Op stroopjacht

Om nog eens op Michel de Certeau terug te komen,

nu ik dit weekend weer eens tijd had om een stuk weg te lezen in zijn biografie, geschreven door François Dosse, in het Frans onder de titel ‘Le marcheur blessé.’ Ik ben er nog altijd helemaal weg van.

We hadden het er al over onder ‘Proza en meer.’ Zie Een sandaal

Ter heinnering, deze jezuïet hors pair was een zelfverklaarde ‘stroper in het bos van de kennis,’ een jager die zich niet aan de getrokken grenzen houdt, met een zeldzame neus voor interdisciplinaire kruisbestuiving.

Veelzijdig

Hij was iemand die dwars doorheen al de vakgebieden fietste. Iemand die in staat was om eenzelfde onderwerp achtereenvolgens met een verschillende bril te bekijken: bijvoorbeeld als filosoof, of vanuit de psychoanalyse, al heeft hij nooit beweerd zelf een analyticus te zijn, of nog in het licht van de antropologie, de semiotiek en zelfs als theoloog.

Als het om een raadselachtig onderwerp gaat zoals de zeventiende eeuwse mystiek zijn al die invalshoeken ook zeer nuttig, en dan is het mooi dat we met Certeau iemand hebben die dat allemaal rustig vertelt zonder een eindoordeel te vellen. Hij determineert niet en neemt geen overheersende houding ten opzichte van zijn onderwerp. Zeker als dat onderwerp een mens is die ons ontroerende geschriften heeft nagelaten, zoals Pater Jean Joseph Surin, s.j.

Geschiedenis

Ik denk dat hij toch op de eerste plaats historicus was, al is het er een die een deel van de ideeëngeschiedenis van zijn tijd mee heeft geschreven. Het zouden echter alleen maar losse ideeën zijn als er niet die wetenschappelijke rigueur was, de eruditie, de kritische en veeleisende ingesteldheid die je van een wetenschapper mag verwachten.

We kenden al zijn grote respect en eerbied voor het onderwerp en de tijd die hij beschreef toen we kennis maakten met de correspondentie van Pater Surin, die door Michel de Certeau zelf bezorgd en geannoteerd werd. Ik was zeer onder de indruk van dat boek, dat als een meesterwerk mag gelden, iets waar vriend en vijand het wellicht over eens zullen zijn.

Door nu die biografie te lezen, en door mijn eigen research te doen, kom ik er achter dat Michel de Certeau nog veel meer was dan dat, en dat is zoveel dat ik denk dat ik er nog even op door ga.