Waakzaam blijven

Het enige wat we kunnen doen is de waarheid zo goed mogelijk ontsluieren en de waan zo goed mogelijk ontmaskeren. Daar ben je een heel leven mee bezig. Dat geldt voor iedereen wellicht, maar er komt voor mij iets bij: het hulpverlener zijn, huisarts in mijn geval. Andere hulpverleners zullen dat herkennen. We moeten kritisch blijven voor ons eigen functioneren.

Daarom doe ik al jaren mee aan een groepsproces waarbij we elkaar als huisartsen treffen een avond per maand, tien keer per jaar zonder de vakantiemaanden. Het is een manier om van elkaar te vernemen hoe we met de uitdagingen omgaan, en van elkaar te leren. Dat helpt om het eigen psychisch evenwicht te bewaren in de omgang met hulpvragers die psychotische kenmerken vertonen.

Deze gespreksavonden helpen ons in focus te blijven. Dat is wellicht goed voor alle soorten en vormen van hulpverlening, maar nog des te meer wanneer we het hebben over zorgen voor psychiatrische patiënten, en meer in het bijzonder mensen die wanen. De paradox is nu dat je die mensen moeilijk kunt helpen als je hen niet tegemoet treedt. Dat lukt pas als je tenminste gedeeltelijk in de waan meegaat.

Het is alleen door een ontmoeting tot stand te brengen dat we kunnen hopen een band te scheppen die ons in staat zal stellen de scheve situatie recht te trekken, die tot het consult heeft geleid. Dat is wat we als huisarts proberen te doen: problemen oplossen, naarmate ze rijzen. Dat is de dienst die we verlenen en dat moeten we zo goed mogelijk doen.

We mogen daarbij best streng voor onszelf zijn. Tenminste toch proberen de kwaliteit van de zorg hoog te houden, door bij te blijven en het eigen handelen aan de feedback van collega’s te onderwerpen. En trouwens ook aan de feedback van patiënten. Ik moet eerlijk bekennen dat ik ook van hen veel heb geleerd in de vijfendertig jaar carrière die ik achter de rug heb.

Ik ben daar zoveel mee bezig ben, met waan en waanzin, onder meer omdat ik op een bepaald punt zorg voor middelengebruikers ben gaan verstrekken. In die populatie, met al mijn respect voor deze mensen, komen veel psychiatrische stoornissen voor. Het druggebruik is vaak een symptoom voor een onderliggende ziekte.  Ik heb in al die jaren heel veel hulpvragers voorbij zien trekken. Ik heb heel veel aan hen te danken en ik ben heel blij dat ik dat werk mag doen.