Collectief

We kunnen ons aangaande godsdienst twee vragen stellen.

Wat doet godsdienst voor het individu en wat doet zij voor de samenleving?

Over het eerste hebben we al veel geschreven, onder meer  omtrent de godsontmoeting etc. Over dat laatste heb ik het minder vaak.

In principe dient de godsdienst aan de orde van de samenleving bij te dragen. De openbaringsgodsdiensten nemen aan dat de hele samenleving op de heilige schrift berust, en dat met name ook het recht er op berust.

Teleurstelling

De hoop dat God zijn troepen in het gareel zou houden, en ervoor zorgen dat mensen in naam van het geloof geen beestigheden uithalen, is beschaamd door een bloedige geschiedenis. De godsdienst is, zacht gezegd, geen middel gebleken om de oorlogen tussen de naties te voorkomen, noch te bezegelen. Het ordenen van de samenleving werkt meestal wel min of meer binnen een homogene gemeenschap die alleen maar dat kent, maar vroeg of laat botst dat dan met de normen die in de bredere samenleving heersen, waar geen enkele godsdienst nog kan overheersen.

We leven toch in een tijd met ongekende mogelijkheden op gebied van transport en media en het is niet goed te begrijpen hoe een gemeenschap zich daarvan af kan sluiten. Er zijn er altijd die proberen zoals in Noord-Korea, om maar iets te zeggen. Waar trouwens een atheïstisch regime aan de macht is. Dat is dus duidelijk ook geen garantie voor de democratie.

Machtsuitoefening

We moeten niet strijden tegen het geloof of het ongeloof, maar tegen het extremisme en het misbruik van het geloof dat daarmee gepaard gaat. Wat we niet mogen aanvaarden, is dat de ene mens door middel van allerlei religieuze poespas macht zou kunnen uitoefenen over een andere mens, of een groep mensen. Dat geldt zowel voor gelovige als ongelovige regimes.

Ik kan als gelovige scepticus zeker bijdragen

Je ziet toch dat ook de goddeloze dictaturen zich mettertijd omgeven met een mystiek aura, waar de stichter van de dynastie de hemel in geprezen wordt. De atheïstische Lenin in zijn mausoleum en de katholieke Franco, wijlen de caudillo van Spanje, in het zijne.