Sunlight-zeep

De prijs van de zeep was ooit een onderwerp van heetgebakerde discussies.

We hadden het gisteren over het oude Vlaanderen van voor de tweede wereldoorlog, in de jaren dertig van de vorige eeuw. We zagen hoe mensen die anders nooit ruzie maakten, het met elkaar aan de stok kregen over de hoeveelheid zeep die je mocht gebruiken, om je te wassen, of om het huis te poetsen.

In de mate dat mijn vader mocht beweren dat hij zijn ouders nooit ruzie heeft mogen maken behalve een keer, en toen ging het daarover, mogen we aannemen dat er behalve het zeepgebruik geen fundamentele twijfels bestonden. Zeep vormde een gladde plek in een wereld waar alles voorzien en geregeld was.

Zuinig

Het ging niet zozeer om de zeep op zich, want iedereen zal het toch op prijs stellen als er eens goed schoongemaakt is met voldoende zeep, zodat je het ook ruikt als je de kamer binnenkomt. Het ging om het geld van de zeep.

De mensen van toen waren ongelofelijk zuinig en deden van alles om geen geld uit te geven. Ze hadden geen zakjapanners zoals nu. Ze maakten hun rekeningen met een potlood op een gebruikte envelop of in de zijkant van een krant. Desnoods maakten ze gebruik van een gom om de envelop nog eens te gebruiken.

Geen sprake van een notablok aan te schaffen. Kranten werden oog gebruikt in als wc-papier. Aan zoiets wufts werd geen geld besteed. Dat krantenpapier was hard aan je kont, dat kan ik me nog herinneren want begin jaren zestig heb ik dat nog meegemaakt.

Was

De lichaamshygiëne was zeer beperkt.

In het huis van mijn grootouders was geen badkamer, en er was maar een kraan, die zich in de keuken bevond. Om geld te sparen werd zo veel mogelijk water uit de eigen put gebruikt, die met de hand werd opgepompt.

In elke slaapkamer stond een buffetkast met een stenen blad, waarop een lampetkan en een waskom. Onder het bed was een pispot. Als je moest plassen zou je anders naar buiten moeten. Het toilet bevond zich een aantal meters buitenhuis, en bestond uit een houten plank met een gat erin boven de gierput. Geen sprake van doortrekken. Vliegen in de zomer en bijtende kou in de winter als je je behoefte diende te doen. Je ging ’s avonds naar bed met een volle kan zodat je je ’s morgens kon wassen door dat water in de waskom uit te gieten.

Slotsom

Zeep betekende heel wat.

Het was in zekere zin een luxeproduct dat arme mensen zich af en toe konden permitteren en dat woog op huishoudbudget. De laatste post op de lijst van levensnoodzakelijke producten of de eerste op de lijst van producten die gemist konden worden in tijden van nooddruft en tekort.

Afbeelding: Alphonse Mucha, Savonnerie de Bagnolet