Het oerverdriet

Er zijn van die momenten die je zou willen vastleggen, niet dat zoiets kan.

Er was vorige week de opera, en dan was er het kerstfeest en beide keren ben ik midscheeps geraakt door een gevoel van schoonheid en ontzag, en dat gebeurt tot het mooiste wat iemand kan overkomen.

Nadien denk je daar met genoegen aan terug, en met enige weemoed, omtrent de dingen die voorbijgaan en de tijd die in een aantal gevallen is voorbij gegaan zonder dat er iets gebeurde, wat beter wel was gebeurd etc.

Er ligt altijd een laagje verdriet klaar onder elk geluk, en het is de combinatie van de twee die de rijkdom van onze menselijke gevoelswereld uitmaakt. Je zou het nostalgie kunnen noemen.

Volgens het woordenboek is dat een smachtend verlangen naar huis terug te keren, maar het wordt vaak ook gebruikt voor de weemoed die je hebt bij het denken aan gemiste kansen en andere vormen van verlies, als je wil terugkeren naar een toestand die niet meer bestaat.

Het drijft allemaal in een oceaan van oerverdriet die in ons schuilt, waar alle pijn zich verzamelt, als water dat het laagste punt opzoekt. Goede kunst is in staat ons met die laag van pijn en weemoed in contact te brengen en een gevoel van aanvaarding en omzien in verwondering mee te geven.

Dertig jaar geleden had ik het al over 'la tristesse fondamentale''. Toen alles nog mogelijk leek. Nu zoveel later, is het oerverdriet alleen maar groter en dieper geworden, maar ook het vermogen af en toe te genieten van een kleine overwinning op de chaos, zoals tijdens een opera-uitvoering, waarin een paar uur lang de droom van een andere wereld wordt opgeroepen.

Het kan natuurlijk ook door een film of boek gebeuren, dat maakt niet uit.