Hoor!

De andere zintuigen doen natuurlijk ook mee: we horen de ander, meer bepaald in zijn stem. We ruiken hem, en we kunnen hem of haar aanraken, maar om dat te doen moet je al een stuk dichterbij komen, terwijl de blik ons van ver weg al informeert. De eerste indruk is van doorslaggevend belang.

Behalve ogen om te kijken hebben we ook oren om te luisteren. De acteur houdt ons een masker voor, in de hoop dat de magie van het theater mag plaatsgrijpen, maar het is altijd de stem die de gemaskerde verraadt. De stomme film en de mime daargelaten is de spraak, en de gebruikte taal, een nagenoeg onmisbaar instrument om het schouwspel te vertolken.

Iedereen heeft een uniek spraakorgaan, dat even herkenbaar is als een gelaat, en dat dientengevolge rechtstreeks naar een identiteit verwijst. Een stem die je kent, zelfs als je de woorden niet kunt verstaan, roept onmiddellijk een naam en een gezicht op uit het geheugen. De stem wordt door het bewustzijn bediend met het woord.

De stem is een herkenbaar orgaan dat de persoon, indien we deze kennen, meteen vereenzelvigt. Het gaat niet alleen om het timbre, maar ook de frasering, de woordkeus, de intonatie die meestal snel de identiteit van de spreker weergeven voor iemand die hem of haar kent.

Elk verhaal, of het nu om een tragedie of komedie gaat is een opeenvolging van spanningen tussen drie polen, die voortdurend wisselen, wat het drama vooruit drijft. Tussen het bewustzijn, het lichaam en de buitenwereld bestaat een tragische triangel of in andere termen een dramatische driehoek.

De oorspronkelijke dramatische driehoek is die tussen het ik, de acteur en het publiek, waarvan ik deel uitmaak. Maar er is ook een andere, minder zichtbare driehoek denkbaar, die tussen publiek, acteur en personage. De acteur kan zich onzichtbaar maken, maar het is veel gemakkelijker het gezicht te verhullen dan de stem te maskeren.

Het bewustzijn zit opgesloten in een lichaam dat zijn eigen eisen stelt, en dat lichaam is gevat in een samenleving, met anderen die ook over een lichaam en een wil beschikken.