Concreet

Er zijn allerlei manieren om met angst om te gaan.

Kurt Goldstein was neuroloog en houdt er een medische kijk op na, die ik persoonlijk veel overtuigender vind dan het spinrag van Heidegger. Misschien is dat de arts in mij.

We zagen gisteren dat de angstpatiënt de angst is.  Daarmee is luidens Visker zowel de mogelijkheid als de moeilijkheid van de behandeling aangegeven: men moet diegene die angst is, op een of andere manier ertoe brengen angst te hebben. Dat is gemakkelijker gezegd dan gedaan.

Containment

Er zijn allerlei manieren om de angst te temmen, om hem te ‘containen’, en daar zijn goede en slechte methoden bij. Iedere angstpatiënt houdt er strategieën op na die hem of haar in staat stellen de angst te milderen of hanteerbaar te maken. Het kan om rituelen gaan, of het geloof, of verhalen die je jezelf vertelt.

Sommigen gaan daarin heel ver, zoals in het geval van zelfverminking bij de automutilatie-patiënt, wat in wezen alweer het verhaal is van iemand die angst is, die op zoek gaat naar iets dat je hebt. Iets wat heel concreet en tastbaar is, namelijk de wonde die jij jezelf toebrengt, om aldus de ongrijpbare, onbepaalde angst toch vast te pinnen op een fysieke pijn.

Daarmee is al gezegd dat de mechanismen waarvan angstige patiënten zich bedienen, nadelig kunnen uitpakken.

Fobie

Dat zie je ook heel goed bij fobiepatiënten. Door alle angst op een voorwerp of omstandigheid te concentreren wordt de angst hanteerbaar, zolang dat voorwerp of die omstandigheid vermeden kunnen worden. Zo krijg je vermijdingsstrategieën die uit de hand kunnen lopen. Het zijn voorbeelden van gebrekkige middelen die mensen inzetten, en het zat er in de therapie op aan komen betere methoden of middelen te vinden, die een beter resultaat geven in termen van kwaliteit van leven, en het kunnen treffen van de eigen keuzes.

Bij agorafobie bijvoorbeeld zal het duidelijk zijn dat de fobie de actieradius, en dientengevolge de autonomie van de patiënt beperkt. Zo zijn er heel wat voorbeelden aan te halen van tactieken die zoals Freud nuchter opmerkt, “ten koste van zware offers aan persoonlijke vrijheid gaan”.