Incest in de kerk

Miguel stelt de vraag: “Peter, ik heb altijd het gevoel gehad dat incest groter is dan de pedofilie in de kerk, heb jij daar vanuit je praktijk zicht op, op familiale incest?”

Geweld en seksueel misbruik binnen de families is in de praktijk een ernstig probleem dat niet zo zeldzaam is. Elke huisarts zal in zijn praktijk verschillende gevallen kunnen opmerken, en veel gaat onopgemerkt voorbij. Ik denk niet dat gelovige gezinnen daar meer of minder onder lijden dan niet-gelovige. Volgens mij komt het in alle bevolkingsgroepen voor, al kan het wel ingekleurd zijn volgens de zeden en gebruiken.

Kindermisbruik grijpt vaak in de familiale sfeer plaats. De dader is bijna altijd een bekende in de omgeving, zelden of nooit een overvaller in de bosjes. De kinderlokker die met snoep het kind verleid om in de auto te stappen is een zeldzaam fenomeen. Als daders komen meestal de vaders, de broers en de ooms in beeld. Meestal gaat het om mannen. Ook vrouwen kunnen als dader in aanmerking komen, maar daar is het meestal subtieler en minder frank, met allerlei vormen van subtiel geweld of verwaarlozing, zodat het fenomeen van incest door vrouwen vaak buiten beeld blijft.

Wat ook opvalt, is dat ik vaak verhalen van incest, pedofilie en kindermisbruik te horen krijg van middelengebruikers en andere chronische psychiatrische patiënten. Ik weet van een aantal mensen dat het misbruik een verwoestende invloed op hun levensloop heeft uitgeoefend. Misschien is dat de reden dat ik met de jaren veel radicaler ben geworden in het veroordelen van kindermisbruik, pedofilie en incest. Vroeger, in het post-achtenzestig tijdperk moest alles kunnen, maar nu zijn de meningen gekeerd en worden het recht van het kind op een veilige omgeving meer erkend.

Als het misbruik onder de mantel van de kerk gebeurd, vind ik het dubbel zo erg. Dan is het niet alleen verraad van de kinderrechten, maar ook van de heilsboodschap waar de kerk garant voor dient te staan. Als de dader gebruik maakt van zijn kerkelijke waardigheid om zijn doelstellingen te verwezenlijken, geldt dat als een verzwarende omstandigheid. Het gevaar is immers groot dat het kind behalve zijn of haar onschuld ook nog zijn of haar geloof verliest.