Kantelmoment

Kairos (Oudgrieks: Καιρος), ook wel weergegeven als Caerus, zoon van Zeus, is de halfgod van de buitenkans, het kostbare moment waarop je iets gedaan kunt krijgen. Niet echt een grote god, maar een halve. Een demon werd dat ook genoemd. De verpersoonlijking van de kairoos (καιρός) met een accent, als levenshouding: immer klaarstaan om de doelkans, het ogenblik dat je kunt scoren, te grijpen.

In de Latijnse landen had je gelijkaardige goden zoals Occasio of Tempus. Ook Fortuna doet soms iets gelijkaardigs. Kairos is in de kunst een naakte en kale jongeman, afgezien van een haarlok op het voorhoofd. Dat is nu net de kans die je kunt grijpen als je hem aan ziet komen. Als je dat moment verpast, is er later geen manier meer om de kans terug te halen.

Net als Hermes draagt hij graag vleugels aan de voeten, want de gelegenheid gaat snel voorbij. Hij is altijd jong en knap en kwetsbaar in zijn naaktheid. Elk ogenblik kan er zich een gelegenheid voordoen, die bij de gepaste reactie van onzentwege, een vorm van schoonheid voort kan brengen.

Die schoonheid is uiterst vluchtig en vergankelijk. Daarom draagt Kairos weleens een scheermes of een weegschaal bij zich. Het gaat erom dat je kunt trancheren. Na afweging een knoop doorhakken. Het is niet zomaar blind ergens intuinen, maar deskundig als het ware een vogel in zijn vlucht onderscheppen. Dat is het hele eiereneten.

In de fabels van Aesopus wordt hij als volgt omschreven: “In vliegende haast, op het scherp van de snede, kaal met een haarlok op zijn voorhoofd, het lichaam ontbloot. Pak hem van voren, dan kun je hem houden, maar eenmaal ontsnapt, kan Jupiter zelf hem niet meer terughalen. Zo geeft hij vorm aan die ene seconde die handelen mogelijk maakt. Om door getreuzel de treffer niet mis te lopen is in het verleden dit beeld van Het Moment bedacht.”

De tijd schrijdt onverbiddelijk verder en eist elke dag zijn tol. Kairos komt daar doorheen fietsen op de bijzondere momenten dat er een goed gesternte samenkomt. Dan moeten we er ook klaar voor zijn. Het is soms lang wachten, maar af en toe kun je een glimp van deze wakkere rakker opvangen, en dan moet je toeslaan.