Ten Geleide

Zo maar een gedachte die bij me opkwam, tijdens het schrijven van deze bijdrage, nog wel in het Frans : « On vit sa tragédie, puis on la voit, mais on ne s’en libère que quand on a vu la tragédie des autres. On trouvera toujours une souffrance plus large, ou plus profonde que la nôtre. »

Vrij vertaald: We leven elk onze eigen tragedie en we krijgen daar dan hopelijk met de tijd een zicht op, maar je kunt er je pas van bevrijden nadat je de tragedie van de anderen hebt waargenomen. We zullen altijd wel een lijden vinden dat groter, of dieper is dan het onze.

“Maskers, ze worden sinds mensenheugenis om verschillende redenen gedragen,” aldus Olivier van Renswoude, “van de struikrovers die tijdens hun bezigheden niet herkend wilden worden, tot de edele krijgers die met een uitdrukkingsloos kunstgelaat hun gezicht beschermden en hun vijanden op het slagveld de stuipen op het lijf joegen.”

In normale tijden is het masker een attribuut van rovers en dieven, behalve tijdens feestelijkheden zoals Carnaval en Halloween. Iedereen van ons draagt de hele tijd een masker, tijdens de sociale interacties waar we onszelf noodgedwongen aan blootstellen. Wat zijn wij anders dan de opeenvolging van verschillende maskers? Zit er daaronder niets dat altijd hetzelfde blijft?

De persoon valt niet samen met de persoonlijkheid. Het is ook een personage. We zullen beginnen in de sacrale sfeer van het Grieks en Romeins theater, met zijn dramatische vermommingen, waar het woord ‘persona’ of ‘persoon’ vandaan komt.

Het menselijk bewustzijn is gebonden aan een functionerend lichaam. Iedereen is in het zijn of het hare opgesloten. Het is ondenkbaar dat we het bewustzijn van de ene persoon op de andere kunnen overplanten. Ook niet van de mens op de machine. Dat zal nooit lukken. De menselijke persoon is een eenheid. Daar wil ik graag in geloven, ondanks alle science fiction literatuur.

In het Latijn betekent ‘larva’ zowel ‘masker’ als ‘spook.’ Een insectenlarve wordt wel eens een masker genoemd. Het masker is de larve van de persoonlijkheid. Een gesprek van persoon tot persoon is niets anders dan een gesprek van masker tot masker. Zo grijpen onze mombakkesen in elkaar