Het banale kwaad

Voor Hannah Arendt is spreken met elkaar dé wijsgerige activiteit bij uitstek.

Zij geloofde dat we alleen in dialoog met de ander kunnen komen tot een wezenlijk inzicht in de wereld en in onszelf. Dat in het debat meer ruimte is voor het nieuwe, dan wanneer we niet in gesprek zijn met de ander. Zij waarschuwt zelfs voor de onmenselijkheid die zich van ons meester maakt als we onze kritische geest en onze betrokkenheid op de wereld verliezen. Want niet alleen ons contact met die wereld en de anderen gaat ten gronde, het is erger dan dat. Volgens Hannah Arendt leidt dit verlies namelijk bijna zonder uitzondering tot een vorm van barbarij.

Uitwisseling

In het openbare domein worden we niet gehinderd door onze privé-sores en onze vooroordelen, en kunnen we over de mens in zijn algemeenheid van gedachten wisselen. De mogelijkheidsvoorwaarden voor dat gesprek zijn vrijheid, en belangeloosheid. Vervolgens brengen wij zélf die wereld tot stand, door haar het onderwerp van gesprek te maken. Wat daarvoor noodzakelijk is, is een pluraliteit van inzichten. En dan toont zich het belang van de kritische mening die tot stand komt in het gesprek met de ander, maar ook in het gesprek met jezelf: ons eigen inzicht is onze ingang naar de dialoog.

“Eichmann in Jerusalem: A Report on the Banality of Evil” verscheen in 1963 en omvat de neerslag van haar bijdragen voor de New Yorker omtrent het ophefmakende proces van

Otto Adolf (Adolf) Eichmann (Solingen, 19 maart 1906 – Ramla, 31 mei 1962.)

Adolf

Deze Duitse SS-functionaris was een van de hoofdverantwoordelijken voor de massamoord op de Joden. Hij werd in 1960 ontvoerd uit Argentinië, waarna in Israël een proces tegen hem begon in april 1961. In 1962 werd hij door een Israëlische rechtbank als oorlogsmisdadiger veroordeeld en daarop geëxecuteerd door ophanging.

Hannah Arendt, was zelf Joodse, dochter van twee Duitse joodse ouders. Ze diende in 1933 noodgedwongen Duitsland te verlaten nadat ze was opgepakt omwille van haar politieke activiteiten.

Eichmann, die destijds al die Joden heeft laten wegvoeren, is geen monster, benadrukt Arendt. Hij is een brave huisvader, die zich zorgen maakt om het tuinhekje dat niet goed sluit omdat zijn zoontje nu zo maar de weg op zou kunnen lopen. En dat is precies wat haar destijds zo verwonderde: zijn gedachteloosheid. Zijn daden mogen monsterlijk geweest zijn, de man zelf was uiterst alledaags. En zonder de routine van het systeem bleek hij bovendien hulpeloos.

Zou het dan zo zijn dat denken tot de voorwaarden behoort waaronder mensen zich van het kwaad onthouden?

Bron: Noor Kuijpers http://www.filosofie.nl/nl/nieuws/21151/doe-mee-aan-de-hannah-arendt-leesclub.html