Van iets tot niets

Mijmeringen over The Missing Object

We leven met de schijnbare paradox dat het voorwerp dat al onze aandacht opeist, ontbreekt. We gaan voorbij aan alles wat er wel is, om alleen maar bezig te zijn met iets dat er niet is. Dat laatste is niet niets, maar alles, voor degene die het ontbeert, terwijl het alles dat ons omgeeft, ons niets waard is.

We volgen hier de begeleidende tekst van Kristien De Neve bij haar tentoonstelling, ‘Bricks and Butterflies’ en vertalen vrij uit het Engels. De ideeën die ze vertolkt, spreken de filosoof in mij aan.

Grondstroom

Onze verhouding tot het ontbrekend voorwerp is heel menselijk en het kenmerkt in wezen elk levensproces. De flow van het leven is in voortdurende beweging en levende wezens dienen zich aan te passen aan een veranderlijke omgeving. Wellicht zijn we daarom altijd zo bezig met alles wat ons innerlijk evenwicht en de controle over de omgeving zou kunnen verstoren. Ook als ze dat (nog) niet doen. Dat is de Mogelijkheid van Kierkegaard, weet je nog.

Het problematisch aspect van de werkelijkheid gaat overheersen en alle aandacht opeisen.

Wanneer het organisme wordt blootgesteld aan een wijziging in het milieu, zal er een worsteling ontstaan, omdat er een nieuwe strategie om te overleven moet worden gevonden. Het organisme verkeert in onrust tot op het ogenblik dat er een oplossing is bereikt en de flow van het leven weer zijn rustige ritme hervat.

Zijn en niet-zijn

Zo gauw het ontbrekend voorwerp is gerealiseerd, houdt het op de aandacht op te eisen, en is het niet langer een apart object dat met geen enkel ander object, dat er wel is, te vergelijken valt. Het ontbrekend voorwerp verschijnt, en verdwijnt net daardoor van onze radar. Het gaat tot de dagelijkse inboedel behoren en wordt onderdeel van het organisme en zijn nabije omgeving.

Het gemis van het ontbrekend voorwerp berust op organische en natuurlijke gronden en vormt een aandrijving van de menselijke geest om uit de dagelijkse routine te treden.

Daarom is het ontbrekend voorwerp wellicht de motor van de vooruitgang van de samenleving naar een samenleving waar iedereen meer keuzes kan maken. De technologische vooruitgang is daar een onderdeel van.