Geschied-schrijving

Historiografie

Het dagelijkse leven in het verleden

De bijdrage van Michel de Certeau aan de recente evolutie van de historiografie is iets wat overeind blijft, en wat ook in het Engelse taalgebied niet onopgemerkt voorbij is gegaan, sinds de publicatie van  The writing of history in 1992.

In dit boek beschrijft Michel de Certeau de verschuivingen in de Westerse concepten omtrent de rol, de aard en de zin van de geschiedschrijving. Hij steekt van wal bij de pogingen die in de zeventiende eeuw werden ondernemen om een “geschiedenis van de mens” te schrijven, en hij komt uit bij Freud, die luidens ‘Moses en monotheïsme’ in de geschiedschrijvingspraktijk vooral een verhaal van verlies, rouw en afwezigheid leest, met oog voor allerlei gevoelens die we als mens daarbij gewaarworden.

Verschuivingen

In de tijd waarin Michel de Certeau dit schreef, de jaren zeventig en tachtig werd de geschiedschrijving overheerst door een stroming die zwoer bij de statistische analyse van tabellen en cijfers. Economische en demografische analyses, gekoppeld aan ‘harde’ feiten zoals de landbouwproductie en de belastingdruk, daar was het hem om te toen.

Daar is vanaf de jaren tachtig reactie op gekomen.  Niet dat de jonge historici terug wilden naar de tijd ervoor. De oude geschiedschrijving was er vooral een van staatshoofden en ministers geweest, maar wat met de gewone mens gebeurde, dat kwamen we niet te weten.

Allerlei statistische methoden slagen er ook niet in van Jan met de Pet een beeld te schetsen.

Internationaal

In Italië kreeg op die manier de microstoria van onder meer Carlo Ginzburg van wie we dit jaar al het boek Ecstasies - Deciphering the witches' sabbath bespraken. Zie ook onze rubriek ‘Proza en meer.’

In Duitsland kreeg een gelijkaardige stroming de naam Alltagsgeschichte, of met andere woorden de geschiedenis van het dagelijkse leven, of liever van mensen die dat dagelijkse leven in een ander tijdperk leefden.

Frankrijk had Michel de Certeau die op zoek ging naar de toen nog grotendeels onbekende Jean-Joseph Surin en een aantal van zijn tijdgenoten.

Voornamelijk mannen, maar ook een paar vrouwen zoals de sinistere Marie des Anges, de moeder-overste van het Ursulinenklooster van Loudun die in geur van heiligheid zou sterven.

Wat Certeau doet is voornamelijk alles bij elkaar harken wat we over die figuren nog te weten te komen, en dat was heel wat, om dat dan minutieus en met veel liefde in elkaar te puzzelen tot een verhaal, waar het in elkaar past.