Aquarium

Iedereen mediteert wel eens.

Velen beseffen het niet. Je kunt het vergelijken met wat je overkomt als je een tijdje naar een bewegend decor zit te kijken: de zee, een verkeersplein of een aquarium. Of het uitzicht uit een rijdende trein.

Tijdens het kijken daalt er een soort rust over je neer. Het lijkt erop dat een soort automatische piloot aan het werk is, waardoor de geest even vrij kan nemen, om rond te wandelen in de hersenkronkels.

Wanneer het voorbij is, voel je je nog een tijdje rustig en tevreden en in harmonie met jezelf. Dat gevoel dus, komt overeen met het effect dat meditatie op mij heeft. Het gevoel dat het ‘ik’ op stap gaat in de geest, en zich oplost in een serie gedachtenflarden.

Dan lijkt het of alles op zijn plaats gaat liggen en krijg ik een gevoel van orde en rust.

Normaal

 Ik weet niet of dat een goede beschrijving is. We mogen ook niet overdrijven.

Ik moet er me voor houden het al te beeldrijk voor te stellen, want het is absoluut niet iets buitenaards of bovennatuurlijks. We moeten er nog niet meteen een extase van maken. Al zijn er natuurlijk ook extatische vormen van meditatie.

Het heeft te maken met hoe de hersenen werken. Het is heel goed om de teller af en toe eens op nul te zetten door tijd te maken voor ontspanning en relaxatie, of juist door aan sport te doen. Of met behulp van ceremonies en riten.

Elke cultuur kent wel rituelen die een meditatief gevoel oproepen bij degene die uitvoert of meemaakt. Dat situeert zich doorgaan in de religieuze sfeer en het heeft oorspronkelijk dus veel met godsdienst te maken. Het doorgeven van mediteertechnieken gaat hand in hand met het doorgeven van oude verhalen over de inrichting van de schepping en de omgang met de goddelijke macht.

Gebed

Dat verklaart de historische verwevenheid van meditatie met allerlei godsdienstige praktijken.

Er is een verband tussen mediteren en bidden, maar ook een groot verschil. Mediteren doe je in principe in je eentje, terwijl bidden veronderstelt dat er een Gij is. Een Aanwezigheid met een persoonlijkheid, tot wie wij ons kunnen richten.

Juist het feit dat mediteertechnieken in alle godsdiensten voorkomen wijst erop dat het mediteren zelf onafhankelijk is van welke godsdienst dan ook. Je kunt het mediteren dus beoefenen zonder voor een of andere godsdienst op sekte te moeten kiezen.

We mogen onze intellectuele vrijheid niet te grabbel gooien en moeten ten allen tijde onze kritische autonomie van geest bewaren. Het mediteren doet daar niets aan af, en zal integendeel iets toevoegen aan het innerlijk evenwicht. Je kunt jezelf wel tegenkomen natuurlijk. Als er onopgeloste conflicten zijn dan zullen die ook tijdens de meditatie de kop opsteken.

Daarover later meer.