Kamp

Toen ik het onlangs had over de achterhaalde opvattingen van de r.k. kerk reageerde Marnix met de vraag: “Zou dit niet opgaan voor elke geïnstitutionaliseerde godsdienst?”

Daarop wist ik niet veel meer te antwoorden dan het volgende: “Pertinente vraag. Weinig godsdiensten zijn zo erg geïnstitutionaliseerd als de r.k. kerk. Bij de protestanten kun je bij wijze van spreken je eigen kerk beginnen. Niet zo bij de Roomsen.”

Daarmee bedoel ik te zeggen dat de r.k. kerk toch wel bijzonder is. Zij is met afstand de grootste christelijke gemeente ter wereld, en zij heeft toch een zeer bijzondere structuur, die geen enkele andere kerk haar nadoet, met een bijzondere nadruk op gezag. Het is een autoritaire bedoening, die beweert onfeilbaar te zijn en zich boven elke menselijke kritiek verheven waant.

Ongestoord door elk begin van democratische besluitvorming regeert de Paus over deze grote kudde, die veronderstelt is zijn oordeel te aanvaarden. ‘Roma locuta, causa finita.’ Om met Augustinus te spreken, zij het in een betwist citaat. Wanneer Rome uitspraak heeft gedaan, is de kwestie beëindigd.

Marnix vindt net daarom de r.k. kerk 'minder' gevaarlijk. “Er is een baas aan de top en je weet wat hij denkt en doet. Zijn volgelingen moeten dan mee marcheren.” Anders gezegd, je kunt maar beter je tegenstander kennen. “Andere wereldgodsdiensten hebben een verdeelde hiërarchie. Elke priester/imam/dominee of wat voor leider kan zijn godsdienst naar eigen zin interpreteren. Je weet nooit wat je aan je been hebt...”

Dat is natuurlijk een strategisch standpunt, en het is nog de vraag of het werkt. Ik voel me veel beter thuis in een wereldwijde godsdienst zonder enige overal geldende gezagsstructuur zoals de Islam er een is. Een moslim kan zich vergissen, en een groep moslims kan zich gezamenlijk vergissen, maar de grote gemeenschap van moslims in het algemeen, de ‘Oemma’ kan zich nooit allemaal tegelijkertijd vergissen.

De Openbaring heeft een esthetische uitwerking op honderden miljoenen mensen en oefent al eeuwen op de geschiedenis een grote invloed uit. Het woord van God spreekt tot iedereen, maar is het eigendom van niemand.