Oude woorden

De heer is mijn schild.

 “Hij zal u dekken met Zijn vlerken, en onder Zijn vleugelen zult gij betrouwen; Zijn waarheid is een rondas en beukelaar.” (Ps. 91:4) Deze twee in onbruik geraakte woorden verdienen wellicht enige uitleg.

Zowel de rondas als de beukelaar zijn een schild dat door soldaten gebruikt wordt, maar wel met een duidelijk onderscheid tussen de twee naar vorm en gebruik. De rondas was een rond schild dat voornamelijk diende als dekking, om te vermijden dat de gebruiker tijdens een veldslag door een vijandige pijl, of lanspunt werd getroffen.

Beukelaar

De beukelaar daarentegen had een metalen punt in het midden. Daardoor diende het niet alleen om de gebruiker tijdens zwaard-, rapier- en degengevechten tegen de slagen van de tegenstander te dekken, maar ook om aan te vallen, en de tegenstander een slag toe te dienen. “Om op den vijand in te stompen, en hem te wonden.” (De Heraut 28 feburari 1909)

Voor de schrijver van De Heraut, meer dan honderd jaar geleden, die het verschil tussen het schild en de beukelaar zo mooi uitlegt, is het heel duidelijk: de Waarheid Gods beschermt ons niet alleen tegen de slagen van het lot, maar geeft ons ook een wapen in handen waarmee wij het ongeloof te lijf kunnen gaan.

Het woord ‘beukelaar’ is niet afkomstig van het werkwoord ‘beuken’ maar van het Franse ‘bouclier.’ Het was een stuk kleiner dan een schild en meestal rond. De diameter kon gaan tot ongeveer 50 centimeter. Er was een handgreep in het centrum zodat men het met één hand kon vasthouden. Na de zeventiende eeuw raakte het in onbruik daar de manier van vechten veranderde, en de schietwapens steeds belangrijker werden.

Vers vijf en zes

“Gij zult niet vrezen voor den schrik des nachts, voor den pijl, die des daags vliegt;

Voor de pestilentie, die in de donkerheid wandelt; voor het verderf, dat op den middag verwoest.”

Dit raadselachtige vers heeft in de loop der eeuwen veel commentaren uitgelokt, en is op die manier in verband gebracht met iets we heden in verband zien met de term ‘midlife crisis:’ het verlangen van levenspartner te veranderen wanneer de leeftijd van 50 jaar nadert, allerlei uitspattingen mee te maken, of echtelijke ontrouw te plegen, bij mensen die een goed geregeld leven gewend waren.

Plaatje: Met leer bedekte beukelaar, in de handel te koop.