25. okt, 2017

Levensecht

Stijl

De uitvoerige beschrijving van het schild van Achilles is wellicht het oudste voorbeeld van een ‘ekphrasis,’ een “kunstige beschrijving van een kunstvoorwerp en in het bijzonder van een schilderij.” Dit woord is bekend uit de antieke rethorica en vormde een stijloefening voor studenten. De dichter brengt verslag uit over versieringen op een schild, die onder de vorm van dieren tot leven komen en een actiescène vertolken.

Homerus, die zelf ook al legendarisch is, geeft een levendige beschrijving van een afbeelding of sculptuur, zeg maar een kunstwerk, dat in de werkelijkheid nooit bestaan heeft. Zeer waarschijnlijk is het louter de vrucht van de dichterlijke fantasie, een ideaal kunstwerk dat alleen maar in de verbeelding bestaat.

Niemand heeft het schild van Achilles ooit gezien. Het is zeer twijfelachtig dat Homerus Hephaestos heeft gadegeslagen onder het smeden. Dat heeft echter geen belang omdat we als lezer graag bereid zijn in het verhaal mee te gaan, meegesleept door de schoonheid van de taal, die haar eigen werkelijkheid schept.

De dichter beschrijft een voorwerp, dat op zijn beurt een weergave is van een gebeurtenis heel lang geleden. In de ogenschijnlijke liefelijkheid van het lachende landschap loert gevaar, als de koeien vervolgens door twee leeuwen aangevallen worden, die het op de stier voorzien hebben.

 

Maar vóór in de kudde hadden twee vreselijke leeuwen een luid

loeiende stier te pakken, hij werd luid brullend meegesleurd

maar honden en krachtige mannen zetten de achtervolging in.

De twee scheurden de huid open van de grote stier en

slurpten de ingewanden en het donkere bloed; vergeefs

hitsten de herders met aandrang de snelle honden op:

die deinsden ervoor terug de leeuwen te bijten

en bleven vlakbij staan blaffen en gingen uit de weg.