Middeleeuwse mystiek

Gij zijt de uitverkorene onder de vrouwen.

De heilige Bernardus van Clairvaux is een lichtpunt in de middeleeuwen.

Deze merkwaardige man speelde een grote rol in kerkpolitiek van zijn tijd, een krabbenmand door toedoen van het Groot Schisma, de tijd van pausen en tegenpausen.  Hij was de drijvende kracht in de kerkhervorming van Citeaux, en de grondlegger van de cisterciënzer orde.

Doctor ecclesiae

Hij is officieel erkend als kerkleraar, doctor ecclesiae. Tevens is hij een van de gezaghebbende mystieke auteurs, met een bijzondere Mariadevotie die zich op de onmiddellijke geloofservaring van het gemene volk richtte, veeleer dan op het plezieren van de adel, die in de kerk een manier zagen om hun jongere zonen inkomen en aanzien te bezorgen.

In Duitsland is dat blijven bestaan en ontstond er een Adelskirche of adelskerk waarbij de posities van aanzien in de kerk automatisch door edellieden werden ingenomen. In Frankrijk was dat niet het geval, en dat is grotendeels ook aan deze Bernardus te danken. Daardoor bood de kerk in Frankrijk in tegenstelling met het Duitse keizerrijk dan ook een weg omhoog, voor verstandige jonge mannen die zonder titel geboren waren.

Bruidslyriek

Zijn literaire meesterwerk is ongetwijfeld de commentaren op het Hooglied, een boek uit de bijbel,waarin hij de basis legde voor de Marialyriek, die in de hoge middeleeuwen een zo hoge vlucht zou nemen. Dat werkt nog altijd na tot op vandaag, en we mogen de invloed van deze man dan ook niet onderschatten.

Als mysticus streeft Bernardus naar een rechtstreeks aanschouwen van de Goddelijke Waarheid. God is de bron van alle licht, en God is licht. Geen enkel beeld is sterk genoeg om de ervaring van de goddelijke weerschijn weer te geven. Alleen in de woestijn van het brandend witte licht, zonder beeld noch kleur, kan de mysticus dichterbij God komen.

Al de rest is onnodige afleiding, en dat leidt alleen maar tot bekoringen en verleiding door de Duivel.

Soberheid, versterving en het loslaten van elke aardse passie zijn voorwaarden om de ziel te bevrijden van haar kluisters en het geestesoog, omhoog, naar God te richten.