en een vernieuwd extreem rechts dat in zowat alle landen de kop op stak.

Eenentwintigste eeuw

De jaren dubbel nul begonnen nog vrij vrolijk met de invoering van de euro en al, maar je had al gauw 11 september 2001 met zijn nasleep van luchtvaartcrisis, oorlogen in Irak en Afhanistan, economische stilstand en de twee toekomstige bedreigingen die al lang zijn voorspellend en zich nu voltrekken: de onbeheersbare pensioenuitkeringen van de babyboom generatie enerzijds en anderzijds maar van een heel andere orde, de opwarming van het klimaat.

We zien weinig perspectief en dat speelt op het humeur  en dat kamerbreed over de hele bevolking. Dat speelt een rol in de verruwing van de samenleving, dat alle perspectief op lotsverbetering zovelen ontzegd is. Als we kijken naar Zuid-Europa, dan is het daar nog veel slechter.

Er waart een spook van wanhoop door Europa.