Keten van kwaad

Verwekt in wellust.

De interpretatie die Sint-Augustinus geeft gegeven aan de zondeval - deels gebaseerd op een foute lezing van de bronnen - als 'erfzonde van de mensheid' heeft de westerse cultuur eeuwenlang getekend en specifieke politieke consequenties gehad, als we Donald Loose mogen geloven.

“Als er iemand is die verantwoordelijk gesteld kan worden voor de invoering van het wonderlijke begrip ‘erfzonde’ in het christendom,’ zo lezen we bij Rob Reyerkerk, “dan is het wel deze bisschop Augustinus van Hippo.” Hij leefde zo rond 400 A.D. in Noord-Afrika, dat toen nog gewoon deel uitmaakte van het Romeinse rijk.”

Augustinus heeft de erfzonde niet bedacht, ook bij vroegere auteurs komt het idee al voor (o.a. bij Tertullianus), maar de geleerden zijn het er over eens dat hij wel de man is die het begrip algemeen ingang heeft doen vinden in de Latijnse traditie, daar waar de Griekse dat toch anders ziet.

Kennis

God had Adam en Eva verboden de vruchten van de Boom der Kennis te eten, en daarbij het dreigement uitgesproken: “Op de dag dat je daarvan eet, zul je sterven.” (Gen. 2:17)

Adam en Eva lieten zich door de slang overhalen om het verbod te overtreden. Ze verorberden het verboden fruit en ontdekten op slag dat ze naakt waren. “Zij bedekten zich met schorten van bladeren.” Volgens Augustinus ging het niet zomaar om de naaktheid als zodanig, maar om de seksuele opwinding, die daarvoor kennelijk niet bestaan had.

“Zij ervoeren namelijk een tevoren ongekende beweging van hun ongehoorzaam vlees, de bestraffende terugslag als het ware van hun ongehoorzaamheid.”(De civitate Dei, XIII, 13   blz. 597) Niet lang daarna was Eva zwanger, zodat zij een begin kon maken met het uitvoeren van de opdracht: “Wees vruchtbaar en wordt talrijk.” (Gen 1:28)

Drama

Maar intussen waren ze wel al het paradijs uit geschopt. Dit moment vormt in de lezing van Augustinus het begin van het grootste drama in de geschiedenis van de mensheid. Want de kinderen die uit dit eerste mensenpaar voortkwamen droegen, omdat ze in wellust waren verwekt, de oorspronkelijke zonde van Adam en Eva met zich mee, en de kinderen die zij op hun beurt weer in verwerpelijke hartstocht  zouden verwekken, eveneens. De zonde wordt van generatie op generatie doorgegeven.

Augustinus mag als de grondlegger van de Latijnse kerk worden beschouwd, en is samen met de apostel Paulus verantwoordelijk voor de seksvijandige houding die de r.k. kerk ook vandaag nog kenmerkt.

Bron: http://home.kpn.nl/reijhamer/augustinus.htm

Afbeelding: Sint-Augustinus met het brandende hart,van Philippe de Champaigne