Vorige eeuw

Vroeger hadden we een zekerheid: dat we tot het goede kamp behoorden in een gepolariseerde wereld die toen in termen van oost versus west en communistisch versus kapitalistisch georganiseerd was. Daterend uit de jaren vijftig van vorige eeuw ben ik een kind van de koude oorlog. Europa was verdeeld in twee blokken en in Berlijn stond er een muur, die nooit meer weg zou gaan.

Dat dachten wij tenminste. Het einde van de twintigste eeuw kwam tot ontknoping in de Duitse hereniging. Dat moet zowat het hoogtepunt geweest zijn, en het leek of alle historische problemen tot een oplossing kwamen toen in dezelfde periode het schandalige apartheidsbewind in Zuid-Afrika tot een einde kwam. Sommigen riepen al het einde van de geschiedenis uit.

Het was maar het einde van een eeuw, en het begin van een nieuwe die helemaal anders gepolariseerd is. Het is nu wij versus zij geworden. Nu heeft iedere ik een andere wij, dus een recept voor wereldvrede kun je dat niet noemen. Het valt een beetje koud op ons neer dat we niet langer de geschiedenis aan onze kant hebben.

Integendeel, het gaat nu alle kanten op. Van een rationeel antwoord op onze wereldproblemen is geen sprake. Denk maar aan klimaatakkoorden en handelsverdragen die overal de mist in gaan. De verdamping van de internationale samenwerking. Het vrij verkeer van goederen en personen in de Europese Unie staat onder druk en de Unie zelf staat op scheuren.

Het klinkt allemaal nogal apocalyptisch, maar dan zie ik mevrouw Merkel, die overal rustig bij blijft, en overal het hare van denkt, en in stilte haar ding blijft doen, en altijd maar voort blijft hobbelen. Niet geposeerd, geen drama, altijd ter zake en des pudels kern, al schuilt er wellicht een formidabele machine achter. Deze vrouw ontpopt zich meer en meer tot de grootste bondskanselier die Duitsland ooit gehad heeft.

‘Niet mopperen, maar voortdoen.’ Gestaag verder werken om er een succes van te maken. Duitsland is de motor van de Unie. Als Frankrijk nu onder haar nieuwe president op gelijke hoogte zou komen, krijgt de Europese droom wellicht een heropleving. We zouden moeten strijden om te houden wat we hebben, want dat is heel wat en zekerheid dat het voor altijd is, hebben we niet. Maar we kunnen er wel aan werken.