Ethiek

Het is niet altijd eerlijk verdeeld.

Of je het nu met de bril van Levinas bekijkt, of je neemt de evangelische invalshoek, dan zie je toch vaak dat degenen die het meeste ethisch gedrag aan de dag leggen niet zomaar bevoordeeld worden door het systeem, wel integendeel. De mensen die de punten uitdelen geven die het liefst aan de pupillen die het meest op hen lijken.

Ik zou soms wel eens extra punten willen toekennen aan de kinderen die binnen een dysfunctioneel gezin verantwoordelijkheden opnemen die boven hun krachten gaan. Of aan moeders die voor een uitgebreid of moeilijk gezin zorgen tot ze er vroeg of laat bij in storten. En dus net zo goed aan mensen die zorg opnemen voor een partner, kind, of verwante met psychische stoornissen.

Onderlinge hulp

Met Levinas, en met Christus, vind ik dat er een ethiek is, omdat er een ethiek moet zijn. Omdat wij dat willen, en als we met genoeg zijn om dat te willen, dan wordt het ook werkelijkheid, want het is een menselijke taak en geen natuurlijke geschapenheid; het is een ethische keuze. Er zullen ook altijd mensen die een andere keuze willen doen. Het valt niet op te leggen. De meesten van ons, daar ben ik van overtuigd willen wel verantwoordelijkheid voor hun naaste opbrengen, ten minste af en toe en niet meer dan een paar mensen.

Het is veel meer dan een morele wet die niemand kan opleggen in een maatschappij waar de moraal en de wet uit elkander zijn gegaan.

Het is echt een persoonlijke keuze om zoiets te doen. Het weigeren van hulp is niet strafbaar als je weigert, tenzij in extreme omstandigheden, en het is niet een plicht. Het is iets wat je alleen maar tot een goed einde kunt brengen als je daar zelf voor kiest, vanuit een buikgevoel, met hart en ziel.

Evangelie

Begaan zijn met iemand anders betekent nog niet dat je geen grenzen mag stellen en dat je inzet oneindig moet zijn. Wel dat we altijd bereid moeten zijn een of ander dat we voor iemand kunnen doen, ook daadwerkelijk te verrichten

Levinas komt daartoe vanuit zijn Joodse achtergrond en met de geschiedenis van de nazivervolging op de achtergrond, maar ik vind dat dit best evangelisch klinkt, en ik hoor daar toch dezelfde boodschap in, die ik ook bij Jezus Christus hoor. Dat is geen tegenstelling en geen voedsel tot controverse. Ik voel me tot beide visies evenzeer aangetrokken, en ze hoeven voor elkaar niet onder te doen.

Afbeelding: Ecce Homo, Lorenzo Lotto, 1644