Stromingen

Ook de liberalen hebben hun erfzonde.

Naast de socialistische gedachte hebben we de voorbije twee eeuwen ook de liberale beweging zien ontspruiten aan de gemeenschappelijke stam, een stroming die bij uitstek gehecht is aan de rechten en de vrijheden van het individu, die van rechtsbescherming geniet ook ten opzichte van de overheid.

De liberalen geloven, zonder het wellicht te beseffen, in een erfzonde die erop neerkomt dat de staat alle macht naar zich toehaalt en het individu in zijn vrije ontplooiing belemmert. In principe regelt de onzichtbare hand van de vrije markt de meeste problemen vanzelf, tenzij iemand daar van buitenaf op ingrijpt, en de eerste verdachte is dan altijd het openbaar gezag.

Materieel

Zowel de socialisten als de liberalen hanteren een materialistische visie, die ontdaan is van elke bovennatuurlijke dimensie. De mens valt samen met zijn economische activiteit, en dat zowel aan de productie- als aan de consumptiekant. Het individu mag binnen een zekere tolerantie voor diversiteit allerlei overtuigingen hebben, en de autoriteiten dienen zich daar niet mee in te laten.

In sommige landen bestaan nog confessionele partijen die over het algemeen een derde weg zoeken tussen liberalisme en socialisme. Voor er van de christendemocratische partijen, die in de twintigste eeuw in de Benelux nog zeer sterk waren, nog iets overblijft hebben, hanteren zij de scheiding tussen kerk en staat.

Alleen in Duitsland staat nog een ‘christelijke’ volkspartij overeind, en ook in het Europese parlement is het een sterke fractie.

Inhoud

De invulling van dat christelijke is ook niet meer wat het geweest is, en vaak is er een sterke onderstroom van rechts-conservatieve strekking waarneembaar. Het is nog maar zeer de vraag of Augustinus zijn Civitas Dei, de staat van God, zou kunnen herkennen in het maatschappijbeeld dat tenminste in ons land sterk door de christendemocratische beweging is vormgegeven.

Er zijn nog sporen van erfzonde te vinden in het gedachtengoed, maar dan ontdaan van de schrikbeelden zoals hel en verdoemenis. In de tweede helft van de twintigste eeuw zijn wij een rijk land geworden, en veel van die rijkdom is in handen van de bevolking gekomen, terwijl de staat arm is, en armlastig, gezien de schuldenberg.

Het staatsbeslag berust op de herverdeling van de rijkdom die we in zekere mate bewerkstelligen in onze samenleving die zich tot een zorgstaat heeft omgevormd.